„Hörpudiskur“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Svarði2 (spjall | framlög)
15.258 breytingar
mEkkert breytingarágrip
Stonepstan (spjall | framlög)
354 breytingar
mEkkert breytingarágrip
Lína 15: Lína 15:
}}
}}


'''Hörpudiskur''' ([[fræðiheiti]]: ''Chlamys islandica'') er [[sælindýr]] af [[diskaætt]] og er langstærsta og algengasta tegund ættarinnar hér við land. Hörpudiskur þykir góður til átu.
'''Hörpudiskur''' ([[fræðiheiti]]: ''Chlamys islandica'') er [[sælindýr]] af [[diskaætt]] og er hann langstærsta og algengasta tegund ættarinnar hér við land. Hörpudiskur þykir góður til átu.


Við [[Ísland]] lifa 11 tegundir diska og er hörpuskelin stærst af þeim og eina tegundin sem hefur verið nytjuð <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>
Við [[Ísland]] lifa 11 tegundir diska og er hörpudiskurinn stærstur af þeim og eina tegundin sem hefur verið nytjuð <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>


== Vöxtur og aldur ==
== Vöxtur og aldur ==
[[Mynd:Afli hörpudiskur1.png|thumb|350px|right|Hörpudiskur. Landaður afli í tonnum á Íslandsmiðum<ref>Hafrannsóknarstofnun Íslands. (2014). Sótt 7. oktober 2014 af http://www.hafro.is/Astand/2014/31-horpudiskur.PDF</ref>]]Aldursgreining við [[Grænland|Grænlandsströnd]] leiddi í ljós að allt að 40% af stofninum væri eldri en 21 árs og fundust einstaklingar sem taldir voru eldri en 35 ára. Í [[Noregur|Noregi]] hafa fundist einstaklingar sem ná allt að 23 ára aldri<ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>.
[[Mynd:Afli hörpudiskur1.png|thumb|350px|right|Hörpudiskur. Landaður afli í tonnum á Íslandsmiðum<ref>Hafrannsóknarstofnun Íslands. (2014). Sótt 7. oktober 2014 af http://www.hafro.is/Astand/2014/31-horpudiskur.PDF</ref>]]Aldursgreining við [[Grænland|Grænlandsströnd]] leiddi í ljós að allt að 40% af stofninum væri eldri en 21 árs og þar fundust einstaklingar sem taldir voru eldri en 35 ára. Í [[Noregur|Noregi]] hafa fundist einstaklingar sem hafa náð allt að 23 ára aldri<ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>.
Við [[Ísland]] er talið að hörpudiskurinn geti orðið yfir 20 ára gamall <ref>Jón Már Halldórsson. (2008). Hvað verða hörpudiskar gamlir, á hverju nærast þeir og hvar finnast þeir umhverfis Ísland. Sótt 2. oktober 2014 af http://www.visindavefur.is/svar.php?id=7347</ref>
Við [[Ísland]] er talið að hörpudiskurinn geti orðið yfir 20 ára gamall <ref>Jón Már Halldórsson. (2008). Hvað verða hörpudiskar gamlir, á hverju nærast þeir og hvar finnast þeir umhverfis Ísland. Sótt 2. oktober 2014 af http://www.visindavefur.is/svar.php?id=7347</ref>
[[Vaxtarhraði]] og hámarksstærð hörpudiska ræðst af [[hitastig sjávar]] og fæðuframboði og er þar af leiðandi breytilegur eftir svæðum. Vöxtur dýrsins er hraðastur í upphafi en minnkar þegar dýrið eldist. Í [[Breiðafjörður|Breiðafirði]] nær hörpudiskurinn 60mm hæð við u.þ.b 6 ára aldur og telst þá hluti veiðistofnisins. Við [[Grænland|Grænlandsstrendur]] tekur það hörpudiskinn 9 ár að ná þessari stærð og 7 ár í [[Norður Noregur ]]. Algeng stærð á Hörpudiski við [[Ísland]] er 80-100mm en heyrst hefur um hörpudiska í [[Jökullfjörður|Jökullfirði]] á [[Vestfirðir|Vestfjörðum]] sem náðu 140mm hæð <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>
[[Vaxtarhraði]] og hámarksstærð hörpudiska ræðst af [[hitastig sjávar|hitastigi sjávar]] og fæðuframboði og er þar af leiðandi breytilegur eftir svæðum. Vöxtur dýrsins er hraðastur í upphafi en úr honum dregur þegar dýrið eldist. Í [[Breiðafjörður|Breiðafirði]] nær hörpudiskurinn 60 mm hæð (þykkt) við u.þ.b. 6 ára aldur og telst þá hluti veiðistofnsins. Við [[Grænland|Grænlandsstrendur]] tekur það hörpudiskinn 9 ár að ná þessari stærð og 7 ár í [[Norður Noregur |Norður-Noregi]] . Algeng stærð á hörpudiski við [[Ísland]] er 80-100 mm en heyrst hefur um hörpudiska í [[Jökullfjörður|Jökulfjörðum]] á [[Vestfirðir|Vestfjörðum]] sem náðu 140 mm þykkt <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>


== Afrán ==
== Afrán ==
Ýmsar [[Krabbadýr|krabba]] og fiskitegundir éta smærri hörpudiska. Við [[Ísland]] hefur hörpudiskur fundist í [[Steinbítur|steinbít]] , [[Ýsa|ýsu]], [[Þorskur|þorski]] og ýmsum [[Flatfiskar|flatfiskategundum]]. [[Krossfiskar]] borða bæði stórar og smáar hörpuskeljar með því að þröngva sér inn í skelina og melta hana með úthverfum maga. Í [[Noregur|Norður Noregi]] er [[Kóngakrabbar|kóngakrabbi]], [[Æðarfugl|æðarfugl]] og [[æðarkóngur]] allt [[afræningji|afræningjar]] hörpuskeljar<ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins. Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>.
Ýmsar [[Krabbadýr|krabba]]<nowiki/>- og fiskitegundir éta smærri hörpudiska. Við [[Ísland]] hefur hörpudiskur fundist í [[Steinbítur|steinbít]] , [[Ýsa|ýsu]], [[Þorskur|þorski]] og ýmsum [[Flatfiskar|flatfiskategundum]]. [[Krossfiskar]] éta bæði stórar og smáar hörpuskeljar með því að þröngva sér inn í skelina og melta hana með úthverfum maga. Í [[Noregur|Norður-Noregi]] eru [[Kóngakrabbar|kóngakrabbi]], [[Æðarfugl|æðarfugl]] og [[æðarkóngur]] allt [[afræningji|afræningjar]] hörpuskelja<ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins. Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>.


== Sjúkdómar og sníkjudýr ==
== Sjúkdómar og sníkjudýr ==
Flesta sjúkdóma í hörpudiski má rekja til [[Frumdýr|frumdýra]] , árið 2002 fundust tvenns konar sýkingar í villtum hörpudiski sem rekja má til frumdýra. Frumdýrin virtust sýkja hjartað og hins vegar blóðfrumunnar. Frumdýrið sem sýkir blóðfrumunnar veldur miklum skaða. Sumir telja að þessar sýkingar hafi verið megin orsakavaldur fyrir hruni hörpudisksins. Aðrir telja hins vegar að hrunið eigi sér flóknari skýringar og sé samblanda af [[Ofveiði|ofveiði]], sýkingum, hækkandi hitastigi sjávar og fleiri umhverfisþáttum <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>.
Flesta sjúkdóma í hörpudiski má rekja til [[Frumdýr|frumdýra]] og árið 2002 fundust tvenns konar sýkingar í villtum hörpudiski sem rekja má til frumdýra. Frumdýrin virtust annars vegar sýkja hjartað og hins vegar blóðfrumunnar. Frumdýrið sem sýkir blóðfrumunnar veldur miklum skaða. Sumir telja að þessar sýkingar hafi verið megin orsakavaldur að hruni hörpudisksstofnsins. Aðrir telja hins vegar að hrunið eigi sér flóknari skýringar og sé sambland af [[Ofveiði|ofveiði]], sýkingum, hækkandi hitastigi sjávar og fleiri umhverfisþáttum <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>.


== Kynþroski og hrygning ==
== Kynþroski og hrygning ==
Við [[Ísland]] verður hörpudiskurinn [[Kynþroski|kynþroska]] við 4-5 ára aldur. Karldýrið myndar hvítleitan sviljasekk en kvendýrið bleikan eða appelsínurauðan hrognasekk. Hörpudiskurinn hryggnir einu sinni á ári í júlí og verða lirfunar botnlægar í september eftir 6-8 vikur í [[Svif|svifinu]] <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>
Við [[Ísland]] verður hörpudiskurinn [[Kynþroski|kynþroska]] við 4-5 ára aldur. Karldýrið myndar hvítleitan sviljasekk en kvendýrið bleikan eða appelsínurauðan hrognasekk. Hörpudiskurinn hrygnir einu sinni á ári, í júlí, og verða lirfunar botnlægar í september eftir að hafa verið sviflægar í 6-8 vikur.<ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>


== Veiðar á hörpudiski við ísland ==
== Veiðar á hörpudiski við Ísland ==
[[Mynd:Veiðistaðir Hörpudisks.png|thumb|350px|left|Veiðisvæði við ísland 1995-2003. Dekkstu svæðin sýna mestan afla (tonn/sjm²)<ref>Hafrannsóknarstofnun Íslands. (2014). Sótt 7. október 2014 af http://www.hafro.is/Astand/2014/31-horpudiskur.PDF</ref>]]
[[Mynd:Veiðistaðir Hörpudisks.png|thumb|350px|left|Veiðisvæði við ísland 1995-2003. Dekkstu svæðin sýna mestan afla (tonn/sjm²)<ref>Hafrannsóknarstofnun Íslands. (2014). Sótt 7. október 2014 af http://www.hafro.is/Astand/2014/31-horpudiskur.PDF</ref>]]


Veiðar á hörpudiski við Íslandsstrendur hófust árið 1969 frá [[Bolungarvík]] við [[Ísafjarðardjúp]]. Árið 1970 fundust gjöfull mið í [[Breiðafjörður|Breiðafirði ]] og hafa lang mestar veiðar verið þar. Helstu veiðisvæði við Íslandsstrendur fyrir utan [[Breiðafjörður|Breiðafjörð]] eru [[Húnaflói]] , [[Ísafjarðardjúp]] og [[Arnarfjörður]] . Ekkert hefur verið veitt af hörpudiski síðan 2003 á íslandsmiðum <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>
Veiðar á hörpudiski við Íslandsstrendur hófust árið 1969 frá [[Bolungarvík]] við [[Ísafjarðardjúp]]. Árið 1970 fundust gjöful mið í [[Breiðafjörður|Breiðafirði ]] og hafa langmestar veiðar verið þar. Helstu veiðisvæði við Íslandsstrendur, fyrir utan [[Breiðafjörður|Breiðafjörð]], eru [[Húnaflói]], [[Ísafjarðardjúp]] og [[Arnarfjörður]] . Enginn hörpudiskur hefur verið veiddur á Íslandsmiðum síðan árið 2003. <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>
Vel hefur gengið með tilraunaveiðar á hörpudiski í [[Breiðafjörður|Breiðafirði ]] sumarið 2014. Menn eru hóflega bjartsýnir á að hægt sé að byrja að veiða nokkur hundruð tonn á ári <ref>Fiskifréttir. (2014). Tilraunaveiðar á hörpudisk ganga vel. Sótt 2. október 2014 af http://www.fiskifrettir.is/frettir/109931/</ref>
Vel gekk með tilraunaveiðar á hörpudiski í [[Breiðafjörður|Breiðafirði ]] sumarið 2014. Menn eru hóflega bjartsýnir á að hægt sé að byrja aftur að veiða nokkur hundruð tonn á ári <ref>Fiskifréttir. (2014). Tilraunaveiðar á hörpudisk ganga vel. Sótt 2. október 2014 af http://www.fiskifrettir.is/frettir/109931/</ref>


== Veiðar á hörpudiski á erlendum miðum ==
== Veiðar á hörpudiski á erlendum miðum ==
Við vesturströnd [[Norður Ameríka|Norður Ameríku]] er löng hefð fyrir veiðum á hörpudiski og öðrum [[Diskategundir|diskategundum]] . Veiðarnar við norðaustur [[St. Lawrence flóa|St. Lawrence flói]] hafa oft farið upp í 3000 tonn af hörpudiski, út úr því kemur 300 tonn af vöðva. Í [[Noregur|Noregi]] eru heimildir fyrir veiðum á hörpudiski frá 1770 sem var þá notaður sem beita við [[Lína (veiðarfæri)|Línuveiðar]]. Norðmenn byrjuðu að veiða hörpudisk við [[Jan Mayen]] árið 1985 og árið eftir veiddu þeir þar 13000 tonn. Lágt stofnstærðarmat árið 1987 leiddi til þess að svæðinu var lokað. Við [[Svalbarði|Svalbarða]] voru veidd 2000 tonn árið 1986 og árið eftir fór veiðin upp í 40000 tonn. Árið 1988 fór veiðin niðrí 8000 tonn og var veiðin næstu ár á eftir 2000-7000 tonn þangað til 1992 þegar svæðinu var lokað. Miklar veiðar voru við [[Bjarnarey (Svalbarða)]] árin 1987-1992 en þá var veiðunum þar einnig hætt vegna ofveiði. Grænlendingar hófu veiðar á hörpudiski árið 1983 í litlum mæli en árin 1988-1992 var landað 400 – 1900 tonnum. Síðan 1995 hefur veiðin verið í kringum 1200- 2600 tonn á ári <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>
Við vesturströnd [[Norður Ameríka|Norður-Ameríku]] er löng hefð fyrir veiðum á hörpudiski og öðrum [[Diskategundir|diskategundum]] . Afli við norðaustanverðan [[St. Lawrence flóa|St. Lawrence flói]] hefur oft farið upp í 3000 tonn af hörpudiski, en úr því má fá 300 tonn af vöðva. Í [[Noregur|Noregi]] eru heimildir um veiðar á hörpudiski frá 1770 og var hann þá notaður sem beita á [[Lína (veiðarfæri)|línuveiðum]]. Norðmenn byrjuðu að veiða hörpudisk við [[Jan Mayen]] árið 1985 og árið eftir veiddu þeir þar 13.000 tonn. Lágt stofnstærðarmat árið 1987 leiddi til þess að svæðinu var lokað. Við [[Svalbarði|Svalbarða]] voru veidd 2000 tonn árið 1986 og árið eftir fór veiðin upp í 40.000 tonn. Árið 1988 fór veiðin niður í 8000 tonn og var á næstu árum 2000-7000 tonn, þangað til 1992 þegar svæðinu var lokað. Miklar veiðar voru við [[Bjarnarey (Svalbarða)]] árin 1987-1992 en þá var veiðum þar einnig hætt vegna ofveiði. Grænlendingar hófu veiðar á hörpudiski árið 1983 í litlum mæli en árin 1988-1992 var landað 400–1900 tonnum. Síðan 1995 hefur veiðin verið í kringum 1200-2600 tonn á ári <ref>Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf</ref>


== Tenglar ==
== Tenglar ==

Útgáfa síðunnar 8. ágúst 2018 kl. 15:52

Hörpudiskur

Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia)
Fylking: Lindýr (Mollusca)
Flokkur: Samlokur (Bivalvia)
Ættbálkur: Ostreoida
Ætt: Diskaætt (Pectinidae)
Ættkvísl: Chlamys
Tegund:
C. islandica

Tvínefni
Chlamys islandica

Hörpudiskur (fræðiheiti: Chlamys islandica) er sælindýr af diskaætt og er hann langstærsta og algengasta tegund ættarinnar hér við land. Hörpudiskur þykir góður til átu.

Við Ísland lifa 11 tegundir diska og er hörpudiskurinn stærstur af þeim og eina tegundin sem hefur verið nytjuð [1]

Vöxtur og aldur

Hörpudiskur. Landaður afli í tonnum á Íslandsmiðum[2]

Aldursgreining við Grænlandsströnd leiddi í ljós að allt að 40% af stofninum væri eldri en 21 árs og þar fundust einstaklingar sem taldir voru eldri en 35 ára. Í Noregi hafa fundist einstaklingar sem hafa náð allt að 23 ára aldri[3].

Við Ísland er talið að hörpudiskurinn geti orðið yfir 20 ára gamall [4] Vaxtarhraði og hámarksstærð hörpudiska ræðst af hitastigi sjávar og fæðuframboði og er þar af leiðandi breytilegur eftir svæðum. Vöxtur dýrsins er hraðastur í upphafi en úr honum dregur þegar dýrið eldist. Í Breiðafirði nær hörpudiskurinn 60 mm hæð (þykkt) við u.þ.b. 6 ára aldur og telst þá hluti veiðistofnsins. Við Grænlandsstrendur tekur það hörpudiskinn 9 ár að ná þessari stærð og 7 ár í Norður-Noregi . Algeng stærð á hörpudiski við Ísland er 80-100 mm en heyrst hefur um hörpudiska í Jökulfjörðum á Vestfjörðum sem náðu 140 mm þykkt [5]

Afrán

Ýmsar krabba- og fiskitegundir éta smærri hörpudiska. Við Ísland hefur hörpudiskur fundist í steinbít , ýsu, þorski og ýmsum flatfiskategundum. Krossfiskar éta bæði stórar og smáar hörpuskeljar með því að þröngva sér inn í skelina og melta hana með úthverfum maga. Í Norður-Noregi eru kóngakrabbi, æðarfugl og æðarkóngur allt afræningjar hörpuskelja[6].

Sjúkdómar og sníkjudýr

Flesta sjúkdóma í hörpudiski má rekja til frumdýra og árið 2002 fundust tvenns konar sýkingar í villtum hörpudiski sem rekja má til frumdýra. Frumdýrin virtust annars vegar sýkja hjartað og hins vegar blóðfrumunnar. Frumdýrið sem sýkir blóðfrumunnar veldur miklum skaða. Sumir telja að þessar sýkingar hafi verið megin orsakavaldur að hruni hörpudisksstofnsins. Aðrir telja hins vegar að hrunið eigi sér flóknari skýringar og sé sambland af ofveiði, sýkingum, hækkandi hitastigi sjávar og fleiri umhverfisþáttum [7].

Kynþroski og hrygning

Við Ísland verður hörpudiskurinn kynþroska við 4-5 ára aldur. Karldýrið myndar hvítleitan sviljasekk en kvendýrið bleikan eða appelsínurauðan hrognasekk. Hörpudiskurinn hrygnir einu sinni á ári, í júlí, og verða lirfunar botnlægar í september eftir að hafa verið sviflægar í 6-8 vikur.[8]

Veiðar á hörpudiski við Ísland

Veiðisvæði við ísland 1995-2003. Dekkstu svæðin sýna mestan afla (tonn/sjm²)[9]

Veiðar á hörpudiski við Íslandsstrendur hófust árið 1969 frá Bolungarvík við Ísafjarðardjúp. Árið 1970 fundust gjöful mið í Breiðafirði og hafa langmestar veiðar verið þar. Helstu veiðisvæði við Íslandsstrendur, fyrir utan Breiðafjörð, eru Húnaflói, Ísafjarðardjúp og Arnarfjörður . Enginn hörpudiskur hefur verið veiddur á Íslandsmiðum síðan árið 2003. [10] Vel gekk með tilraunaveiðar á hörpudiski í Breiðafirði sumarið 2014. Menn eru hóflega bjartsýnir á að hægt sé að byrja aftur að veiða nokkur hundruð tonn á ári [11]

Veiðar á hörpudiski á erlendum miðum

Við vesturströnd Norður-Ameríku er löng hefð fyrir veiðum á hörpudiski og öðrum diskategundum . Afli við norðaustanverðan St. Lawrence flói hefur oft farið upp í 3000 tonn af hörpudiski, en úr því má fá 300 tonn af vöðva. Í Noregi eru heimildir um veiðar á hörpudiski frá 1770 og var hann þá notaður sem beita á línuveiðum. Norðmenn byrjuðu að veiða hörpudisk við Jan Mayen árið 1985 og árið eftir veiddu þeir þar 13.000 tonn. Lágt stofnstærðarmat árið 1987 leiddi til þess að svæðinu var lokað. Við Svalbarða voru veidd 2000 tonn árið 1986 og árið eftir fór veiðin upp í 40.000 tonn. Árið 1988 fór veiðin niður í 8000 tonn og var á næstu árum 2000-7000 tonn, þangað til 1992 þegar svæðinu var lokað. Miklar veiðar voru við Bjarnarey (Svalbarða) árin 1987-1992 en þá var veiðum þar einnig hætt vegna ofveiði. Grænlendingar hófu veiðar á hörpudiski árið 1983 í litlum mæli en árin 1988-1992 var landað 400–1900 tonnum. Síðan 1995 hefur veiðin verið í kringum 1200-2600 tonn á ári [12]

Tenglar

Heimildir

  1. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  2. ↑ Hafrannsóknarstofnun Íslands. (2014). Sótt 7. oktober 2014 af http://www.hafro.is/Astand/2014/31-horpudiskur.PDF
  3. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  4. ↑ Jón Már Halldórsson. (2008). Hvað verða hörpudiskar gamlir, á hverju nærast þeir og hvar finnast þeir umhverfis Ísland. Sótt 2. oktober 2014 af http://www.visindavefur.is/svar.php?id=7347
  5. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  6. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins. Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  7. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  8. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  9. ↑ Hafrannsóknarstofnun Íslands. (2014). Sótt 7. október 2014 af http://www.hafro.is/Astand/2014/31-horpudiskur.PDF
  10. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Náttúrustofu Vesturlands. Sótt 3. október 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  11. ↑ Fiskifréttir. (2014). Tilraunaveiðar á hörpudisk ganga vel. Sótt 2. október 2014 af http://www.fiskifrettir.is/frettir/109931/
  12. ↑ Jónas Páll Jónsson. (2007). Hörpudiskurinn í Breiðafirði: Rannsóknir og ástand stofnsins.Greinargerð unnin fyrir Háskólasetur Snæfellsness og Nátturustofu Vesturlands. Sótt 3. oktober 2014 af http://www.nsv.is/skyrslur/Horpudiskur_JonasPallJonasson.pdf
  13. ↑ Matthías Bjarnason
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Hörpudiskur&oldid=1603430“