„Parþía“: Munur á milli breytinga
Jóna Þórunn (spjall | framlög) mEkkert breytingarágrip |
m Bot: Flyt 8 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q1645483 |
||
Lína 14: | Lína 14: | ||
[[Flokkur:Parþía| ]] |
[[Flokkur:Parþía| ]] |
||
[[bg:Партско царство]] |
|||
[[cs:Dynastie Arsakovců]] |
[[cs:Dynastie Arsakovců]] |
||
[[da:Partherriget]] |
[[da:Partherriget]] |
||
[[de:Parther]] |
[[de:Parther]] |
||
[[en:Parthia]] |
|||
[[eo:Partoj]] |
|||
[[es:Imperio Parto]] |
[[es:Imperio Parto]] |
||
[[fa:اشکانیان]] |
[[fa:اشکانیان]] |
||
[[fi:Parthia]] |
[[fi:Parthia]] |
||
[[fr:Parthie]] |
|||
[[he:האימפריה הפרתית]] |
[[he:האימפריה הפרתית]] |
||
[[it:Parti]] |
[[it:Parti]] |
||
[[ja:パルティア]] |
[[ja:パルティア]] |
||
[[nl:Parthen]] |
|||
[[no:Parthia]] |
[[no:Parthia]] |
||
[[pl:Partia (kraina)]] |
|||
[[pt:Pártia]] |
|||
[[ru:Парфия]] |
|||
[[sv:Partien]] |
[[sv:Partien]] |
||
[[ur:پارتھیا]] |
[[ur:پارتھیا]] |
Útgáfa síðunnar 3. júlí 2013 kl. 09:29
Parþía (persneska: اشکانیان Ashkâniân) var menningarsamfélag sem átti upptök sín þar sem nú er norðvesturhluti Írans en sem á hátindi sínum náði yfir það svæði þar sem nú eru löndin Íran, Írak, Aserbaídsjan, Armenía, Georgía, austurhluti Tyrklands, austurhluti Sýrlands, Túrkmenistan, Afganistan, Tadsjikistan, Pakistan, Kúveit, Persaflóaströnd Sádí-Arabíu, Barein og Sameinuðu arabísku furstadæmin.
Stjórnendur Parþa voru Arsakídar sem sameinuðu og ríktu yfir Íranshásléttunni og tóku yfir eystri héruð Selevkídaveldisins í Litlu-Asíu. Þeir stjórnuðu Mesópótamíu með hléum frá því um 150 f.Kr. til 224 e.Kr. Parþar voru erkióvinir Rómverja í Asíu þar sem þeir stöðvuðu útbreiðslu Rómaveldis til austurs handan við Kappadókíu, aðallega vegna þess að þeir notuðust við þungvopnað riddaralið sem var nýjung í hernaði.
Veldi Parþa stóð í fimm aldir, mun lengur en flest önnur heimsveldi Austurlanda nær. Upphaf þess má rekja til sjálfstæðisyfirlýsingar þeirra frá Selevkídaveldinu 238 f.Kr., þótt þeim tækist ekki að ná völdum í Íran fyrr en undir Míþrídatesi 1. Það leystist upp þegar persneskur uppreisnarkonungur, Adrasjír 1., stofnandi Sassanídaveldisins, náði Ktesifon á sitt vald árið 228 og gerði sóróisma að ríkistrú.