Kalín

	Natrín
	Kalín	Kalsín
	Rúbidín
Efnatákn K Sætistala 19 Efnaflokkur Alkalímálmur Eðlismassi 856,0 kg/m³ Harka 0,4 Atómmassi 39,0983 g/mól Bræðslumark 336,53 K Suðumark 1032,0 K Efnisástand (við staðalaðstæður) Fast efni Lotukerfið

Kalín, kalíum eða Potassium (latína: kalium úr arabísku: القَلْيَه‎ al-qalyah „jurtaaska“, orðið alkalí er af sömu rót) er frumefni með efnatáknið K og er númer nítján í lotukerfinu. Þetta er mjúkur, silfurhvítur málmkenndur alkalímálmur sem í náttúrunni finnst aðeins sem jónískt salt, bundinn öðrum frumefnum í sjó og mörgum steinefnum.

Kalín er nauðsynlegt fyrir virkni fruma í öllum lífverum og finnst því í vefjum bæði dýra og jurta, sérstaklega í jurtafrumum þar sem mestur þéttleiki kalíns er í ávöxtum. Kalín oxast fljótt í lofti, er mjög hvarfgjarnt, þá sérstaklega í snertingu við vatn, og líkist natríni efnafræðilega.

Almenn einkenni

Kalín hefur minni eðlismassa en vatn og er annar léttasti málmurinn á eftir litíni. Það er mjúkt, fast efni sem að hægt er að skera auðveldlega með hníf og er silfrað á litinn þegar yfirborðið er tært. Það oxast hratt þegar það kemst í snertingu við loft og verður því að geyma það í jarð- eða steinolíu.

Líkt og aðrir alkalímálmar hvarfast kalín af miklum krafti í vatni og myndar þá vetni. Ef því er dýft í vatn getur kviknað í því sjálfkrafa. Sölt þess gefa frá sér fjólubláan lit ef þau eru sett í eld.

Notkun

• Kalínoxíð er aðallega notað í áburð.
• Kalínhýdroxíð er mikilvægt iðnaðarefni notað sem sterkur lútur.
• Saltpétur (KNO₃) er notaður í byssupúður.
• Kalínkarbónat (K₂CO₃), einnig þekkt sem pottaska, er notað í framleiðslu á gleri.
• Gler sem er meðhöndlað með kalíni í vökvaformi er mun sterkara en venjulegt gler.
• NaK, málmblanda natríns og kalíns, er notað sem varmaleiðandi efni.
• Kalín er nauðsynlegt vexti jurta og finnst í flestum tegundum jarðvegs.
• Í frumum dýra er kalínjón nauðsynleg til að halda frumunum á lífi (sjá kalínjónadæla).
• Kalínklóríð er notað sem staðgengill fyrir matarsalt og einnig til að stöðva hjartað, eins og til dæmis í hjartaskurðlækningum eða í aftökum með banvænum lyfjaskammti.
• Ofuroxíðið KO₂ er notað sem færanleg uppspretta súrefnis og sem koltvíoxíðgleypir. Það er nytsamlegt í færanlegum öndunartækjum.

  Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.