„Holtasóley“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Svarði2 (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 16: Lína 16:
}}
}}


'''Holtasóley''' ([[fræðiheiti]]: ''Dryas octopetala'') er jurt af rósarætt sem vex á fjöllum og heimskautasvæðum.
'''Holtasóley''' (eða '''péturssóley''') ([[fræðiheiti]]: ''Dryas octopetala'') er jurt af rósarætt sem vex á fjöllum og heimskautasvæðum.
[[Mynd:Dryas octopetala var. asiatica 01.jpg|left|Blöðin kallast rjúpnalauf|thumb]]
[[Mynd:Dryas octopetala var. asiatica 01.jpg|left|Blöðin kallast rjúpnalauf|thumb]]
Blöðin kallast rjúpnalauf. Þau eru skinnkennd, sígræn og gláandi, dökkgræn að ofan en silfurhvít og gláandi að neðan. Stönglar eru trékenndir. Holtasóley myndar breiður eða flatar þúfur. Blómin eru hvít með átta stórum krónublöðum.
Blöðin kallast rjúpnalauf. Þau eru skinnkennd, sígræn og gláandi, dökkgræn að ofan en silfurhvít og gláandi að neðan. Stönglar eru trékenndir. Holtasóley myndar breiður eða flatar þúfur. Blómin eru hvít með átta stórum krónublöðum.
[[Mynd:Dryas octopetala seed head.jpg|left|thumb|Hárbrúða]]
[[Mynd:Dryas octopetala seed head.jpg|left|thumb|Hárbrúða]]
Þegar aldin þroskast verður stíll [[fræva|frævunnar]] að fjaðurhærðum hala. Frævurnar setja svip á jurtina við aldinþroskun og er hún þá nefnd hárbrúða. Holtasóley er mjög harðgerð jurt sem er algeng í mólendi og á heiðum og vex upp í 1000 m.y.s.
Þegar aldin þroskast verður stíll [[fræva|frævunnar]] að fjaðurhærðum hala. Frævurnar setja svip á jurtina við aldinþroskun og er hún þá nefnd hárbrúða. Holtasóley er mjög harðgerð jurt sem er algeng í mólendi og á heiðum og vex upp í 1000 m.y.s.

Þjófarót er rót holtasóleyjarinnar og var samkvæmt þjóðtrú einna helst talin vaxa þar sem þjófur hafði verið hengdur og þá af náfroðunni úr vitum hans eða upp af gröf hans. Hún var sögð hafa þá náttúru að draga að sér fé úr jörðu.


Holtasóley er ein of [[einkennisjurt]]um á [[norðurslóðir|norðurslóðum]]. Íslendingar völdu holtasóley sem [[þjóðarblóm]] í atkvæðagreiðslu 2004. Holtasóley er einnig þjóðarblóm [[Samar|Sama]].
Holtasóley er ein of [[einkennisjurt]]um á [[norðurslóðir|norðurslóðum]]. Íslendingar völdu holtasóley sem [[þjóðarblóm]] í atkvæðagreiðslu 2004. Holtasóley er einnig þjóðarblóm [[Samar|Sama]].

Útgáfa síðunnar 11. júní 2017 kl. 23:06

Holtasóley
Holtasóley í blóma
Holtasóley í blóma
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae)
Fylking: Dulfrævingar (Magnoliophyta)
Flokkur: Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida)
Ættbálkur: Rósaættbálkur (Rosales)
Ætt: Rósaætt (Rosaceae)
Ættkvísl: Holtasóleyjar (Dryas)
Tegund:
D. octopetala

Tvínefni
Dryas octopetala
L.

Holtasóley (eða péturssóley) (fræðiheiti: Dryas octopetala) er jurt af rósarætt sem vex á fjöllum og heimskautasvæðum.

Blöðin kallast rjúpnalauf

Blöðin kallast rjúpnalauf. Þau eru skinnkennd, sígræn og gláandi, dökkgræn að ofan en silfurhvít og gláandi að neðan. Stönglar eru trékenndir. Holtasóley myndar breiður eða flatar þúfur. Blómin eru hvít með átta stórum krónublöðum.

Hárbrúða

Þegar aldin þroskast verður stíll frævunnar að fjaðurhærðum hala. Frævurnar setja svip á jurtina við aldinþroskun og er hún þá nefnd hárbrúða. Holtasóley er mjög harðgerð jurt sem er algeng í mólendi og á heiðum og vex upp í 1000 m.y.s.

Þjófarót er rót holtasóleyjarinnar og var samkvæmt þjóðtrú einna helst talin vaxa þar sem þjófur hafði verið hengdur og þá af náfroðunni úr vitum hans eða upp af gröf hans. Hún var sögð hafa þá náttúru að draga að sér fé úr jörðu.

Holtasóley er ein of einkennisjurtum á norðurslóðum. Íslendingar völdu holtasóley sem þjóðarblóm í atkvæðagreiðslu 2004. Holtasóley er einnig þjóðarblóm Sama.

Heimildir

  • Fyrirmynd greinarinnar var „Mountain Avens“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 6. mars 2006.
  • „Leitin að þjóðarblóminu“. Sótt 6. mars 2006.
  Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.