„Risaeðlur“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 193.4.142.107 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Bragi H
óverulegt
Lína 25: Lína 25:
</div>
</div>
}}
}}
'''Risaeðlur''' ([[fræðiheiti]] ''Dinosauria'') voru [[hryggdýr]] sem drottnuðu yfir landrænu [[vistkerfi]] [[Jörðin|Jarðar]] í meira en 160 milljónir ára. Þær komu fyrst fram á sjónarsviðið fyrir um 230 milljónum ára. Í lok [[Krítartímabilið|Krítartímabilsins]] fyrir 65 milljónum ára varð hamfaraatburður sem olli [[útdauði|útdauða]] þeirra og þar með endalokum yfirráða þeirra á landi. [[Fuglar]] nútímans eru taldi vera beinir afkomendur risaeðlanna.
'''Risaeðlur''' ([[fræðiheiti]] ''Dinosauria'') voru [[hryggdýr]] sem drottnuðu yfir landrænu [[vistkerfi]] [[Jörðin|Jarðar]] í meira en 160 milljónir ára. Þær komu fyrst fram á sjónarsviðið fyrir um 230 milljónum ára. Í lok [[Krítartímabilið|Krítartímabilsins]], fyrir 65 milljónum ára. varð hamfaraatburður sem olli [[útdauði|útdauða]] þeirra og þar með endalokum yfirráða þeirra á landi. [[Fuglar]] nútímans eru taldir beinir afkomendur risaeðlanna.


Síðan leifar fyrstu risaeðlunnar fundust á [[19. öld]] hafa [[steingervingur|steingerðar]] beinagrindur þeirra dregið að sér mikla athygli á söfnum um víða veröld. [[Risaeðla|Risaeðlur]] eru orðnar nokkurskonar hluti af heimsmenningunni og ekkert lát virðist vera á vinsældum þeirra, þá sér í lagi á meðal barna. Fjallað hefur verið um þær í [[metsölubók]]um og [[kvikmynd]]um á borð við ''[[Júragarðurinn|Jurassic Park (Júragarðurinn)]]'', og eru nýjustu uppgötvanir varðandi risaeðlur reglulega birtar í fjölmiðlum.
Allt frá því að leifar fyrstu risaeðlunnar fundust á [[19. öld]] hafa [[steingervingur|steingerðar]] beinagrindur þeirra dregið að sér mikla athygli á söfnum um víða veröld. [[Risaeðla|Risaeðlur]] eru orðnar nokkurs konar hluti af heimsmenningunni og ekkert lát virðist á vinsældum þeirra, sér í lagi á meðal barna. Fjallað hefur verið um þær í [[metsölubók]]um og [[kvikmynd]]um á borð við ''[[Júragarðurinn|Jurassic Park (Júragarðurinn)]]'', og nýjustu uppgötvanir um risaeðlur birtast reglulega í fjölmiðlum.


Orðið ''dinosaur'' er einnig notað óformlega til að lýsa hverskyns forsögulegum skriðdýrum eins og ''pelycosaur Dimetrodon'', hinum vængjaða ''pterosaur'', og vatnaskriðdýrunum ''ichthyosaur'', ''plesiosaur'' og ''mosasaur'', þrátt fyrir að engin þeirra séu í raun risaeðlur.
Orðið ''dinosaur'' er einnig notað óformlega til að lýsa hvers kyns forsögulegum skriðdýrum eins og ''pelycosaur Dimetrodon'', hinum vængjaða ''pterosaur'', og vatnaskriðdýrunum ''ichthyosaur'', ''plesiosaur'' og ''mosasaur'', þrátt fyrir að engin þeirra séu í raun risaeðlur.


== Tengt efni ==
== Tengt efni ==

Útgáfa síðunnar 26. febrúar 2018 kl. 13:23

Risaeðlur
Tímabil steingervinga: TríasKrít (óvængjaðar)
Eftirlíking af Tyrannosaurus rex Senckenberg-safninu í Frankfurt.
Eftirlíking af Tyrannosaurus rex Senckenberg-safninu í Frankfurt.
Vísindaleg flokkun
Ríki: Animalia
Fylking: Seildýr (Chordata)
Flokkur: Sauropsida
Undirflokkur: Diapsida
Innflokkur: Archosauromorpha
(óraðað) Archosauria
(óraðað) Ornithodira
Yfirættbálkur: Dinosauria *
Owen, 1842
Ættbálkar og undirættbálkar

Risaeðlur (fræðiheiti Dinosauria) voru hryggdýr sem drottnuðu yfir landrænu vistkerfi Jarðar í meira en 160 milljónir ára. Þær komu fyrst fram á sjónarsviðið fyrir um 230 milljónum ára. Í lok Krítartímabilsins, fyrir 65 milljónum ára. varð hamfaraatburður sem olli útdauða þeirra og þar með endalokum yfirráða þeirra á landi. Fuglar nútímans eru taldir beinir afkomendur risaeðlanna.

Allt frá því að leifar fyrstu risaeðlunnar fundust á 19. öld hafa steingerðar beinagrindur þeirra dregið að sér mikla athygli á söfnum um víða veröld. Risaeðlur eru orðnar nokkurs konar hluti af heimsmenningunni og ekkert lát virðist á vinsældum þeirra, sér í lagi á meðal barna. Fjallað hefur verið um þær í metsölubókum og kvikmyndum á borð við Jurassic Park (Júragarðurinn), og nýjustu uppgötvanir um risaeðlur birtast reglulega í fjölmiðlum.

Orðið dinosaur er einnig notað óformlega til að lýsa hvers kyns forsögulegum skriðdýrum eins og pelycosaur Dimetrodon, hinum vængjaða pterosaur, og vatnaskriðdýrunum ichthyosaur, plesiosaur og mosasaur, þrátt fyrir að engin þeirra séu í raun risaeðlur.

Tengt efni

Tengill

  • Vefsíða á íslensku um risaeðlur
  • „Af hverju urðu risaeðlurnar svona stórar?“. (upprunalega hljóðaði spurningin „Af hverju urðu risaeðlurnar svona stórar og af hverju hefur það ekki endurtekið sig?“). Vísindavefurinn.
  • „Hver var stærsta risaeðlan?“. Vísindavefurinn.