„Gríska“: Munur á milli breytinga
Ekkert breytingarágrip |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 14: | Lína 14: | ||
{{InterWiki|code=el}} |
{{InterWiki|code=el}} |
||
'''Gríska''' (gr.: '''Ελληνικά''', '' |
'''Gríska''' (gr.: '''Ελληνικά''', ''Elliniká'') er [[Indóevrópsk tungumál|indó-evrópskt tungumál]] sem talað er í [[Grikkland]]i og [[Kýpur]]. Gríska er rituð með [[grískt letur|grísku letri]]. |
||
Grískir orðstofnar eru mikið notaðir í [[vísindaorð]]um í mörgum tungumálum. Dæmi um orð í [[íslenska|íslensku]] sem eiga rætur að rekja til Grikklands: [[Atóm]], [[biblía]], [[biskup]], bíó, [[stjórnmál|pólitík]], [[sófisti]]. Gríska hefur haft minni bein áhrif á íslensku en flest önnur [[Evrópa|evrópsk]] tungumál, til að mynda [[enska|ensku]]. |
Grískir orðstofnar eru mikið notaðir í [[vísindaorð]]um í mörgum tungumálum. Dæmi um orð í [[íslenska|íslensku]] sem eiga rætur að rekja til Grikklands: [[Atóm]], [[biblía]], [[biskup]], bíó, [[stjórnmál|pólitík]], [[sófisti]]. Gríska hefur haft minni bein áhrif á íslensku en flest önnur [[Evrópa|evrópsk]] tungumál, til að mynda [[enska|ensku]]. |
||
Útgáfa síðunnar 28. júní 2014 kl. 23:02
| Gríska Ελληνικά Elliniká | ||
|---|---|---|
| Málsvæði | Grikkland, Kýpur, Albanía, Ástralía, Lýðveldið Makedónía, Tyrkland, Búlgaría, Rúmenía, Ítalía, Spánn, Armenía, Líbanon, Georgía, Egyptaland, Jórdanía, Bretland, Bandaríkin, Úkraína, Rússland, Suður-Afríka, Kasakstan, Frakkland ásamt öðrum löndum | |
| Heimshluti | Austur-Evrópa, Vestur-Evrópa og Asía | |
| Fjöldi málhafa | 17 milljónir | |
| Sæti | 52 | |
| Ætt | Indóevrópskt Forngríska | |
| Skrifletur | Grískt stafróf | |
| Opinber staða | ||
| Opinbert tungumál |
 Grikkland Kýpur Evrópusambandiðminnihlutamál á:  Albaníu Ítalíu
| |
| Stýrt af | engum | |
| Tungumálakóðar | ||
| ISO 639-1 | el
| |
| ISO 639-2 | gre
| |
| SIL | ELL
| |
| ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. | ||
Gríska (gr.: Ελληνικά, Elliniká) er indó-evrópskt tungumál sem talað er í Grikklandi og Kýpur. Gríska er rituð með grísku letri.
Grískir orðstofnar eru mikið notaðir í vísindaorðum í mörgum tungumálum. Dæmi um orð í íslensku sem eiga rætur að rekja til Grikklands: Atóm, biblía, biskup, bíó, pólitík, sófisti. Gríska hefur haft minni bein áhrif á íslensku en flest önnur evrópsk tungumál, til að mynda ensku.
Eins og gefur að skilja er grísku skipt upp í margar mállýskur og tímabil. Elstu textar eru frá 1500 f.Kr. Þessir elstu textar eru ritaðir með tveimur letrum, línuletri A og línuletri B, og hefur einungis tekist að ráða annað þeirra eða línuletur B. Óvíst er hvort línuletur A er gríska. Þessir elstu textar komu fyrst í leitirnar við fornleifauppgröft á Knossos á Krít um aldamótin 1900 en fundust síðar enn fremur í Pýlos, Tiryns og Mýkenu á Pelopskaga og víðar.
Í tímabilum er grísku oft skipt í fimm hluta: mýkeníska grísku (1500 – 1100 f.Kr.), klassíska grísku (800 – 300 f.Kr.), helleníska grísku (300 f.Kr. – 300 e.Kr.), miðgrísku (300 – 1100) og nýgrísku (1600 – ).
Forngrískum mállýskum er oftast skipt í vestur og austur mállýskur.
Austurgrískar teljast attíska, jóníska, æólíska og kýpríska en til vestur mállýska teljast meðal annars dórískan.
Forngríska hafði fimm föll nafnorða: nefnifall, ávarpsfall, eignarfall, þágufall og þolfall. Í dag hefur þágufallið að mestu horfið (nema í föstum orðasamböndum). Líkt og í germönskum málum hefur tvítalan lagst af. Hið gríska stafróf var leitt frá fönikísku stafrófi.
