„Norræn tungumál“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 3: Lína 3:
[[Mynd:Old norse, ca 900.PNG|right|250px|thumb|Þessi mynd gefur hugmynd um útbreiðslu [[fornnorræna|fornnorrænu]] í kringum upphaf [[10. öld|10. aldar]]. Rauði liturinn sýnir mállýskuna '''vesturnorrænu'''; appelsínuguli liturinn sýnir mállýskuna '''austurnorrænu'''. Bleiki liturinn sýnir [[gotlenska|forngotlensku]] og græni liturinn sýnir aðrar germanskar mállýskur sem norrænir menn gátu skilið og gert sig skiljanlega við talendur þeirra.]]
[[Mynd:Old norse, ca 900.PNG|right|250px|thumb|Þessi mynd gefur hugmynd um útbreiðslu [[fornnorræna|fornnorrænu]] í kringum upphaf [[10. öld|10. aldar]]. Rauði liturinn sýnir mállýskuna '''vesturnorrænu'''; appelsínuguli liturinn sýnir mállýskuna '''austurnorrænu'''. Bleiki liturinn sýnir [[gotlenska|forngotlensku]] og græni liturinn sýnir aðrar germanskar mállýskur sem norrænir menn gátu skilið og gert sig skiljanlega við talendur þeirra.]]


Málsögulega eru norrænu málin flokkuð í tvo hópa:
Málsögulega eru norrænu málin yfirleitt flokkuð í tvo hópa:
* [[Austurnorræn tungumál]] sem eru [[danska]] og [[sænska]].
* [[Austurnorræn tungumál]] sem eru [[danska]] og [[sænska]].
* [[Vesturnorræn tungumál]] sem eru [[norska]], [[norn_(tungumál)|norn]], [[færeyska]], [[íslenska]].
* [[Vesturnorræn tungumál]] sem eru [[norska]], [[færeyska]] og [[íslenska]], ásamt útdauðu málunum [[norn (tungumál)|norn]], sem talað var nyrst á [[Bretlandseyjar|Bretlandseyjum]] fram á 18. öld, og [[grænlandsnorræna|grænlandsnorrænu]], sem töluð var fram á 15. öld.

Tenglar
Taka skal fram að ýmsar [[mállýska|svæðis- og stéttarmállýskur]] í [[Noregur|Noregi]], þar með talið [[norskt bókmál|bókmálið]] og [[riksmål|ríkismálið]] hafa talist bæði til vestur- og austurnorrænna mála. Í héruðunum [[Bohuslän]] og [[Jamtland]]i, sem tilheyrt hafa [[Svíþjóð]] síðan á 17. öld, finnast einnig mállýskur sem náskyldar eru norsku.

Einnig hafa norrænu málin flokkast í suður- norðurnorræn mál:
* [[Suðurnorræn tungumál]] sem eru danska ásamt [[suðursænskar mállýskur|suðursænskum mállýskum]], sem einnig hafa verið nefndar [[austurdanskar mállýskur]]. Þær eru talaðar í [[Halland]]i, á [[Skánn|Skáni]], í [[Blekinge]] og á [[Borgundarhólmur|Borgundarhólmi]].
* [[Norðurnorræn tungumál]] sem eru öll önnur norræn mál.

Þriðja skilgreiningin flokar norrænu málin í meginlands- og eyjamál:
* Norræn meginlandsmál sem eru danska, norska og sænska.
* Norræn eyjamál sem eru íslenska og færeyska, ásamt útdauðu málunum [[norn (tungumál)|norn]] og [[grænlandsnorræna|grænlandsnorrænu]].

== Tenglar ==
* [http://www.norden.org/is/um-northurloend/tungumal/norraenar-ordabaekur?set_language=is Listi yfir netorðabækur á Norðurlandamálunum]
* [http://www.norden.org/is/um-northurloend/tungumal/norraenar-ordabaekur?set_language=is Listi yfir netorðabækur á Norðurlandamálunum]
* [http://translation.norden.org/is/um-northurloend/tungumal/tungumal Um tungumál á Norðurlöndunum]
* [http://translation.norden.org/is/um-northurloend/tungumal/tungumal Um tungumál á Norðurlöndunum]

Útgáfa síðunnar 25. janúar 2016 kl. 21:52

Norræn eða norðurgermönsk tungumál eru Indóevrópsk tungumál sem aðallega eru töluð á Norðurlöndum. Þau tilheyra flokki germanskra tungumála.

Þessi mynd gefur hugmynd um útbreiðslu fornnorrænu í kringum upphaf 10. aldar. Rauði liturinn sýnir mállýskuna vesturnorrænu; appelsínuguli liturinn sýnir mállýskuna austurnorrænu. Bleiki liturinn sýnir forngotlensku og græni liturinn sýnir aðrar germanskar mállýskur sem norrænir menn gátu skilið og gert sig skiljanlega við talendur þeirra.

Málsögulega eru norrænu málin yfirleitt flokkuð í tvo hópa:

Taka skal fram að ýmsar svæðis- og stéttarmállýskur í Noregi, þar með talið bókmálið og ríkismálið hafa talist bæði til vestur- og austurnorrænna mála. Í héruðunum Bohuslän og Jamtlandi, sem tilheyrt hafa Svíþjóð síðan á 17. öld, finnast einnig mállýskur sem náskyldar eru norsku.

Einnig hafa norrænu málin flokkast í suður- norðurnorræn mál:

Þriðja skilgreiningin flokar norrænu málin í meginlands- og eyjamál:

  • Norræn meginlandsmál sem eru danska, norska og sænska.
  • Norræn eyjamál sem eru íslenska og færeyska, ásamt útdauðu málunum norn og grænlandsnorrænu.

Tenglar