„Danmörk“: Munur á milli breytinga
m Tók aftur breytingar 46.22.99.225 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Moi |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 81: | Lína 81: | ||
{{Tengill GG|ar}} |
{{Tengill GG|ar}} |
||
danmörk er líka ömurlegt að búa í og liktar eins og skútur.og danar tala eins og þroskaheftar endur. Dæmi: kgkfkskfdjgjskrir |
Útgáfa síðunnar 24. apríl 2013 kl. 09:14
Kongeriget Danmark | |
Fáni | Skjaldarmerki |
Kjörorð: Guds hjælp, folkets kærlighed, Danmarks styrke (kjörorð drottningar) | |
Þjóðsöngur: Der er et yndigt land | |
Höfuðborg | Kaupmannahöfn |
Opinbert tungumál | Danska |
Stjórnarfar | Þingbundin konungsstjórn
|
Drottning Forsætisráðherra |
Margrét II Helle Thorning-Schmidt |
Stofnun | forsöguleg |
Evrópusambandsaðild | 1. janúar 1973 |
Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
134. sæti 43.094 km² 1,6 |
Mannfjöldi • Samtals (2008) • Þéttleiki byggðar |
109. sæti 5.475.791 129,16/km² |
VLF (KMJ) | áætl. 2005 |
• Samtals | 187.900 millj. dala (27. sæti) |
• Á mann | 34.740 dalir (6. sæti) |
Gjaldmiðill | Dönsk króna (kr) (DKK) |
Tímabelti | UTC+1 (UTC+2 á sumrin) |
Þjóðarlén | .dk |
Landsnúmer | +45 |
Danmörk (danska: Danmark; ⓘ) er land í Evrópu sem ásamt Grænlandi og Færeyjum myndar Konungsríkið Danmörk.
Danmörk samanstendur af Jótlandsskaga og 443 eyjum en af þeim eru 72 (2007) byggðar. Landið liggur að sjó að vestan, norðan og austan. Að vestan er Norðursjór, Skagerrak og Kattegat að norðvestan og norðaustan og Eystrasalt að austan, en að sunnan á Danmörk landamæri að Þýskalandi við suðurenda Jótlands.
Jótland er skagi sem gengur til norðurs út úr Evrópuskaganum. Það er stærsti hluti Danmerkur. Auk Jótlandsskagans er mikill fjöldi byggðra eyja sem eru í Eystrasalti. Stærstar eru Sjáland og Fjón. Helstu borgir eru Kaupmannahöfn á Sjálandi; Óðinsvé á Fjóni; Árósar, Álaborg, Horsens og Esbjerg á Jótlandi.
Danmörk var áður mun víðáttumeira ríki en það er í dag. Bæði átti það miklar lendur austan Eyrarsunds, Skán, Halland og Bleiking og einnig bæði héruðin Slésvík og Holtsetaland og náðu landamærin suður fyrir Hamborg þegar veldið var sem mest.
Danska konungsættin er elsta ríkjandi konungsætt í heimi. Á nítjándu öld gekk Noregur úr konungssambandi við Danmörku og var þá um tíma undir sænska konunginum. Á 20. öld fékk svo Ísland sjálfstæði frá Dönum, en Færeyjar og Grænland eru enn í konungssambandi við Danmörku þó að bæði löndin hafi fengið heimastjórn.
Fótbolti er lang vinsælasta íþróttin í Danmörku.[1]
Saga
Orðsifjar
Mikið er deilt um orðsifjar „Danmerkur“, sambandið milli Dana og Danmerkur og sameiningu Danmerkur í eina þjóð. Deilurnar snúast um forskeytið „Dan“ og hvort það eigi við ættflokkinn Danir eða konunginn Dan, og merkingu viðskeytisins „-mörk“. Oftast er forskeytið talið eiga rætur að rekja til orðs sem þýðir „flatt land“, tengt þýska orðinu Tenne „þreskigólf“, enska den „ hellir“ og sanskrít dhánuṣ- (धनुस्; „ eyðimörk“). Viðskeytið „-mörk“ er talið eiga við skóga í Suður-Slésvík, kannski svipað nöfnunum Finnmörk, Heiðmörk, Þelamörk og Þéttmerski. Í fornnorrænu var nafnið stafað Danmǫrk.
Fyrsta þekkta notkun orðins „Danmörk“ er á Jalangurssteininum, sem eru rúnasteinar taldir hafa verið settir upp af Gormi gamla (um árið 955) og Haraldi blátönn (um árið 965). Orðið „Danmörk“ er notað á báðum steinunum, í þolfalli ᛏᛅᚾᛘᛅᚢᚱᚴ „tanmaurk“ ([danmɒrk]) á stóra steininum og í eignarfalli „tanmarkar“ ([danmarkaɽ]) á litla steininum. Íbúar Danmerkur eru kallaðir „tani“ ([danɪ]) eða „Danir“ á steinunum.
Fornsaga
Búið hefur verið í Danmörku síðan um það bil 12.500 f.Kr. og eru sannindamerki um landbúnað frá 3600 f.Kr. Bronsöldin í Danmörku var frá 1800–600 f.Kr. og þá voru margir haugar orpnir. Í þeim hafa fundist lúðrar og Sólvagninn. Fyrstu Danir komu til landsins á rómversku járnöld (1–400 e.Kr.). Þá var verslun milli Rómaveldisins og ættflokka í Danmörku og rómverskir peningar hafa fundist þar. Ennfremur finnast sannindamerki um áhrif frá Keltum, meðal annars Gundestrup-potturinn.
Víkingaöld
Frá 8. öld til 11. aldar voru Danir meðal þeirra sem þekktir voru sem Víkingar. Víkingar námu Ísland á 9. öld með viðkomu í Færeyjum. Frá Íslandi sigldu þeir til Grænlands og þaðan til Vínlands (líklega Nýfundnalands) og settust þar að. Víkingar voru snillingar í skipasmíðum og gerðu árásir á Bretlandi og Frakklandi. Þeir voru líka mjög lagnir í verslun og viðskiptum og sigldu siglingaleiðir frá Grænlandi til Konstantínusarborgar um rússneskar ár. Danskir víkingar voru mjög virkir á Bretlandi, Írlandi og í Frakklandi og settust að í sumum hlutum Englands og náðu þar völdum (þ.e. Danalög).
Tilvísanir
- ↑ Body, culture and sport (2003) Utanríkisráðuneyti Danmerkur
Tenglar
Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG
Snið:Tengill GG danmörk er líka ömurlegt að búa í og liktar eins og skútur.og danar tala eins og þroskaheftar endur. Dæmi: kgkfkskfdjgjskrir