„Kalifornía“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
m Removing Link FA template (handled by wikidata) - The interwiki article is not featured |
||
| Lína 138: | Lína 138: | ||
{{Bandaríkin}} |
{{Bandaríkin}} |
||
{{Tengill ÚG|es}} |
|||
{{Tengill ÚG|nl}} |
|||
[[Flokkur:Kalifornía| ]] |
[[Flokkur:Kalifornía| ]] |
||
Útgáfa síðunnar 26. mars 2015 kl. 02:56
Kalifornía | |
|---|---|
| Kalifornía | |
| Viðurnefni: The Golden State (Gullna fylkið) | |
| Kjörorð: Eureka | |
 Staðsetning Kaliforníu í Bandaríkjunum | |
| Land |  Bandaríkin |
| Varð opinbert fylki | 9. september 1850 (31.) |
| Höfuðborg | Sacramento |
| Stærsta borg | Los Angeles |
| Stærsta stórborgarsvæði | Stór-Los Angeles-svæðið |
| Stjórnarfar | |
| • Fylkisstjóri | Jerry Brown (D) |
| • Varafylkisstjóri | Gavin Newsom (D) |
| Þingmenn öldungadeildar | Dianne Feinstein (D) Barbara Boxer (D) |
| Þingmenn fulltrúadeildar | 34 Demókratar, 19 Repúblikanar |
| Flatarmál | |
| • Samtals | 423.970 km2 |
| • Sæti | 3. |
| Stærð | |
| • Lengd | 1.240 km |
| • Breidd | 400 km |
| Hæð yfir sjávarmáli | 884 m |
| Hæsti punktur (Mount Whitney) | 4.418 m |
| Lægsti punktur | −86 m |
| Mannfjöldi | |
| • Samtals | 37.253.956 (áætlað 2.010) |
| • Þéttleiki | 88/km2 |
| • Sæti | 11. |
| Heiti íbúa | Californian |
| Tungumál | |
| • Opinbert tungumál | Enska |
| Tímabelti | Pacific: UTC-8/-7 |
| Póstfangsforskeyti | CA |
| ISO 3166 kóði | US-CA |
| Stytting | Calif. |
| Breiddargráða | 32° 32′ N til 42° N |
| Lengdargráða | 114° 8′ V til 124° 26′ V |
| Vefsíða | ca.gov |
Kalifornía (enska California) er fylki á vesturströnd Bandaríkjanna.
Kalifornía liggur að Oregon í norðri, Nevada og Arizona í austri, Mexíkó í suðri og Kyrrahafinu í vestri. Höfuðborg fylkisins heitir Sacramento en Los Angeles er stærsta borg fylkisins. Meðal annarra þekktra borga í Kaliforníu eru San Francisco, Oakland, San Jose og San Diego.
Kalifornía er um 424.000 ferkílómetrar að stærð — þriðja stærsta fylki Bandaríkjanna á eftir Alaska og Texas. Landslag fylkisins er afar fjölbreytt.
Á 19. öld skall á gullæði í Kaliforníu. Fólk flykktist að og efnahagur fylkisins batnaði til muna. Snemma á 20. öld varð Los Angeles miðstöð skemmtanaiðnaðar í heiminum og stórt aðdráttarafl ferðamanna. Ef Kalifornía væri land myndi það vera á meðal tíu stærstu hagkerfa heims (á stærð við Ítalíu) og 35. fjölmennasta.
Iðnaður
Árið 2005 var Kalifornía talið 5. stærsta hagkerfi í veröldinni og ábyrgt fyrir allt að 13% af heildar framleiðslu Bandaríkjanna. Aðaliðnaður Kaliforníu er landbúnaður og hefur fylkið verið kallað brauðkarfa Bandaríkjanna. Á hæla þess kemur kemur hátækni, bæði flug og geimiðnaður auk þess sem fylkið er þekkt fyrir tölvutækni og Silicon Valley sem er staðsettur í San Jose er talin ein helsta miðstöð tölvuvæðingarinnar, bæði hugbúnaðarframleiðslu og einnig framleiðslu á tölvum og íhlutum. Í Kaliforníu er afþreyingariðnaður einnig mjög mikilvægur, bæði framleiðsla kvikmynda og tölvuleikja en þó fyrst og fremst framleiðsla sjónvarpsefnis.
Lýðfræði
Kalifornía er fjölmennasta fylki Bandaríkjanna, með um 36,8 milljónir íbúa. Samkvæmt U.S. Census Bureau 2000 þá er hlutfall kynþátta í ríkinu sem hér segir:
- Hvítir - 59,5%
- Svertingjar - 6,7%
- Frumbyggjar (Indjánar) - 1%
- Asíufólk - 10,9%
- Hawaiian og aðrar eyjaþjóðir - 0.3%
- Aðrir - 16.8%
- Blanda af tveimur kynþáttum - 4,7%
Auk þess má geta að 32,4% flokka sig sem latinos eða upprunna frá Mið- og Suður-Ameríku.
Tungumál
Árið 2005 höfðu um 58% íbúa Kaliforníu ensku að móðurmáli (sem fyrsta mál), en um 28% töluðu spænsku, einkum er spænska útbreidd í suðurhluta fylkisins. Um 14% íbúanna tala ýmis tungumál (sem fyrsta mál), og eru ýmis Asíumál áberandi í hverfum innflytjenda. Alls eru töluð um 70 tungumál á svæðinu.
Sýslur
Fylkinu er skipt í 58 sýslur. Þær eru: