„Holger Rosenkrantz“: Munur á milli breytinga
m Bot: Flyt 2 tungumálatengla, sem eru núna sóttir frá Wikidata á d:q3481799 |
Ekkert breytingarágrip |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
'''Holger Rosenkrantz''', ''Holgeir Rósinkrans'' (d. [[1658]]) var [[hirðstjóri]] á [[Ísland]]i [[1620]] til [[1633]]. |
'''Holger Rosenkrantz''', ''Holgeir Rósinkrans'' (d. í febrúar [[1658]]) var danskur sjóliðsforingi sem var [[hirðstjóri]] á [[Ísland]]i [[1620]] til [[1633]]. |
||
Rosenkrantz var frá Ørup á [[Skánn|Skáni]]. Hann gekk ungur í danska [[sjóher]]inn og varð kapteinn árið [[1610]]. Árið [[1616]] stýrði hann flaggskipinu í leiðangri Jørgen Daa gegn sjóræningjum á [[Eystrasalt|Eystrasalti]]. Hann var gerður hirðstjóri á Íslandi [[1620]]. Hann var áfram í sjóhernum og stýrði meðal annars skipinu Justitia í orrustunni við [[Hamborg]]ara [[1630]], sem háð var á [[Saxelfur|Saxelfi]]. en var þó oft á Íslandi. Hann var á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] þegar [[Tyrkjaránið]] var framið árið [[1627]] og hlaut nokkurt ámæli fyrir aðgerðarleysi þegar annað skip ræningjanna strandaði á skeri og fannst ýmsum að hann hefði þá átt að neyta færis og ráðast að þeim á meðan þeir fluttu varning og fanga yfir í hitt skipið. Rosenkrantz var þó ekki með öllu aðgerðarlaus og lét gera [[virki]] á Bessastöðum til að verjast ræningjunum og safnaði liði. „En hófuðsmaður með sínum þénurum og mörgum Islenzkum í stórum látúnssöðlum á landi riðu til umsjónar og aðgætni með löngum stöngum, svo sem hertygjað fólki væri að sjá, þá sólin á söðulbryggjurnar skein,“ segir [[Jón Ólafsson Indíafari]] í ævisögu sinni en hann var þá í þjónustu höfuðsmanns |
|||
Árið 1633 lét hann af hirðstjórn á Íslandi en fékk [[Gotland]] í staðinn og hætti þá í sjóhernum. [[1645]] misstu Danir Gotland í friðarsamningum við Svía og fékk hann þá [[Stafangur|Stafangurslén]] í [[Noregur|Noregi]] og hélt því til [[1648]]. Þá flutti hann til Frøllinge á [[Halland|Hallandi]], sem hann hafði fengið með konu sinni, Vibeke Thott, og átti þar heima síðustu tíu árin. Hann var einn af fulltrúum skánska aðalsins á [[stéttaþing|stéttaþingi]] í [[Kaupmannahöfn]] 1650. |
|||
== Heimildir == |
|||
* {{vefheimild|url=http://runeberg.org/dbl/14/0235.html|titill=Rosenkrantz, Holger.}} ''Dansk biografisk Lexikon.'' |
|||
{{Töflubyrjun}} |
{{Töflubyrjun}} |
||
| Lína 10: | Lína 17: | ||
}} |
}} |
||
{{Töfluendir}} |
{{Töfluendir}} |
||
{{Stubbur|æviágrip}} |
|||
{{d|1658}} |
{{d|1658}} |
||
Nýjasta útgáfa síðan 29. apríl 2013 kl. 01:17
Holger Rosenkrantz, Holgeir Rósinkrans (d. í febrúar 1658) var danskur sjóliðsforingi sem var hirðstjóri á Íslandi 1620 til 1633.
Rosenkrantz var frá Ørup á Skáni. Hann gekk ungur í danska sjóherinn og varð kapteinn árið 1610. Árið 1616 stýrði hann flaggskipinu í leiðangri Jørgen Daa gegn sjóræningjum á Eystrasalti. Hann var gerður hirðstjóri á Íslandi 1620. Hann var áfram í sjóhernum og stýrði meðal annars skipinu Justitia í orrustunni við Hamborgara 1630, sem háð var á Saxelfi. en var þó oft á Íslandi. Hann var á Bessastöðum þegar Tyrkjaránið var framið árið 1627 og hlaut nokkurt ámæli fyrir aðgerðarleysi þegar annað skip ræningjanna strandaði á skeri og fannst ýmsum að hann hefði þá átt að neyta færis og ráðast að þeim á meðan þeir fluttu varning og fanga yfir í hitt skipið. Rosenkrantz var þó ekki með öllu aðgerðarlaus og lét gera virki á Bessastöðum til að verjast ræningjunum og safnaði liði. „En hófuðsmaður með sínum þénurum og mörgum Islenzkum í stórum látúnssöðlum á landi riðu til umsjónar og aðgætni með löngum stöngum, svo sem hertygjað fólki væri að sjá, þá sólin á söðulbryggjurnar skein,“ segir Jón Ólafsson Indíafari í ævisögu sinni en hann var þá í þjónustu höfuðsmanns
Árið 1633 lét hann af hirðstjórn á Íslandi en fékk Gotland í staðinn og hætti þá í sjóhernum. 1645 misstu Danir Gotland í friðarsamningum við Svía og fékk hann þá Stafangurslén í Noregi og hélt því til 1648. Þá flutti hann til Frøllinge á Hallandi, sem hann hafði fengið með konu sinni, Vibeke Thott, og átti þar heima síðustu tíu árin. Hann var einn af fulltrúum skánska aðalsins á stéttaþingi í Kaupmannahöfn 1650.
Heimildir[breyta | breyta frumkóða]
- „Rosenkrantz, Holger“. Dansk biografisk Lexikon.
| Fyrirrennari: Frederik Friis |
|
Eftirmaður: Pros Mund | |||