„Hjólreiðar“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip
mEkkert breytingarágrip
Lína 2: Lína 2:
'''Hjólreiðar''' eru notkun [[reiðhjól]]a til [[samgöngur|samgangna]], [[ferðalag]]a, [[afþreying]]ar eða [[íþrótt]]aiðkunar. Reiðhjól komu fyrst fram á sjónarsviðið á 19. öld. Talið er að yfir milljarður reiðhjóla séu í notkun í heiminum, sem er rúmlega tvöfalt meira en fjöldi bifreiða<ref>http://www.worldometers.info/bicycles/</ref>. Reiðhjól eru helsti samgöngumáti fólks víða um heim.
'''Hjólreiðar''' eru notkun [[reiðhjól]]a til [[samgöngur|samgangna]], [[ferðalag]]a, [[afþreying]]ar eða [[íþrótt]]aiðkunar. Reiðhjól komu fyrst fram á sjónarsviðið á 19. öld. Talið er að yfir milljarður reiðhjóla séu í notkun í heiminum, sem er rúmlega tvöfalt meira en fjöldi bifreiða<ref>http://www.worldometers.info/bicycles/</ref>. Reiðhjól eru helsti samgöngumáti fólks víða um heim.


Reiðhjól eru almennt talinn mjög [[orkunýtni|orkunýtinn]] samgöngumáti á stuttum og meðallöngum leiðum. Hjólreiðar hafa þannig ýmsa kosti samaborið við vélknúin ökutæki, sérstaklega í og við þéttbýli, eins og aukna hreyfingu hjólreiðafólks, minni notkun [[kolefniseldsneyti]]s og orku almennt, og minni [[mengun]]. Þau taka minna pláss en bifreiðar, síður plássfrekt bæði á leiðinni, ekki síst þegar talin eru helgunarsvæði stofnbrauta og á upphafs- og áfangastað í formi bílastæðna og draga þannig úr álagi á [[umferð]] og [[umferðarmannvirki]]. Ókostir hjólreiða eru einkum þeir að hjólreiðafólk er berskjaldaðra í árekstri og gagnvart veðri, auk þess sem hjólreiðar á lengri leiðum eru aðallega á færi fólks í sæmilegri líkamsþjálfun. Þá er erfiðara að ferja stærri hluti á reiðhjóli, en í löndum þar sem mikið er hjólað sést fólk með ísskápa og stök húsgögn á reiðhjólum eða í hjólakerrum.
Reiðhjól eru almennt talinn mjög [[orkunýtni|orkunýtinn]] samgöngumáti á stuttum og meðallöngum leiðum. Hjólreiðar hafa þannig ýmsa kosti samaborið við vélknúin ökutæki, sérstaklega í og við þéttbýli, eins og aukna hreyfingu hjólreiðafólks, minni notkun [[kolefniseldsneyti]]s og orku almennt, og minni [[mengun]]. Þau taka minna pláss en bifreiðar, bæði á leiðinni, ekki síst þegar talin eru helgunarsvæði stofnbrauta, og á upphafs- og áfangastað í formi bílastæða. Þau draga þannig úr álagi á [[umferð]] og [[umferðarmannvirki]]. Ókostir hjólreiða eru einkum þeir að hjólreiðafólk er berskjaldaðra í árekstri og gagnvart veðri, auk þess sem hjólreiðar á lengri leiðum eru aðallega á færi fólks í sæmilegri líkamsþjálfun. Þá er erfiðara að ferja stærri hluti á reiðhjóli, en í löndum þar sem mikið er hjólað sést fólk með ísskápa og stök húsgögn á reiðhjólum eða í hjólakerrum.


[[Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin]] hefur smíðað reiknilíkan sem gerir borgaryfirvöldum kleift að reikna út þann sparnað sem hlýst af því að fleiri stunda hjólreiðar til samgangna.<ref>http://heatwalkingcycling.org</ref> Reiknilíkanið tekur einungis á fækkun ótímabærra dauðsfalla og reiknar út frá því peningagildi hvers mannárs sem ekki tapast. Umhverfisávinningur, fækkun veikindadaga og annar sparnaður er því ekki talinn með í líkaninu. Líkanið skilar þeim niðurstöðum að núverandi hjólreiðar á Íslandi koma í veg fyrir nokkur ótímabær dauðsföll árlega. Líkanið byggir á viðamiklum rannsóknum og tekur mið af samanburði á öllum dánarorsökum hjólreiðafólks (enska: ''all-cause mortality'') og ber saman við fólk sem hjólar ekki. Það tekur því líka tillit til hættu vegna umferðarslysa.
[[Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin]] hefur smíðað reiknilíkan sem gerir borgaryfirvöldum kleift að reikna út þann sparnað sem hlýst af því að fleiri stunda hjólreiðar til samgangna.<ref>http://heatwalkingcycling.org</ref> Reiknilíkanið tekur einungis á fækkun ótímabærra dauðsfalla og reiknar út frá því peningagildi hvers mannárs sem ekki tapast. Umhverfisávinningur, fækkun veikindadaga og annar sparnaður er því ekki talinn með í líkaninu. Líkanið skilar þeim niðurstöðum að núverandi hjólreiðar á Íslandi koma í veg fyrir nokkur ótímabær dauðsföll árlega. Líkanið byggir á viðamiklum rannsóknum og tekur mið af samanburði á öllum dánarorsökum hjólreiðafólks (enska: ''all-cause mortality'') og ber saman við fólk sem hjólar ekki. Það tekur því líka tillit til hættu vegna umferðarslysa.

Útgáfa síðunnar 9. júní 2015 kl. 14:02

Keðjuverkun (e: Critical Mass) er hjólreiðaviðburður sem fer fram í borgum um allan heim.

Hjólreiðar eru notkun reiðhjóla til samgangna, ferðalaga, afþreyingar eða íþróttaiðkunar. Reiðhjól komu fyrst fram á sjónarsviðið á 19. öld. Talið er að yfir milljarður reiðhjóla séu í notkun í heiminum, sem er rúmlega tvöfalt meira en fjöldi bifreiða[1]. Reiðhjól eru helsti samgöngumáti fólks víða um heim.

Reiðhjól eru almennt talinn mjög orkunýtinn samgöngumáti á stuttum og meðallöngum leiðum. Hjólreiðar hafa þannig ýmsa kosti samaborið við vélknúin ökutæki, sérstaklega í og við þéttbýli, eins og aukna hreyfingu hjólreiðafólks, minni notkun kolefniseldsneytis og orku almennt, og minni mengun. Þau taka minna pláss en bifreiðar, bæði á leiðinni, ekki síst þegar talin eru helgunarsvæði stofnbrauta, og á upphafs- og áfangastað í formi bílastæða. Þau draga þannig úr álagi á umferð og umferðarmannvirki. Ókostir hjólreiða eru einkum þeir að hjólreiðafólk er berskjaldaðra í árekstri og gagnvart veðri, auk þess sem hjólreiðar á lengri leiðum eru aðallega á færi fólks í sæmilegri líkamsþjálfun. Þá er erfiðara að ferja stærri hluti á reiðhjóli, en í löndum þar sem mikið er hjólað sést fólk með ísskápa og stök húsgögn á reiðhjólum eða í hjólakerrum.

Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin hefur smíðað reiknilíkan sem gerir borgaryfirvöldum kleift að reikna út þann sparnað sem hlýst af því að fleiri stunda hjólreiðar til samgangna.[2] Reiknilíkanið tekur einungis á fækkun ótímabærra dauðsfalla og reiknar út frá því peningagildi hvers mannárs sem ekki tapast. Umhverfisávinningur, fækkun veikindadaga og annar sparnaður er því ekki talinn með í líkaninu. Líkanið skilar þeim niðurstöðum að núverandi hjólreiðar á Íslandi koma í veg fyrir nokkur ótímabær dauðsföll árlega. Líkanið byggir á viðamiklum rannsóknum og tekur mið af samanburði á öllum dánarorsökum hjólreiðafólks (enska: all-cause mortality) og ber saman við fólk sem hjólar ekki. Það tekur því líka tillit til hættu vegna umferðarslysa.

Hjólreiðar hafa verið ólympíugrein frá upphafi og er keppt í fjórum greinum: götuhjólreiðum, brautarkeppni, fjallahjólreiðum og BMX. Alþjóða hjólreiðasambandið hefur umsjón með alþjóðlegum hjólreiðakeppnum.

Saga hjólreiða til samgangna á Íslandi

Reiðhjól voru notuð á Íslandi upp úr aldamótunum 1900. Myndir í skjalasöfnum, blaðaauglýsingar og frásagnir bera þess vitni. En á áratugunum eftir stríð jókst kaupmátt og fólkbílar litu út sem nútímaleg samgöngulausn. Í kjölfarinu af hippatímabíli og umhverfisvakningu komu fram áætlanir um að byggja sér net stíga til hjólreiða. Ítrekað voru settar fram frumvörp á Alþingi um að koma stígar í vegalög og þannig fjármagna gerð þeirra. [3] Það var svo árið 2007 sem lagabreyting gerði ríkinu kleift að setja pening í stígagerð til hjólreiða og göngu. Þangað til var bara heimilt að setja fé í vegagerð og hestastíga. Eftir Hrunið var sett aukin kraft í gerð stíga og sérstaklega var í fyrsta skipti gerðar nýtsamlegar sér stígar til hjólreiða í Reykjavík.

Tilvísanir

  1. http://www.worldometers.info/bicycles/
  2. http://heatwalkingcycling.org
  3. [1] Hjólreiðabrautir í vegalög, þingsályktunartillaga
  Þessi íþróttagrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
  Þessi samgöngugrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.