„Wikipedia:Sandkassinn“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
m Tók aftur breytingar 85.220.5.98 (spjall), breytt til síðustu útgáfu 82.221.228.4
Lína 15: Lína 15:


== Íþróttir ==
== Íþróttir ==
Íþróttir með nautum var afar vinsæl íþrótt hjá Krítverjum líkt og hjá Grikkjum, Egyptum og öðrum þjóðum. Á tímum mínóa stunduðu bæði stúlkur og piltar þessa íþrótt, sem fólst í því að stökkva yfir reiðan tudda. Íþróttamaðurinn stendur þá fyrir framan nautið sem ræðst gegn honum, grípur um hornin og stekkur yfir það. Byggðir voru glæsilegir leikvangar fyrir þessa íþrótt við hallirnar, en slíkt sýnir okkur hve vinsæll leikur þetta var. Þessi íþrótt er talin vera frumgerð af nútíma nautaati.
keppni í sjálfsfróun fyrir konur


== Heimildir ==
== Heimildir ==

Útgáfa síðunnar 26. mars 2015 kl. 10:37

Yfirlit

 Þessum tíma hefur verið skipt í þrjú tímabil: frummínósk menning, miðmínósk menning og síðmínósk menning. Þetta var afar áhugaverð menning sem f.Kr. til 1400 f.Kr.samanstóð aðallega af kaupsýslufólki sem lifði í friði og velsæld. Það hefur vakið athygli manna að borgir Krítverja höfðu engan varnarmúr, en slíkt er afar óvenjulegt þar sem aðrar þjóðir höfðu reist múr umhverfis borgir sínar til að verjast árásum óvina sinna. Af þessu má því draga þá ályktun  að Krítverjar hafi verið friðsæl þjóð, en þessi friður varð þeim á endanum að falli. Mínóska menningin leið undir lok þegar  óþekktir aðilar gerðu innrás um 1400 f.Kr. en skömmu fyrir innrásina hafði verið sprengigos á eynni Santoríni skammt frá Krít. Ýmislegt hefur varðveist frá mínóska tímanum, þó aðallega hallir með afar glæsilegum listaverkum. List þessarar menningar er afar mikilfengleg, litskrúðugar freskur, fagurlega útskornir leirmunir og reisulegar byggingar. Allar þessar fornu minjar gefa okkur vísbendingu um hversskonar samfélag um er að ræða. Á safninu Heraklion nálægt Knossos má finna bestu minjar um list mínóa.

Setjið inn ósniðinn texta hér== Byggingarlist == Mínóar reistu margar fagrar hallir úr kalksteinum og sandsteinum. Elstu hallirnar voru líkast til reistar í lok frummínóska tímabilsins. Hallirnar voru afar glæstar, þær eldri voru gjarna U-laga, aðeins á einni hæð, með stóru torgi í miðjunni en þær voru þó mun minni en seinni tíma hallirnar. Seinni tíma hallirnar voru stærri og höfðu múr úr sandsteini á vesturhliðinni. Höll Mínosar í Knossos er líklega eitt þekktasta dæmið um seinni tíma hallir mínóa, byggð á miðmínóska tímanum en uppgötvuð í kringum aldamótin 1900 af breska fornleifafræðingnum Sir Arthur Evans. Annað merkilegt við byggingarlist mínóa eru hinar svokölluðu „öfugu“ súlur. Þetta voru súlur úr viði, víðar að ofan en mjóar að neðan og gjarna málaðar rauðar.klnhbuhbuphbupvpuiyhvuygvupgyvupohbpijhpiuhpiuhbpiubibouhbpiuhybpiubpiuhybpuhböbðijnbðoij

Myndlist

Ýmis listaverk frá tímum mínóa hafa fundist, en best varðveittu listaverkin eru hallirnar með sínu fínu listaverkum og leirmunum og styttum. Það hefur vakið athygli manna að freskur frá tímum mínósku menningarinnar sýna bæði konur og karla, en slíkt var alls ekki algengt annars staðar í heiminum á bronsöld. Vísindamenn hafa sett fram þá kenningu að þessar freskur hafi eitthvað að gera með trúarbrögð mínóa, að þeir hafi trúað á gyðjur. Það vekur einnig athygli að karlmenn voru málaðir með rauðbrúnum lit en konur hvítum. Eitt slíkt málverk sýnir bæði kynin að stunda nautaat, en það gefur til kynna að staða kvenna hafi verið betri en í öðrum löndum að því leyti að þær fengu að koma fram opinberlega.

Leirgerðarlist

Glæsilegir leirmunir frá mínóska tímanum hafa einnig fundist. Líkt og í nútíma list hefur list Krítverja þróast og fengið að njóta sín. Vafningar, þríhyrningar, krossar og fiskabeinsmynstur einkenna leirmuni frummínóa. En á miðmínóska tímabilinu þótti glæsilegt að skreyta leirmunina með náttúrulegum myndum s.s. fuglum, fiskum og liljum. Á síðmínóska tímabilinu var enn í tísku að nota blóma- og dýramyndir, en þó var fjölbreytnin ríkjandi.

Ritlist

Mínóar notuðu letur sem er kallað línuletur A og er af semískum uppruna. Fundist hafa fornar leirskífur með þessu letri, svokallaðir Feistosdiskar frá tímum mínósku menningarinnar. Línuletur A er talið elsta gríska letrið og enn hefur ekki tekist að ráða það. Hins vegar hefur tekist að ráða línuletur B, sem er einnig af semískum ættum og skylt línuletri A, en það voru Jónar eða hinir svokölluðu Mýkenumenn sem notuðu það.

Íþróttir

Íþróttir með nautum var afar vinsæl íþrótt hjá Krítverjum líkt og hjá Grikkjum, Egyptum og öðrum þjóðum. Á tímum mínóa stunduðu bæði stúlkur og piltar þessa íþrótt, sem fólst í því að stökkva yfir reiðan tudda. Íþróttamaðurinn stendur þá fyrir framan nautið sem ræðst gegn honum, grípur um hornin og stekkur yfir það. Byggðir voru glæsilegir leikvangar fyrir þessa íþrótt við hallirnar, en slíkt sýnir okkur hve vinsæll leikur þetta var. Þessi íþrótt er talin vera frumgerð af nútíma nautaati.

Heimildir

„Bull-Leaping Fresco“. Wikipedia, the free encyclopedia., Sótt þann 7. febrúar 2014

Cartwright, Mark. „,Minoan Pottery“., Sótt þann 9. febrúar 2014

Guðmundur J. Guðmundsson, Ragnar Sigurðsson, Þættir úr sögu vestrænnar menningar, Fornöldin frá steinöld til 476 e.Kr. Hið íslenzka bókmenntafélag (Reykjavík, 1998)

„Minoan Civilization“. Wikipedia, the free encyclopedia., Sótt þann 7. febrúar 2014

„The Palace of Minos at Knossos“., Sótt þann 9. febrúar 2014