Finnur Magnússon

Finnur Magnússon

Finnur Magnússon (einnig þekktur sem Finn Magnusen) (27. ágúst 1781 - 24. desember 1847) var íslenskur fornfræðingur og leyndarskjalavörður í Kaupmannahöfn og einn helsti rúnafræðingur á Norðurlöndum. Faðir Finns var Magnús Ólafsson lögmaður úr Svefneyjum og föðurbróðir Finns var Eggert Ólafsson náttúrufræðingur og skáld. Móðir Finns var Ragnheiður dóttir Finns Jónssonar biskups.

Finnur var í fóstri hjá Hannesi biskupi Finnsyni móðurbróður sínum og nam hjá honum skólavísindi þangað til Hannes andaðist árið 1796. Vorið 1797 útskrifaði Geir Vídalín biskup hann og fór hann ári seinna til náms í Kaupmannahöfn. Finnur sneri til Íslands þegar faðir hans lést og árið 1806 var hann settur málafærslumaður við landsyfirréttinn í Reykjavík og var í því starfi þangað til Jörundur hundadagakonungur svipti hann embætti. Finnur fór þó til Kaupmannahafnar en þegar Jörundur var hrakinn frá völdum tók hann aftur við embætti sínu. Finnur var á Íslandi þangað til sumarið 1812 en þá fór hann aftur til Kaupmannahafnar og lagði stund á fornfræði.

Finnur varð prófessor að nafnbót og forstöðumaður leyndarskjalasafnsins í Kaupmannahöfn. Hann var etatsráð en það er tignarheiti án embættis. Hann var í miklu áliti meðal samtíðarmanna sinna. Finnur var í miklu dálæti hjá konungi og má rekja það til þess að þegar Jörundur hundadagakonungur ríkti á Íslandi þá neitaði Finnur sem þá var embættismaður á Íslandi að svíkja konung og vinna fyrir Jörund.

Finnur rannsakaði það sem hann taldi rúnir í Runamo í Blekinge í Svíþjóð. Honum hugkvæmdist að lesa þær afturábak gegnum spegil og gat þannig lesið vísu. Hann skrifaði 750 blaðsíðna rit um rúnirnar í Runamo. Jarðvísindamenn telja að risturnar í Runamo séu jökulrákir.

Sögulega skáldsagan Ævitími skugganna (da.: Skyggers levetid) eftir danska rithöfundinn Gorm Rasmussen fjallar um Finn Magnússon.

Bókin Runamo Skriften der kom og gik eftir Rud Kjems kom út í Danmörku 2006.

Þegar Jón Sigurðsson kom til Kaupmannahafnar þá vann hann um tíma sem skrifari hjá Finni.

Fyrirrennari: Enginn

Ritstjóri Skírnis (1827 – 1827)

Eftirmaður: Þórður Jónassen

Heimildir

• Andvari, rit Hins íslenska þjóðvinafélags (122. árg.) Grein eftir Aðalgeir Kristjánsson um Finn Magnússon.
• Ný félagsrit, fjórða ár, 1844, Ágrip af æfi Finns Magnússonar (með mynd hans).

Tengt efni

• Christian Jürgensen Thomsen
• J. J. A. Worsaae

Tenglar

• „Landkönnuðurinn og leyndarskjalavörðurinn“; grein í Lesbók Morgunblaðsins 20. júlí 1996
• „Ágrip af æfi Finns Magnússonar“; grein í Nýjum félagsritum 1844

Erlendir

• Dårlig videnskab straffes med døden
• Finnur Magnússon biografi
• Finnur Magnusson Biografi
• Runamo 1: De mystiske tegn i Blekinge
• Runamo 2: De mystiske tegn i Blekinge
• Runamo 3: De mystiske tegn i Blekinge
• Runerne på Runamo
• Runamo Skriften der kom og gik