„Brasilía“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
m Tók aftur breytingar 82.148.70.9 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Snaevar |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
{{Land |
|||
| nafn = Sambandslýðveldið Brasilía |
| nafn = Sambandslýðveldið Brasilía |
||
| nafn_á_frummáli = República Federativa do Brasil |
| nafn_á_frummáli = República Federativa do Brasil |
Útgáfa síðunnar 15. febrúar 2016 kl. 09:07
Sambandslýðveldið Brasilía | |
República Federativa do Brasil | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Ordem e Progresso (portúgalska) Regla og framfarir | |
Þjóðsöngur: Hino Nacional Brasileiro | |
Höfuðborg | Brasilía São Paulo (stærsta borg) |
Opinbert tungumál | Portúgalska |
Stjórnarfar | Lýðveldi
|
Forseti | Dilma Rousseff |
Stofnun | |
• Sjálfstæði | 7. september 1822 |
• Viðurkennt | 29. ágúst 1825 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
5. sæti 8.514.215 km² 0,65 |
Mannfjöldi • Samtals (Júlí 2014) • Þéttleiki byggðar |
5. sæti 202,65 mljó. 24/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2011 |
• Samtals | 2.294 millj. dala (7. sæti) |
• Á mann | 11.769 dalir (75. sæti) |
VÞL (2011) | 0,946 (17. sæti) |
Gjaldmiðill | ríal |
Tímabelti | UTC -2 til -5 |
Þjóðarlén | .br |
Landsnúmer | +55 |
Brasilía (portúgalska: Brasil), opinberlega Sambandslýðveldið Brasilía (portúgalska: República Federativa do Brasil) er stærsta og fjölmennasta land Suður-Ameríku og hið fimmta stærsta í heiminum bæði að flatarmáli og fólksfjölda. Landið er 8.514.877 km² að flatamáli og teygir sig frá ströndum Atlantshafsins að rótum Andesfjalla og innan landamæra þess er megnið af Amazon-regnskóginum, stærsta regnskógi heims, en einnig víðáttumikil landbúnaðarsvæði. Strandlína Brasilíu er 7367 km löng.
Brasilía var portúgölsk nýlenda frá 1500 en síðan 1822 hefur það verið sjálfstætt.
Landafræði
Brasilía skiptist í 27 fylki sem hér segir:
Nr. | Nafn | Lykill | Höfuðborg |
---|---|---|---|
1. | Acre | AC | Rio Branco |
2. | Alagoas | AL | Maceió |
3. | Amapá | AP | Macapá |
4. | Amazonas | AM | Manaus |
5. | Bahia | BA | Salvador |
6. | Ceará | CE | Fortaleza |
7. | Espírito Santo | ES | Vitória |
8. | Goiás | GO | Goiânia |
9. | Maranhão | MA | São Luís |
10. | Mato Grosso | MT | Cuiabá |
11. | Mato Grosso do Sul | MS | Campo Grande |
12. | Minas Gerais | MG | Belo Horizonte |
13. | Pará | PA | Belém |
14. | Paraíba | PB | João Pessoa |
15. | Paraná | PR | Curitiba |
16. | Pernambuco | PE | Recife |
17. | Piauí | PI | Teresina |
18. | Rio de Janeiro | RJ | Rio de Janeiro |
19. | Rio Grande do Norte | RN | Natal |
20. | Rio Grande do Sul | RS | Porto Alegre |
21. | Rondônia | RO | Porto Velho |
22. | Roraima | RR | Boa Vista |
23. | Santa Catarina | SC | Florianópolis |
24. | São Paulo | SP | São Paulo |
25. | Sergipe | SE | Aracaju |
26. | Tocantins | TO | Palmas |
27. | Distrito Federal | DF | Brasilía |
Menning
Kjarni brasilískrar menningar er kominn úr portúgalskri menningu vegna sterkra tengsla Brasilíu við móðurríkið á nýlendutímanum. Portúgalar breiddu út tungu sína, portúgölsku, byggingarlist sína og kaþólska trú. En menning Brasilíu varð einnig fyrir sterkum áhrifum frá aðfluttu fólki frá öðrum Evrópuríkjum og Afríku auk þess sem eftir leifir af menningu innfæddra frumbyggja. Meðal annarra má nefna nýbúa frá Ítalíu, Þýskalandi, Japan og arabalöndum, sem fluttust í stórum stíl til Suður- og Suðuaustur-Brasilíu. Áhrifa frá brasilískum frumbyggjum gætir á bæði tungu og matarhefðir Brasilíu. Þar gætir einnig áhrifa frá afrískum innflytjendum, sem einnig höfðu áhrif á brasilíska tónlist, dans og trúarbrögð.[1]
Listasaga
Brasilísk list hefur frá því á 16. öld þróast í ólíkar áttir, meðal annars Barokk, sem var ríkjandi stíll í landinu fram á 19. öldina, rómantík, nútímalist, expressjónisma, kúbisma, súrrealisma og abstrakt list.
Brasilísk kvikmyndasaga á rætur að rekja til upphafs kvikmyndalistar seint á 19. öldinni.
Tónlist
Innan brasilískrar tónlistar eru ýmis afbrigði og mörg þeirra eru einkennandi fyrir tiltekna landshluta. Áhrifa gætir frá afrískri og evrópskri tónlist en einnig frá frumbyggjum Brasilíu. Meðal tónlistargreina má nefna samba, MPB, choro, Sertanejo, brega, forró, frevo, maracatu, bossa nova og Axé-tónlist.
Meðal þekktra tónlistarmanna má nefna Francisco Manuel da Silva, Antônio Carlos Gomes, Elias Álvares Lobo, Brasílio Itiberê da Cunha, Luciano Gallet, Alexandre Levy, Alberto Nepomuceno, Oscar Lorenzo Fernández, Henrique Oswald, Francisco Mignone, Heitor Villa-Lobos, Camargo Guarnieri, Pixinguinha, Hermeto Pascoal, Antônio Carlos Jobim, Edson Zampronha, João Gilberto, Nara Leão, Elis Regina, Caetano Veloso, Maria Bethânia, Chico Buarque, Jorge Ben Jor, Pato Fu, Marisa Monte, Pitty og Amon Tobin.
Bókmenntir
Saga brasilískra bókmennta nær aftur til 16. aldar, til skrifa fyrstu portúgölsku landkönnuðanna. Þeirra á meðal var Pêro Vaz de Caminha. Skrif þeirra voru uppfull af lýsingum á dýraríki og gróðurfari landsins og á háttum innfæddra frumbygggja, sem vöktu mikla furðu meðal evrópskra lesenda og innflytjenda. Í Brasilíu urðu til mikilvægar bókmenntir innan rómantíkurinnar og skáldsagnahöfundar á borð við Joaquim Manuel de Macedo og José de Alencar skrifuðu bækur um ástir og sorgir. Alencar gerði einnig á löngum ferli sínum frumbyggja Brasilíu að söguhetjum í skáldsögunum O Guarany, Iracema, Ubirajara.[2]
Matarmenning
Brasilískur matur er afar fjölbreytilegur og mikill munur eftir landshlutum. Feijoada er talinn þjóðarréttur en einnig má minnast á vatapá, moqueca, polenta og acarajé, sem eru allt hefðbundnir brasilískir réttir.
Hversdagslega borða Brasilíumenn mikið af hrísgrjónum og baunum, gjarnan með nautakjöti og salati og er oft blandað með kassava-hveiti. Oft eru hafðar steiktar kartöflur, steikt kassava eða steiktir bananar í hádegismatur, jafnvel kjötréttir eða steiktur ostur.
Þjóðardrykkir Brasilíu er kaffi og cachaça, sem er áfengur drykkur gerður úr sykurreyr og er megin uppistaðan í þjóðarkokteilnum, caipirinha.
Margvíslegt sælgæti er til í Brasilíu, svo sem brigadeiro, sem eru súkkulaðifrauðkúlur; cocada og beijinho sem er hvort tveggja kókoshnetusælgæti; og sælgæti, sem kallast „romeu e julieta“ (Rómeó og Júlía) og er gert úr osti með guavasultu, sem kallast goiabada. Úr hnetum er gert paçoca, rapadura og pé-de-moleque. Meðal ávaxta, sem vaxa í Brasilíu, má nefna açaí, cupuaçu, mangó, papaja, kókóbaunir, kasjúhnetur, guava, appelsínur, ástaraldin og ananas. Úr ávöxtum eru gerðir ýmsir blandaðir ávaxtasafar.
Borgir
Tilvísanir
- ↑ Freyre, Gilberto (1986). „The Afro-Brazilian experiment: African influence on Brazilian culture“. UNESCO. Afrit af upprunalegu geymt þann 30. maí 2012. Sótt 8. júní.
- ↑ „Brazilian Literature: An Introduction“; afrit af upphaflegu eintaki. Skoðað 2. nóvember 2009.
Ítarefni
- Bellos, Alex (2003). Futebol: The Brazilian Way of Life. London: Bloomsbury Publishing plc.
- Bethell, Leslie (1991). Colonial Brazil. Cambridge: Cambridge University Press.
- Fausto, Boris (1999). A Concise History of Brazil. Cambridge: Cambridge University Press.
- Skidmore, Thomas E. (1974). Black Into White: Race and Nationality in Brazilian Thought. Oxford: Oxford University Press.
- Wagley, Charles (1963). An Introduction to Brazil. New York, New York: Columbia University Press.