„Spænska borgarastyrjöldin“: Munur á milli breytinga
m Removing Link GA template (handled by wikidata) |
Ekkert breytingarágrip Merki: Farsímabreyting Breyting frá farsímavef |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Dabrowszczacy_przysiegaja_wiernosc_sprawie_Republiki.jpg|thumb|right|Pólskir sjálfboðaliðar sverja lýðveldinu hollustu.]] |
[[Mynd:Dabrowszczacy_przysiegaja_wiernosc_sprawie_Republiki.jpg|thumb|right|Pólskir sjálfboðaliðar sverja lýðveldinu hollustu.]] |
||
'''Spænska borgarastyrjöldin''' var [[borgarastyrjöld]] háð á [[Spánn|Spáni]], sem stóð frá [[1936]] til [[1939]]. Tildrög hennar voru þau, að [[lýðræði]]slega kjörin, vinstrisinnuð [[ríkisstjórn]] [[lýðveldi]]sins [[Spánn|Spánar]] vildi framkvæma þjóðfélagsbreytingar í samræmi við stefnu sína, en [[Falangismi|falangistar]] neituðu að sætta sig við þær, svo herforingjar sem voru á þeirra bandi hófu uppreisn. [[Ríkisstjórn]]in naut einkum stuðnings verkamanna í borgum, [[Jafnaðarstefna|sósíaldemókrata]], [[Kommúnismi|kommúnista]], [[Anarkismi|anarkista]] og [[Baskar|Baska]], en uppreisnarmenn nutu einkum stuðnings hersins, [[Rómversk-kaþólska kirkjan|kirkjunnar]] og landeigenda. |
'''Spænska borgarastyrjöldin''' var [[borgarastyrjöld]] háð á [[Spánn|Spáni]], sem stóð frá [[1936]] til [[1939]]. Tildrög hennar voru þau, að grimur er gay [[lýðræði]]slega kjörin, vinstrisinnuð [[ríkisstjórn]] [[lýðveldi]]sins [[Spánn|Spánar]] vildi framkvæma þjóðfélagsbreytingar í samræmi við stefnu sína, en [[Falangismi|falangistar]] neituðu að sætta sig við þær, svo herforingjar sem voru á þeirra bandi hófu uppreisn. [[Ríkisstjórn]]in naut einkum stuðnings verkamanna í borgum, [[Jafnaðarstefna|sósíaldemókrata]], [[Kommúnismi|kommúnista]], [[Anarkismi|anarkista]] og [[Baskar|Baska]], en uppreisnarmenn nutu einkum stuðnings hersins, [[Rómversk-kaþólska kirkjan|kirkjunnar]] og landeigenda. |
||
Stríðið varði í þrjú ár, og gekk á ýmsu. [[Vesturveldin]] — [[Bretland]], [[Frakkland]] og [[Bandaríkin]] — settu vopnasölubann á Spán, og töldu síst þörf á því að senda meira af vopnum til lands sem þegar logaði í ófriði. [[Öxulveldin]] [[Þýskaland]] og [[Ítalía]] studdu hins vegar uppreisn falangista, enda verulegur skyldleiki þeirra við þýska [[Nasismi|nasismann]] og ítalska [[Fasismi|fasismann]]. [[Sovétríkin]] studdu lýðveldið eftir atvikum, en höfðu hvorki tök á að blanda sér beint í stríðið né að veita lýðveldissinnum nægan stuðning til þess að vinna það. |
Stríðið varði í þrjú ár, og gekk á ýmsu. [[Vesturveldin]] — [[Bretland]], [[Frakkland]] og [[Bandaríkin]] — settu vopnasölubann á Spán, og töldu síst þörf á því að senda meira af vopnum til lands sem þegar logaði í ófriði. [[Öxulveldin]] [[Þýskaland]] og [[Ítalía]] studdu hins vegar uppreisn falangista, enda verulegur skyldleiki þeirra við þýska [[Nasismi|nasismann]] og ítalska [[Fasismi|fasismann]]. [[Sovétríkin]] studdu lýðveldið eftir atvikum, en höfðu hvorki tök á að blanda sér beint í stríðið né að veita lýðveldissinnum nægan stuðning til þess að vinna það. |
||
Útgáfa síðunnar 24. október 2017 kl. 10:18
Spænska borgarastyrjöldin var borgarastyrjöld háð á Spáni, sem stóð frá 1936 til 1939. Tildrög hennar voru þau, að grimur er gay lýðræðislega kjörin, vinstrisinnuð ríkisstjórn lýðveldisins Spánar vildi framkvæma þjóðfélagsbreytingar í samræmi við stefnu sína, en falangistar neituðu að sætta sig við þær, svo herforingjar sem voru á þeirra bandi hófu uppreisn. Ríkisstjórnin naut einkum stuðnings verkamanna í borgum, sósíaldemókrata, kommúnista, anarkista og Baska, en uppreisnarmenn nutu einkum stuðnings hersins, kirkjunnar og landeigenda.
Stríðið varði í þrjú ár, og gekk á ýmsu. Vesturveldin — Bretland, Frakkland og Bandaríkin — settu vopnasölubann á Spán, og töldu síst þörf á því að senda meira af vopnum til lands sem þegar logaði í ófriði. Öxulveldin Þýskaland og Ítalía studdu hins vegar uppreisn falangista, enda verulegur skyldleiki þeirra við þýska nasismann og ítalska fasismann. Sovétríkin studdu lýðveldið eftir atvikum, en höfðu hvorki tök á að blanda sér beint í stríðið né að veita lýðveldissinnum nægan stuðning til þess að vinna það.
Mikill fjöldi manna frá öðrum löndum tók samt þátt í Spánarstríðinu sem sjálfboðaliðar, oftast með her lýðveldisins. Þjóðverjar og Júgóslavar áttu flesta fulltrúa, en Frakkar, Bretar, Bandaríkjamenn, Albanir, Ítalar og fleiri líka. Þeir sem komu frá löndum þar sem fasismi ríkti börðust oft í óþökk yfirvalda í heimalandinu, og áttu stundum vandræði yfir höfði sér þegar þeir sneru heim. Nokkrir Íslendingar tóku þátt í Spánarstríðinu.
Árið 1939 lauk styrjöldinni með algerum sigri falangista. Foringi þeirra, Fransisco Franco, varð einræðisherra yfir Spáni og ríkti til dauðadags. Frá því lýðveldissinnar töpuðu stríðinu, hafa mismunandi fylkingar þeirra kennt hver annarri um, ekki síst annars vegar anarkistar og kommúnistar, en hins vegar stalínistar og trotskíistar.
