„Gljúfurárjökull“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 18. nóvember 2014 kl. 10:45

Gljúfurárjökull í botni Gljúfurárdals, Heiðinnamannafjall t.v., Almenningsfjall t.h. Í forgrunni er hópur gangnamanna í Sveinsstaðaafrétt á leið til smölunar.

Gljúfurárjökull er einn af fjölmörgum daljöklum á Tröllaskaga. Hann blasir við frá Dalvík og úr Svarfaðardal og virðist vera fyrir botni Skíðadals. Svo er þó ekki heldur er hann í botni lítils afdals sem Gljúfurárdalur heitir. Eftir honum fellur lítil jökulá, Gljúfurá, í djúpu klettagili til Skíðadalsár. Gljúfurárjökull er um 3 km² að flatarmáli. Fyrir miðjum jöklinum er hár klettahnjúkur sem Blekkill nefnist og er um 1240 m hár. Vestan við hann er Almenningsfjall, sem er upp undir 1400 m hátt, en Heiðinnamannafjall liggur að honum að austan. Skriðjökulstunga gengur frá safnsvæði jökulsins við Blekkilinn og niður í dalbotninn. Þar eru miklar jökulurðir og jökulgarðar sem bera vitni um stærð jökulsins á umliðnum öldum. Um aldamótin 1900 virðist hann hafa náð mörg hundruð metrum lengra niður í dalinn en hann gerir nú. Gljúfurárjökull hefur talsvert verið rannsakaður og hefur verið vinsæll viðkomustaður hjá breskum námsmannaleiðöngrum en þar hafa stúdentar í náttúrufræðum öðlast reynslu í útilífi og rannsóknum.

Á Íslandi hófust jöklamælingar upp úr 1930. Ýmsir jöklar hafa verið mældir reglulega síðan en aðrir óreglulega. Fyrsta mæling á Gljúfurárjökli var gerð 1939. Reglulegar mælingar hófust síðan 1952. Mælingar sýna að frá 1939 til 1977 hopaði Gljúfurárjökull ár frá ári með þeirri einu undantekningu að á hafísárunum 1969 og 1970 gekk hann fram um örfáa metra. Árið 1977 hafði hann hopað rúma 400 m en þá snérist þróunin við og jökullinn tók að ganga fram á ný. Upp úr 990 hafði jökultungan lengst um 150 m en þá hófst nýtt hörfunarskeið sem hefur staðið óslitið síðan. Þetta er mjög í samræmi við það sem hefur verið að gerast við sambærilega jökla annars staðar á landinu.

Heimildir

Hjörtur Eldjárn Þórarinsson. „Byggð í tröllagreipum“. Árbók Ferðafélags Íslands. () (1990): 69-76.

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
 [[Mynd:Sveinsstaðaafrétt2.jpg|right|thumb|Gljúfurárjökull í botni Gljúfurárdals, Heiðinnamannafjall t.v., Almenningsfjall t.h. Í forgrunni er hópur gangnamanna í Sveinsstaðaafrétt á leið til smölunar.]]
-'''Gljúfurárjökull''' er einn af fjölmörgum daljöklum á [[Tröllaskagi|Tröllaskaga]]. Hann blasir við frá [[Dalvík]] og úr [[Svarfaðardalur|Svarfaðardal]] og virðist vera fyrir botni [[Skíðadalur|Skíðadals]]. Svo er þó ekki  heldur er hann í botni lítils afdals sem [[Gljúfurárdalur]] heitir. Eftir honum fellur lítil jökulá, Gljúfurá, í djúpu klettagili til [[Skíðadalsá]]r. Gljúfurárjökull er um 3 km2 að flatarmáli. Fyrir miðjum jöklinum er hár klettahnjúkur sem [[Blekkill]] nefnist og er um 1240 m hár. Vestan við hann er [[Almenningsfjall]], sem er upp undir 1400 m hátt, en [[Heiðinnamannafjall]] liggur að honum að austan. [[Skriðjökulstunga]] gengur frá safnsvæði jökulsins við Blekkilinn og niður í dalbotninn. Þar eru miklar jökulurðir og jökulgarðar sem bera vitni um stærð jökulsins á umliðnum öldum. Um aldamótin 1900 virðist hann hafa náð mörg hundruð metrum lengra niður í dalinn en hann gerir nú. Gljúfurárjökull hefur talsvert verið rannsakaður og hefur verið vinsæll viðkomustaður hjá breskum námsmannaleiðöngrum en þar hafa stúdentar í náttúrufræðum öðlast reynslu í útilífi og rannsóknum.
+'''Gljúfurárjökull''' er einn af fjölmörgum daljöklum á [[Tröllaskagi|Tröllaskaga]]. Hann blasir við frá [[Dalvík]] og úr [[Svarfaðardalur|Svarfaðardal]] og virðist vera fyrir botni [[Skíðadalur|Skíðadals]]. Svo er þó ekki  heldur er hann í botni lítils afdals sem [[Gljúfurárdalur]] heitir. Eftir honum fellur lítil jökulá, Gljúfurá, í djúpu klettagili til [[Skíðadalsá]]r. Gljúfurárjökull er um 3 km² að flatarmáli. Fyrir miðjum jöklinum er hár klettahnjúkur sem [[Blekkill]] nefnist og er um 1240 m hár. Vestan við hann er [[Almenningsfjall]], sem er upp undir 1400 m hátt, en [[Heiðinnamannafjall]] liggur að honum að austan. [[Skriðjökulstunga]] gengur frá safnsvæði jökulsins við Blekkilinn og niður í dalbotninn. Þar eru miklar jökulurðir og jökulgarðar sem bera vitni um stærð jökulsins á umliðnum öldum. Um aldamótin 1900 virðist hann hafa náð mörg hundruð metrum lengra niður í dalinn en hann gerir nú. Gljúfurárjökull hefur talsvert verið rannsakaður og hefur verið vinsæll viðkomustaður hjá breskum námsmannaleiðöngrum en þar hafa stúdentar í náttúrufræðum öðlast reynslu í útilífi og rannsóknum.
-Á Íslandi hófust jöklamælingar upp úr [[1930]]. Ýmsir jöklar hafa verið mældir reglulega síðan en aðrir óreglulega. Fyrsta mæling á Gljúfurárjökli var gerð [[1939]]. Reglulegar mælingar hófust síðan [[1952]].  Mælingar sýna að frá [[1939]] til [[1977]] hopaði Gljúfurárjökull ár frá ári með þeirri einu undantekningu að á hafísárunum [[1969]] og [[1970]] gekk hann fram um örfáa metra. Árið [[1977]] hafði hann hopað rúma 400 m en þá snérist þróunin við og jökullinn tók að ganga fram á ný. Upp úr [[1990]] hafði jökultungan lengst  um 150 m en þá hófst nýtt hörfunarskeið sem hefur staðið óslitið síðan. Þetta er mjög í samræmi við það sem hefur verið að gerast við sambærilega jökla annars staðar á landinu.
+Á Íslandi hófust jöklamælingar upp úr [[1930]]. Ýmsir jöklar hafa verið mældir reglulega síðan en aðrir óreglulega. Fyrsta mæling á Gljúfurárjökli var gerð [[1939]]. Reglulegar mælingar hófust síðan [[1952]].  Mælingar sýna að frá 1939 til 1977 hopaði Gljúfurárjökull ár frá ári með þeirri einu undantekningu að á hafísárunum 1969 og 1970 gekk hann fram um örfáa metra. Árið 1977 hafði hann hopað rúma 400 m en þá snérist þróunin við og jökullinn tók að ganga fram á ný. Upp úr 990 hafði jökultungan lengst um 150 m en þá hófst nýtt hörfunarskeið sem hefur staðið óslitið síðan. Þetta er mjög í samræmi við það sem hefur verið að gerast við sambærilega jökla annars staðar á landinu.
 == Heimildir ==
@@ Lína 12: / Lína 12: @@
 [[Flokkur:Jöklar á Íslandi]]
 [[Flokkur:Dalvíkurbyggð]]
-[[Flokkur: Svarfaðardalur]]
+[[Flokkur:Svarfaðardalur]]