Hurð

Skreytt hurð á indversku klaustri

Hurð er viðar-, málm-, gler- eða plastfleki sem notaður er til að loka dyrum á byggingum eða öðru opi og eru allt frá því að vera knúnar með rafmagni eða aðeins nokkrar fjalir negldar saman til að byrgja op sem þarf að vera hægt er að opna. Flestar hurðir haldast lokaðar með hlaupjárni sem er læsingarjárn í lás sem fellur inn í dyrastafinn þegar lokað er og tengist hurðarhúninum. Hurð má ekki rugla saman við dyrnar, en dyr eru opið sjálft, ólíkt því sem gerist í ensku (door).

Venjulegar hurðir, svo sem flestar bílahurðir og vængjahurðir, leika á hjörum en það á þó ekki við um allar. Rennihurðir eru til dæmis festar öðrum megin við vegginn og er rennt (eða renna sjálfkrafa) til hliðar inn í fals (til dæmis margar lyftuhurðir), eða falla saman í minni einingar (harmóníkuhurðir). Einnig eru til fellihurðir eins og rimlahurðir úr málmi sem er rennt fyrir verslanir eftir lokun. Á kastölum má oft sjá vinduhurðir sem er undið upp með vindu (spili).

Hurðir koma í mörgum stærðum og gerðum og eru smíðaðar úr mörgum efnu, til að nefna sum: Úr furu, oregon furu (pine) og mahóní, blast hurð eða stálhurð. Í gamla daga var algengt að búa til hurð úr steypu en núna er það sjáldséð hurð.

Hurðir koma fyrir í íslenskum málsháttum, sbr. „Þar skall [hurð] nærri hælum“. Sá málsháttur þýðir að eitthvað hafi næstum gerst sem ef það hefði gerst þá hefði það verið slæmt ef það hefði gert. Sú saga kemur frá Sæmundi fróða þegar hann var í háskóla í Evrópu og hurð skall næstum á hælinn hans en það gerðist ekki heldur skall nærri hælnum hans.^{[heimild vantar]} Einnig í orðtakinu „Að reisa sér hurðarás um öxl“. Það orðtak er gamalt og merking þess því óræð og hver merking höfundar er eins og hún birtist honum þegar ortakið var skapað.

Í draumaráðningafræðum er það að dreyma hurð og lykla að það að hurð í draumi standi fyrir því að að það er eitthvað sem þú þarft að breyta í lífinu þínu.^{[heimild vantar]}

Talað er um að hurð sé of rík í falsinu ef hún er of stór miðað við dyraumbúnaðinn eða hafi hún bólgnað út af raka og erfitt reynist að loka henni.

Tenglar

• Hurðir, skrár og húnar; grein í Morgunblaðinu 1992

  Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.