„Skip“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
|||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
<onlyinclude> |
<onlyinclude> |
||
[[Mynd:Amerigo_vespucci_1976_nyc_aufgetakelt.jpg|thumb|right|Ítalska [[fullreiðaskip]]ið ''[[Amerigo Vespucci (skip)|Amerigo Vespucci]]'' í [[New York-höfn]].]] |
[[Mynd:Amerigo_vespucci_1976_nyc_aufgetakelt.jpg|thumb|right|Ítalska [[fullreiðaskip]]ið ''[[Amerigo Vespucci (skip)|Amerigo Vespucci]]'' í [[New York-höfn]].]] |
||
</onlyinclude> |
|||
'''Skip''' er samgöngutæki til notkunar á sjó eða vatni.</onlyinclude> |
|||
Skip |
|||
Skip eru knúin áfram með mismunandi hætti. Þó má segja að þrjár meginflokka sé að ræða, Skip knúin áfram með handafli ([[ár]]ar), vindafli ([[segl]]) eða [[vélarafl]]i. Einnig eru dæmi um að skip falli ekki undir þessa flokka, heldur fylgi þau sjávarstraumi eða vatnsrennsli í ám og fljótum. Það má deila um hvort slík samgöngutæki falli undir skilgreiningu orðsins ''skip''. |
|||
[[Handafl]] eða [[áraskip]] eru til enn þann dag í dag. Þó má segja að í nútíðinni eigi þetta fyrst og fremst um [[Árabátur|árabáta]]. En fyrr á öldum og reyndar allt til tíma vélvæðingarinnar þá voru dæmi um skip sem voru knúin ýmist með bæði árum og vindi. Gott dæmi um það eru [[víkingaskip]] og fyrir þann tíma [[Galeiða|Galeiður]] [[Rómverjar|Rómverja]]. |
|||
[[Vindafl]] eða [[seglskip]] voru vinsæl í gegnum aldirnar, þó má segja að með vélvæðingunni hafi þau orðið undir í samkeppninni. Þó eru þau mikið notuð enn þann dag í dag og þá sérstaklega smærri skip og bátar. Einkum er þó um að ræða [[Skemmtibátur|skemmtibáta]] og siglingakeppnir á seglbátum eru vinsæl iðja um heim allan. Hvað varðar stærri [[seglskip]] þá eru þau ekki mikið notuð í dag, helst er um að ræða að þau séu notuð til þjálfunar eða hafa verið varðveitt til minningar um sögu þeirra. |
|||
[[Vélarafl]] er sú aðferð sem er leiðandi til að knýja skip áfram í dag. [[Vél]]ar eru mismunandi og hafa þróast í gegnum tíðina. Þær má flokka eftirfarandi: [[díselvél]]ar, [[bensínvél]]ar, [[gufuvél]]ar (knúnar með [[Kolaorka|kolaorku]]) og [[Kjarnorkuknúinvél|kjarnorkuknúnarvélar]]. |
|||
== Flokkun skipa == |
|||
Skip eru flokkuð eftir notkun og stærð. Gildir sú almenna regla að nafn flokksins ræðst af notkunarheitinu sem síðað er skeytt fyrir framan orðið skip. Stærðin er síðan oftast notuð til að skilgreina á milli skips og báts. Þó ber að nefna að til eru undantekningar frá þessari reglu þar sem [[kafbátur]] getur verið mun stærri heldur en hefðbundið [[fiskiskip]]. |
Skip eru flokkuð eftir notkun og stærð. Gildir sú almenna regla að nafn flokksins ræðst af notkunarheitinu sem síðað er skeytt fyrir framan orðið skip. Stærðin er síðan oftast notuð til að skilgreina á milli skips og báts. Þó ber að nefna að til eru undantekningar frá þessari reglu þar sem [[kafbátur]] getur verið mun stærri heldur en hefðbundið [[fiskiskip]]. |
||
| Lína 18: | Lína 11: | ||
[[Farþegaskip]] kallast þau skip sem notuð eru til farþegaflutninga. Helstu undirflokkar eru [[Ferja|ferjur]] sem venjulega eru notaðar til styttri vegalengda, og almenn farþegaskip sem notuð eru til lengri ferða, helsti munurinn er gistiaðstaða um borð í skipinu. [[Skemmtiferðaskip]] ferðast um heimsins höf og bjóða farþegum upp á úrvals gistingu og afþreyingu um borð, auk þess að leggjast í höfn á ferðamannastöðum. |
[[Farþegaskip]] kallast þau skip sem notuð eru til farþegaflutninga. Helstu undirflokkar eru [[Ferja|ferjur]] sem venjulega eru notaðar til styttri vegalengda, og almenn farþegaskip sem notuð eru til lengri ferða, helsti munurinn er gistiaðstaða um borð í skipinu. [[Skemmtiferðaskip]] ferðast um heimsins höf og bjóða farþegum upp á úrvals gistingu og afþreyingu um borð, auk þess að leggjast í höfn á ferðamannastöðum. |
||
=== Flutningamn rassgatnegriskitur tyttlingur === |
|||
=== Flutningaskip === |
|||
[[Flutningaskip]] kallast þau skip sem notuð eru til flutninga á vörum. Þessum flokki má síðan skipta upp í undirflokka, sbr. [[olíuskip]], [[gámaskip]], [[hrávöruskip]], [[lausavöruskip]] og [[frystivöruskip]]. |
=== [[Flutningaskip]] kallast þau skip sem notuð eru til flutninga á vörum. Þessum flokki má síðan skipta upp í undirflokka, sbr. [[olíuskip]], [[gámaskip]], [[hrávöruskip]], [[lausavöruskip]] og [[frystivöruskip]]. === |
||
=== Herskip === |
=== Herskip === |
||
Síðan er þau skip sem notuð eru í hernaði, en þau kallast einu nafni [[herskip]]. Helstu undirflokkar eru [[flugmóðurskip]], [[orrustuskip]], [[orrustubeitiskip]], [[þungt beitiskip]], [[beitiskip]], [[tundurspillir]], [[Freygáta|freygátur]] af ýmsum gerðum, [[Kafbátur|kafbátar]] og [[strandvarnarskip]]. Einnig eru til aðrir flokkar sem eiga fyrst og fremst við um smærri skip, [[Tundurskeytabátur|tundurskeytabátar]], fylgdarskip, (stundum kallað korvetta). Þess ber að geta að bæði freygátur og tundurspillar eru stundum sett undir þennan flokk en hefðin er sú að þá er orðinu „escort“ venjulega skeytt ýmist fyrir framan eða aftan flokksheiti viðkomandi skips, „Destroyer Escort“ eða „Escort Destroyer“, [[landgönguprammar]], bæði hefðbundnir og einnig [[loftpúðaskip]]. Einnig eru til frekari skilgreiningar á undirflokkunum eftir því hver megin tilgangur viðkomandi skips er, hraði skipsins osf. Hafa ber í huga að skilgreiningar á flokkum hafa breyst í gegnum tíðina, hefðin er þó sú að flokka herskip eftir stærð skipsins og hversu öflug og mörg vopn það ber. |
Síðan er þau skip sem notuð eru í hernaði, en þau kallast einu nafni [[herskip]]. Helstu undirflokkar eru [[flugmóðurskip]], [[orrustuskip]], [[orrustubeitiskip]], [[þungt beitiskip]], [[beitiskip]], [[tundurspillir]], [[Freygáta|freygátur]] af ýmsum gerðum, [[Kafbátur|kafbátar]] og [[strandvarnarskip]]. Einnig eru til aðrir flokkar sem eiga fyrst og fremst við um smærri skip, [[Tundurskeytabátur|tundurskeytabátar]], fylgdarskip, (stundum kallað korvetta). Þess ber að geta að bæði freygátur og tundurspillar eru stundum sett undir þennan flokk en hefðin er sú að þá er orðinu „escort“ venjulega skeytt ýmist fyrir framan eða aftan flokksheiti viðkomandi skips, „Destroyer Escort“ eða „Escort Destroyer“, [[landgönguprammar]], bæði hefðbundnir og einnig [[loftpúðaskip]]. Einnig eru til frekari skilgreiningar á undirflokkunum eftir því hver megin tilgangur viðkomandi skips er, hraði skipsins osf. Hafa ber í huga að skilgreiningar á flokkum hafa breyst í gegnum tíðina, hefðin er þó sú að flokka herskip eftir stærð skipsins og hversu öflug og mörg vopn það ber. |
||
Útgáfa síðunnar 17. september 2018 kl. 09:00
Skip
Skip eru flokkuð eftir notkun og stærð. Gildir sú almenna regla að nafn flokksins ræðst af notkunarheitinu sem síðað er skeytt fyrir framan orðið skip. Stærðin er síðan oftast notuð til að skilgreina á milli skips og báts. Þó ber að nefna að til eru undantekningar frá þessari reglu þar sem kafbátur getur verið mun stærri heldur en hefðbundið fiskiskip.
Helstu flokkar skipa eru:
Farþegaskip
Farþegaskip kallast þau skip sem notuð eru til farþegaflutninga. Helstu undirflokkar eru ferjur sem venjulega eru notaðar til styttri vegalengda, og almenn farþegaskip sem notuð eru til lengri ferða, helsti munurinn er gistiaðstaða um borð í skipinu. Skemmtiferðaskip ferðast um heimsins höf og bjóða farþegum upp á úrvals gistingu og afþreyingu um borð, auk þess að leggjast í höfn á ferðamannastöðum.
Flutningamn rassgatnegriskitur tyttlingur
Flutningaskip kallast þau skip sem notuð eru til flutninga á vörum. Þessum flokki má síðan skipta upp í undirflokka, sbr. olíuskip, gámaskip, hrávöruskip, lausavöruskip og frystivöruskip.
Herskip
Síðan er þau skip sem notuð eru í hernaði, en þau kallast einu nafni herskip. Helstu undirflokkar eru flugmóðurskip, orrustuskip, orrustubeitiskip, þungt beitiskip, beitiskip, tundurspillir, freygátur af ýmsum gerðum, kafbátar og strandvarnarskip. Einnig eru til aðrir flokkar sem eiga fyrst og fremst við um smærri skip, tundurskeytabátar, fylgdarskip, (stundum kallað korvetta). Þess ber að geta að bæði freygátur og tundurspillar eru stundum sett undir þennan flokk en hefðin er sú að þá er orðinu „escort“ venjulega skeytt ýmist fyrir framan eða aftan flokksheiti viðkomandi skips, „Destroyer Escort“ eða „Escort Destroyer“, landgönguprammar, bæði hefðbundnir og einnig loftpúðaskip. Einnig eru til frekari skilgreiningar á undirflokkunum eftir því hver megin tilgangur viðkomandi skips er, hraði skipsins osf. Hafa ber í huga að skilgreiningar á flokkum hafa breyst í gegnum tíðina, hefðin er þó sú að flokka herskip eftir stærð skipsins og hversu öflug og mörg vopn það ber.
Fiskiskip
Fiskiskip eða fiskveiðiskip nefnast þau skip sem sérhæfð eru til fiskveiða. Helstu undirflokkar eru frystitogarar, skuttogarar, togarar, nótaveiðiskip, fjölveiðiskip og línuveiðaskip. Hingað flokkast líka tryllur.
Aðrir skipaflokkar
Prammar (skip sem sjaldnast ganga fyrir eigin vélarafli), dráttarskip, ísbrjótar, dýpkunarskip, björgunarskip, loftpúðaskip, rannsóknarskip og kapallagnaskip (skip sérhæfð til að leggja fjarskiptakapal á hafsbotn) hafa engan sérflokk. Önnur skip sem almennt eru ekki lengur í notkun eru t.d. víkingaskip, kútterar og seglskip.