„Framsóknarflokkurinn“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Lína 21: Lína 21:
|blár = 0
|blár = 0
|vefsíða = [http://www.framsokn.is www.framsokn.is]
|vefsíða = [http://www.framsokn.is www.framsokn.is]
|fótnóta = ¹Fylgi í síðustu [[[[Alþingiskosningar 2013]]|Alþingiskosningum 2013]]}}
|fótnóta = ¹Fylgi í síðustu [[[[Alþingiskosningar 2013]]|]]}}
'''Framsóknarflokkurinn''' er [[Ísland|íslenskur]] [[Frjálslyndi|frjálslyndur]] félagshyggjuflokkur sem staðsetur sig á miðjunni.<ref>[http://www.framsokn.is/Flokkurinn Framsókn.is - Flokkurinn]</ref> Hann var stofnaður [[16. desember]] [[1916]] með samruna [[Bændaflokkurinn|Bændaflokksins]] og [[Óháðir bændur|Óháðra bænda]] og er elsti starfandi stjórnmálaflokkurinn á Íslandi. Framsóknarflokkurinn var stofnaður í presta-, kennara- og bændasamfélaginu og sótti því [[kjörfylgi]] sitt framan af til landsbyggðar og ungmennafélagshreyfingarinnar. Í seinni tíð hefur hann einnig sótt fylgi til menntafólks og miðjufólks og hefur lagt áherslu á að styrkja menntun og atvinnulíf.
'''Framsóknarflokkurinn''' er [[Ísland|íslenskur]] [[Frjálslyndi|frjálslyndur]] félagshyggjuflokkur sem staðsetur sig á miðjunni.<ref>[http://www.framsokn.is/Flokkurinn Framsókn.is - Flokkurinn]</ref> Hann var stofnaður [[16. desember]] [[1916]] með samruna [[Bændaflokkurinn|Bændaflokksins]] og [[Óháðir bændur|Óháðra bænda]] og er elsti starfandi stjórnmálaflokkurinn á Íslandi. Framsóknarflokkurinn var stofnaður í presta-, kennara- og bændasamfélaginu og sótti því [[kjörfylgi]] sitt framan af til landsbyggðar og ungmennafélagshreyfingarinnar. Í seinni tíð hefur hann einnig sótt fylgi til menntafólks og miðjufólks og hefur lagt áherslu á að styrkja menntun og atvinnulíf.



Útgáfa síðunnar 29. apríl 2013 kl. 19:05

Framsóknarflokkurinn
Merki Framsóknarflokksins
Merki Framsóknarflokksins
Fylgi 24,4%
Formaður Sigmundur Davíð Gunnlaugsson
Varaformaður Sigurður Ingi Jóhannsson
Ritari Eygló Harðardóttir
Þingflokksformaður Gunnar Bragi Sveinsson
Stofnár 1916
Höfuðstöðvar Hverfisgötu 33, 101 Reykjavík
Stjórnmálaleg
hugmyndafræði
frjálslyndi, félagshyggja, miðjustefna
Einkennislitur Grænn
Sæti á Alþingi
Sæti í sveitarstjórnum
Vefsíða www.framsokn.is
¹Fylgi í síðustu [[Alþingiskosningar 2013|]]

Framsóknarflokkurinn er íslenskur frjálslyndur félagshyggjuflokkur sem staðsetur sig á miðjunni.[1] Hann var stofnaður 16. desember 1916 með samruna Bændaflokksins og Óháðra bænda og er elsti starfandi stjórnmálaflokkurinn á Íslandi. Framsóknarflokkurinn var stofnaður í presta-, kennara- og bændasamfélaginu og sótti því kjörfylgi sitt framan af til landsbyggðar og ungmennafélagshreyfingarinnar. Í seinni tíð hefur hann einnig sótt fylgi til menntafólks og miðjufólks og hefur lagt áherslu á að styrkja menntun og atvinnulíf.

Á heimasíðu flokksins er stefna Framsóknarflokksins útlistuð. „Framsóknarflokkurinn er frjálslyndur félagshyggjuflokkur sem vinnur að stöðugum umbótum á samfélaginu og lausn sameiginlegra viðfangsefna þjóðfélagsins á grunni samvinnu og jafnaðar. Hann stendur vörð um stjórnarfarslegt, efnahagslegt og menningarlegt sjálfstæði Íslendinga, byggt á lýðræði, þingræði og réttaröryggi. Framsóknarstefnan setur manninn og velferð hans í öndvegi.“[2]

Saga Framsóknarflokksins

Framsóknarflokkurinn var stofnaður 16. desember 1916 á Alþingi, sama ár og Alþýðuflokkurinn var stofnaður.[3] Á þeim tíma stóð fyrri heimsstyrjöldin með tilheyrandi truflun á verslun og viðskiptum við útlönd. Konur höfðu öðlast kosningarétt árið áður og kosningaaldur hafði verið lækkaður úr 30 árum í 25. Því jókst fjöldi kosningabærra manna mjög. Í nóvember 1916 komu átta þingmenn saman á Seyðisfirði á leið til Reykjavíkur á þing. Það voru Sigurður Jónsson, Einar Árnason, Sveinn Ólafsson, Jón Jónsson, Þorsteinn M. Jónsson, Ólafur Briem, Guðmundur Ólafsson og Þorleifur Jónsson.[4] Þeir komu sér saman um að stofna þingflokk sem hlaut nafnið Framsóknarflokkurinn. Fyrsti ráðherra Framsóknarflokksins, var Sigurður Jónsson sem sat sem atvinnumálaráðherra í þriggja ráðherra ríkisstjórn sem mynduð var ásamt Jóni Magnússyni fyrir Heimastjórnarflokkinn og Björn Kristjánsson fyrir Sjálfstæðisflokkinn (eldri), frá 1917 til 1920. Fyrsti formaður Framsóknarflokksins var Ólafur Briem.

Fram að 1930 starfaði flokkurinn eingöngu sem þingflokkur.[5] Á því tímabili takmörkuðust flokksmenn við þingmenn flokksins.[6] Árið 1938 var Samband ungra framsóknarmanna stofnað.

Allt frá upphafi hefur Framsóknarflokkurinn verið frjálslyndur umbótaflokkur svo sem uppruni hans og stefnuyfirlýsingar í gegnum tíðina bera með sér. Þetta felur í sér að flokkurinn er fordómalaus um úrlausnir aðsteðjandi vandamála á hverjum tíma. Hann vill beita aðferðum þekkingar og vísinda til að ryðja framþróuninni braut á grundvelli þeirra þjóðfélagslegu gilda sem stefna hans byggist á. Sem umbótaflokkur hefur flokkurinn í starfi sínu lagt höfuðáherslu á að hver kynslóð leitist við að skila þeirri næstu betra þjóðfélagi en hún tók við, betra lífi, fleiri tækifærum og ríkari menningu. Þjóðfélagi þar sem manngildið er metið ofar auðgildi.[7]

Árin 1971 til 1991 voru tími framsóknarmanna í íslenskum stjórnmálum og eru þeir stundum kallaðir Framsóknaráratugirnir. Þeir voru í stjórn öll þessi ár ef undan er skildir nokkrir mánuðir í kringum áramótin 1980 og meira en helming tímans var forsætisráðherrann úr þeirra röðum. Tvisvar mynduðu þeir stjórn með Sjálfstæðisflokknum. Algengast var þó á þessum árum að Framsóknarflokkurinn og Alþýðubandalagið ynnu saman, fjórum sinnum eða samtals í um tíu ár. Þeir höfðu þó aldrei þingmeirihluta og því varð alltaf að vera að minnsta kosti einn flokkur til viðbótar með í för.

Einn þekktasti stjórnmálamaður 9. áratugarins á Íslandi var Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins og forsætisráðherra. Hann var fyrst kosinn í alþingiskosningum 1979 þegar framsóknarmenn bættu við sig miklu fylgi.

Talsverðar breytingar hafa átt sér stað innan flokksins frá 2007. Flokkurinn hefur endurnýjað forystu sína og styrkt tengslin við hugmyndafræði grasrótarinnar. Þann 17. nóvember 2008 sagði sitjandi formaður, Guðni Ágústsson, af sér þingmennsku og formannsembætti eftir mikla gagnrýni flokksmanna á flokksforystuna á miðstjórnarfundi helgina 15.-16. nóvember. Valgerður Sverrisdóttir tók þá við sem formaður og gegndi því embætti þar til nýr formaður yrði kosinn á flokksþingi flokksins sem flýtt var fram til janúar 2009. Fimm manns buðu sig fram til formanns. Það voru þeir Lúðvík Gizurarson, Páll Magnússon, Jón Vigfús Guðjónsson, Höskuldur Þórhallsson og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson. Tveir buðu fram til varaformanns en það voru þau Siv Friðleifsdóttir og Birkir Jón Jónsson.[8] Sigmundur Davíð Gunnlaugsson var kjörinn formaður flokksins 18. janúar á flokksþingi flokksins og Birkir Jón Jónsson var kjörinn varaformaður.[9] Þá buðu sig 3 fram til ritara þau Gunnar Bragi Sveinsson, Sæunn Stefánsdóttir og Eygló Harðardóttir. Eftir að formaður og varaformaður höfðu verið kjörin dró Gunnar Bragi framboð sitt til baka til þess að gæta jafnræðis innan flokksforystunnar. Eygló Harðardóttir var þá kjörinn ritari. Í kjölfar þessara breytinga í forystusveit Framsóknar jókst stuðningur við flokkinn töluvert og könnun, sem gerð var á vegum MMR rannsókna dagana 20.-21. janúar, mældist flokkurinn með 17% fylgi. Frá því í janúar 2008 hefur flokksmönnum í framsóknarflokknum fjölgað um 20%.[10]

Á flokksþingi flokksins, 9.apríl 2011, var samþykkt ályktun, með talsverðum meirihluta, að "Íslendingar skulu áfram leita eftir samstarfi við þjóðir innan og utan Evrópusambandsins á grundvelli frjálsra og sanngjarnra samninga og samvinnu sem byggir á jöfnuði og ábata allra aðila. Með slíkum samskiptum geta íslensk stjórnvöld tryggt hagsmuni Íslands best á hverjum tíma. Framsóknarflokkurinn telur hag lands og þjóðar best borgið utan Evrópusambandsins. Nú sem fyrr standa auðlindir þjóðarinnar undir velferð hennar og fullt og óskorað forræði á þeim er forsenda farsældar til framtíðar. Framsóknarflokkurinn telur að þjóðin skuli ætíð eiga beina aðkomu með þjóðaratkvæðagreiðslu að ákvörðunum um stórmál eins og aðild að Evrópusambandinu og mun flokkurinn berjast fyrir þeim rétti".[11]

Núverandi staða Framsóknarflokksins

Framsóknarflokkurinn fékk nítján þingmenn kjörna í alþingiskosnigunum 2013. Var það töluverð aukning frá níu þingmönnum sem flokkurinn fékk í alþingiskosningunum síðustu en árið 2009 lauk tímabili af mestu niðursveiflu flokksins frá stofnun . Eins og er er flokkurinn í stjórnarandstöðu ásamt Sjálfstæðisflokknum, Hreyfingunni, Lilju Mósesdóttur og Atla Gíslasyni sem eru óháðir þingmenn. Í lok maí 2011 fjölgaði þingmönnum Framsóknarflokksins í tíu er Ásmundur Einar Daðason fyrrum þingmaður VG gekk til liðs við Framsóknarflokkinn eftir að hafa verið utan þingflokka um skamman tíma. Þeim fækkaði svo aftur þegar Guðmundur Steingrímsson gekk úr flokknum í ágúst 2011, Guðmundur hefur síðar gefið það út að hann gæti stutt ríkistjórnina falli komi til þess.[12]

Framsóknarflokkurinn er við völd i nokkrum sveitarfélögum víða um land.

Baráttumál

Á upphafsárum Framsóknarflokksins stóð flokkurinn meðal annars fyrir; sjálfstæði þjóðarinnar, innlendum þjóðbanka (vegna ástands bankamála á þeim tíma) og alþýðumenntun sem hann taldi hornstein allra þjóðþrifa.[13]

Undir forsæti Tryggva Þórhallssonar á fjórða áratuginum sat ríkisstjórn Framsóknarflokksins ein að völdum og á 5 árum tók við mikil uppbygging. Lagt var ofurkapp á að byggja upp innviði samfélagsins. Vegagerð og brúasmíði, hafnarmannvirki og vitar voru byggðir, Landhelgisgæslan efld og skip leigð af ríkisstjórninni til þess að auka aflaverðmæti íslensks fisks. Þá voru byggð mörg af glæsilegustu húsum landsins, Landspítalinn tók til starfa og Þjóðleikhúsið byggt. Þingvellir voru gerðir að þjóðgarði og til að efla lýðræðisumræðu og fræða þjóðina var Ríkisútvarpið stofnað.[14]

Atvinnumál hafa þó verið ofarlega á blaði hjá Framsókn síðastliðina áratugi og þekkt er atvinnuátak Framsóknar frá 1995 þegar þeir komust í ríkistjórn sem skapaði 13.000 störf.[15] Þá hefur Framsókn verið framarlega í jafnréttis og siðferðismálum og var fyrsti stjórnmálaflokkurinn sem setti sér bæði kynjakvóta, fyrir bæði kyn(2005)[16] og siðareglur(2009)[17]. Kynjakvótanum var síðan fyrst beitt 2009, þegar karlmaður var færður upp á kosningarlistanum í Suðvesturkjördæmi eftir að konur röðuðust í öll efstu sætin sem þótti athyglisvert enda settur inn vegna baráttu landssambands framsóknarkvenna.[18]

Framsóknarflokkurinn stóð einnig framarlega í Icesave málinu og voru harðir andstæðingar þess að íslendingum bæri að borga.[19] þá vildu þeir setja fleiri fyrirvara við samningana[20] og gagnrýndu samningsferlið.[21] Talið er að barátta Framsóknarflokksins gegn Icesave hafi styrkt Sigmund Davíð Gunnlaugsson formann flokksins.[22]

Flokksskipulag

Alþingiskosningar
Kosningar % atkvæða þingsæti
1923 26,6 12
1927 30,3 19
1931 35,0 23
1933 23,9 14
1934 21,8 15
1937 24,6 19
Október 1942 26,4 15
1946 23,1 13
1949 24,5 17
1953 21,9 16
Október 1959 25,7 17
1963 28,2 19
1967 28,1 18
1971 25,3 17
1974 24,9 17
1978 16,9 12
1979 24,9 17
1983 19,0 14
1987 18,9 13
1991 18,9 13
1995 23,3 15
1999 18,4 12
2003 17,7 12
2007 11,7 7
2009 14,8 9
2013 24,4 19

Framkvæmdastjórn

Þingflokkur

Þingflokkur framsóknarmanna kýs sér þriggja manna stjórn í upphafi hvers þings, formann og tvo meðstjórnendur, til eins árs í senn.

Sérsambönd

Formenn

Varaformenn

Eitt og annað

  • Hin leiðin voru orð sem voru notuð til að lýsa stefnu Framsóknarflokksins meðan Eysteinn Jónsson var formaður flokksins. Orðin voru hluti af ræðu sem hann hélt á alþingi 13. október 1965. Helgi Bergs, ritari flokksins, bætti við þessi orð árið eftir og sagði: Aðeins ein leið [er] til - það er hin leiðin.
  • Opin í báða enda voru orð sem notuð voru til að lýsa stefnu Framsóknarflokksins meðan Ólafur Jóhannesson var formaður flokksins.
  • Plan B var fullmótuð stefna sem framsóknarflokkurinn kynnti haustið 2011 sem afstöðu þeirra til mikilvægustu málaflokkanna sem viðkom efnahags og atvinnuástandinu.

Tilvísanir

Tengt efni

Tenglar

Úr fjölmiðlum