„Úllen dúllen doff“: Munur á milli breytinga
→Á öðrum tungumálum: frá sv:Räkneramsor og frá norskri siðu http://www.barnesanger.no/ole-dole-doff.html |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 43: | Lína 43: | ||
Höfundar bókarinnar ''Svenska folklekar och danser'' segja að þessi romsa sé einnig þekkt í [[Þýskaland]]i og að orðin hafi líklega afbakast af [[latína|latnesku]] [[töluorð]]unum ''[[wikt:en:unus#Latin|unum]]'' sem merkir „eitt“, ''[[wikt:en:duo#Latin|duo]]'' sem merkir „tveir“, og ''[[wikt:en:quinque#Latin|quinque]]'' sem merkir „fimm“. Orðið ''unum'' á þá að hafa orðið að „úllen“, ''duo'' að „dúllen“ og ''quinque'' að „kikke“, þetta getur verið rétt þótt undarlegt má það teljast að sleppt hafi verið „þremur“ og „fjórum“ eða ''[[wikt:en:tres#Latin|tres]]'' og ''[[wikt:en:quattuor#Latin|quattuor]]'' en í stað þeirra er orðið „doff“. |
Höfundar bókarinnar ''Svenska folklekar och danser'' segja að þessi romsa sé einnig þekkt í [[Þýskaland]]i og að orðin hafi líklega afbakast af [[latína|latnesku]] [[töluorð]]unum ''[[wikt:en:unus#Latin|unum]]'' sem merkir „eitt“, ''[[wikt:en:duo#Latin|duo]]'' sem merkir „tveir“, og ''[[wikt:en:quinque#Latin|quinque]]'' sem merkir „fimm“. Orðið ''unum'' á þá að hafa orðið að „úllen“, ''duo'' að „dúllen“ og ''quinque'' að „kikke“, þetta getur verið rétt þótt undarlegt má það teljast að sleppt hafi verið „þremur“ og „fjórum“ eða ''[[wikt:en:tres#Latin|tres]]'' og ''[[wikt:en:quattuor#Latin|quattuor]]'' en í stað þeirra er orðið „doff“. |
||
===Fróðleiksmolar=== |
|||
* Ole, Dole og Doffen er norska heitið á [[Ripp, Rapp og Rupp]], frændum [[Andrés Önd|Andrésar andar]]. |
|||
==Sjá einnig== |
==Sjá einnig== |
||
Útgáfa síðunnar 19. apríl 2018 kl. 23:58
Úllen dúllen doff er ein vinsælasta úrtalningarromsa sem börn nota á Íslandi og hefur hún verið það í langan tíma.[1] Hérna er eitt algengasta form romsunnar:
- Úllen dúllen doff
- kikke lane koff
- koffe lane bikke bane
- úllen dúllen doff.[1]
En einnig er til útgáfan
Og
- Úllen dúllen dú
- koffe ralle kú
- koffe ralle búkke balle
- úllen dúllen dú.[3]
Þessi íslenska romsa hefur þá sérstöðu að ekki er talið úr með því að benda heldur kreppa allir hnefana og rétta fram hendurnar. Viðkomandi sem telur úr slær með krepptum hnefanum á alla hnefana um leið og hann fer með romsuna, og sá hnefi sem hann slær á síðast er lagður fyrir aftan bak. Svona er haldið áfram þangað til aðeins einn hnefi er eftir.
„Úllen dúllen doff“ hefur nokkra sérstöðu hvað þetta varðar, en í öðrum romsum er látið nægja að benda.[1]
Saga
Þessi romsa kom snemma til Íslands, en í handriti sem talið er hafa verið skrifað í kringum 1860 eftir Brynjólf Jónsson er minnst á svipaða romsu:
| ...hann bendir á hvurt eptir annað og mælir þessi málleisu[svo] orð: „úlin, dúlin, doff, fíngel, fængel, foff, foffúr alinn, merki, penni, e, be, bu, bú, kol, vaff, enn; dje, sloff, enn“. Sá sem seinast lendir "enn" á verður kóngur... |
Á öðrum tungumálum
Hið íslenska afbrigði er vafalaust komið frá Danmörku, en í dönsku bókinni Anna Erslevs Legebog frá árinu 1904:
- Ullen dullen dof
- fingen fangen fof
- fof for alle Mærkepanden
- E B ba buf.
Í norsku bókinn Gøy i barneselskap frá árinu 1964 stendur:
- Ole dole doff
- kinkliane koff
- koffliane birkebane
- Ole dole doff.
Í sænsku bókinni Svenska folklekar och danser (Tillhagen og Dencker) er romsan mjög lík okkar:
- Ole dole doff
- kinke lane koff
- koffe lane binke bane
- ole dole doff.
Höfundar bókarinnar Svenska folklekar och danser segja að þessi romsa sé einnig þekkt í Þýskalandi og að orðin hafi líklega afbakast af latnesku töluorðunum unum sem merkir „eitt“, duo sem merkir „tveir“, og quinque sem merkir „fimm“. Orðið unum á þá að hafa orðið að „úllen“, duo að „dúllen“ og quinque að „kikke“, þetta getur verið rétt þótt undarlegt má það teljast að sleppt hafi verið „þremur“ og „fjórum“ eða tres og quattuor en í stað þeirra er orðið „doff“.
Fróðleiksmolar
- Ole, Dole og Doffen er norska heitið á Ripp, Rapp og Rupp, frændum Andrésar andar.
Sjá einnig
Heimildir
- ↑ 1,0 1,1 1,2 http://visindavefur.is/svar.php?id=6680
- ↑ http://www.leikjavefurinn.is/index.php?f=leikur&n=50
- ↑ 3,0 3,1 http://www.lexis.hi.is/ordvikunnar/ullendullen.html