„Þýska“: Munur á milli breytinga
mEkkert breytingarágrip |
|||
Lína 88: | Lína 88: | ||
{{Tengill GG|sv}} |
{{Tengill GG|sv}} |
||
[[ab:Алман бызшәа]] |
|||
[[af:Duits]] |
|||
[[als:Deutsche Sprache]] |
|||
[[am:ጀርመንኛ]] |
|||
[[an:Idioma alemán]] |
|||
[[ang:Þēodsc sprǣc]] |
|||
[[ar:لغة ألمانية]] |
|||
[[arc:ܠܫܢܐ ܓܪܡܢܝܐ]] |
|||
[[arz:لغه المانى]] |
|||
[[ast:Idioma Alemán]] |
|||
[[ay:Aliman aru]] |
|||
[[az:Alman dili]] |
|||
[[ba:Немец теле]] |
|||
[[bar:Deitsche Sproch]] |
|||
[[bat-smg:Vuokītiu kalba]] |
|||
[[bcl:Aleman]] |
|||
[[be:Нямецкая мова]] |
|||
[[be-x-old:Нямецкая мова]] |
|||
[[bg:Немски език]] |
|||
[[bn:জার্মান ভাষা]] |
|||
[[bo:འཇར་མན་སྐད།]] |
|||
[[bpy:জার্মান ঠার]] |
|||
[[br:Alamaneg]] |
|||
[[bs:Njemački jezik]] |
|||
[[ca:Alemany]] |
|||
[[cdo:Dáik-ngṳ̄]] |
|||
[[ce:Germanhoyn mott]] |
|||
[[ceb:Inaleman]] |
|||
[[chr:ᎠᏂᏙᎢᏥ ᎧᏬᏂᎯᏍᏗ]] |
|||
[[ckb:زمانی ئاڵمانی]] |
|||
[[co:Lingua tedesca]] |
|||
[[crh:Alman tili]] |
|||
[[cs:Němčina]] |
|||
[[csb:Miemiecczi jãzëk]] |
|||
[[cu:Нѣмьчьскъ ѩꙁꙑкъ]] |
|||
[[cv:Нимĕç чĕлхи]] |
|||
[[cy:Almaeneg]] |
|||
[[da:Tysk (sprog)]] |
|||
[[de:Deutsche Sprache]] |
|||
[[diq:Almanki]] |
|||
[[dsb:Nimšćina]] |
|||
[[dv:އަލްމާނީ]] |
|||
[[el:Γερμανική γλώσσα]] |
|||
[[eml:Tedèsch]] |
|||
[[en:German language]] |
|||
[[eo:Germana lingvo]] |
|||
[[es:Idioma alemán]] |
|||
[[et:Saksa keel]] |
|||
[[eu:Aleman]] |
|||
[[ext:Luenga alemana]] |
|||
[[fa:زبان آلمانی]] |
|||
[[fi:Saksan kieli]] |
|||
[[fiu-vro:S'aksa kiil]] |
|||
[[fo:Týskt mál]] |
|||
[[fr:Allemand]] |
|||
[[frp:Alemand]] |
|||
[[frr:Tjüsch]] |
|||
[[fur:Lenghe todescje]] |
|||
[[fy:Dútsk]] |
|||
[[ga:An Ghearmáinis]] |
|||
[[gan:德語]] |
|||
[[gd:Gearmailtis]] |
|||
[[gl:Lingua alemá]] |
|||
[[gn:Alemañañe'ẽ]] |
|||
[[gu:જર્મન ભાષા]] |
|||
[[gv:Germaanish]] |
|||
[[hak:Tet-ngî]] |
|||
[[he:גרמנית]] |
|||
[[hi:जर्मन भाषा]] |
|||
[[hif:German bhasa]] |
|||
[[hr:Njemački jezik]] |
|||
[[hsb:Němčina]] |
|||
[[ht:Alman]] |
|||
[[hu:Német nyelv]] |
|||
[[hy:Գերմաներեն]] |
|||
[[ia:Lingua german]] |
|||
[[id:Bahasa Jerman]] |
|||
[[ie:German]] |
|||
[[ilo:Pagsasao nga Aleman]] |
|||
[[io:Germaniana linguo]] |
|||
[[it:Lingua tedesca]] |
|||
[[ja:ドイツ語]] |
|||
[[jbo:dotybau]] |
|||
[[jv:Basa Jerman]] |
|||
[[ka:გერმანული ენა]] |
|||
[[kbd:Джэрмэныбзэ]] |
|||
[[kg:Kidoitce]] |
|||
[[kk:Неміс тілі]] |
|||
[[kl:Tyskisut]] |
|||
[[km:ភាសាអាល្លឺម៉ង់]] |
|||
[[kn:ಜರ್ಮನ್ ಭಾಷೆ]] |
|||
[[ko:독일어]] |
|||
[[koi:Немеч кыв]] |
|||
[[krc:Немец тил]] |
|||
[[ksh:Dütsche Sprooch]] |
|||
[[ku:Zimanê almanî]] |
|||
[[kv:Немеч кыв]] |
|||
[[kw:Almaynek]] |
|||
[[ky:Немис тили]] |
|||
[[la:Lingua Theodisca]] |
|||
[[lad:Lingua alemana]] |
|||
[[lb:Däitsch]] |
|||
[[lez:Немец чIал]] |
|||
[[li:Duits]] |
|||
[[lij:Lengua tedesca]] |
|||
[[lmo:Lengua Tudesca]] |
|||
[[ln:Lialémani]] |
|||
[[lt:Vokiečių kalba]] |
|||
[[ltg:Vuocīšu volūda]] |
|||
[[lv:Vācu valoda]] |
|||
[[map-bms:Basa Jerman]] |
|||
[[mdf:Германонь кяль]] |
|||
[[mg:Fiteny alemana]] |
|||
[[mhr:Немыч йылме]] |
|||
[[mi:Reo Tiamana]] |
|||
[[mk:Германски јазик]] |
|||
[[ml:ജർമ്മൻ ഭാഷ]] |
|||
[[mn:Герман хэл]] |
|||
[[mr:जर्मन भाषा]] |
|||
[[ms:Bahasa Jerman]] |
|||
[[mwl:Lhéngua almana]] |
|||
[[mzn:آلمانی زبون]] |
|||
[[nah:Teutontlahtōlli]] |
|||
[[nap:Lengua germanese]] |
|||
[[nds:Düütsche Spraak]] |
|||
[[nds-nl:Duuts]] |
|||
[[new:जर्मन भाषा]] |
|||
[[nl:Duits]] |
|||
[[nn:Tysk]] |
|||
[[no:Tysk]] |
|||
[[nov:Germanum]] |
|||
[[nrm:Allemaund]] |
|||
[[nv:Bééshbichʼahii bizaad]] |
|||
[[oc:Alemand]] |
|||
[[os:Немыцаг æвзаг]] |
|||
[[pa:ਜਰਮਨ ਭਾਸ਼ਾ]] |
|||
[[pag:Salitan Alemano]] |
|||
[[pap:Alemán]] |
|||
[[pcd:Alemant]] |
|||
[[pdc:Modern Hochdeitsch]] |
|||
[[pfl:Daitschi Sprooch]] |
|||
[[pih:Jirman]] |
|||
[[pl:Język niemiecki]] |
|||
[[pms:Lenga tedësca]] |
|||
[[pnb:جرمن]] |
|||
[[ps:آلماني ژبه]] |
|||
[[pt:Língua alemã]] |
|||
[[qu:Aliman simi]] |
|||
[[rm:Lingua tudestga]] |
|||
[[rmy:Jermanikani chib]] |
|||
[[ro:Limba germană]] |
|||
[[roa-tara:Lènga tedesche]] |
|||
[[ru:Немецкий язык]] |
|||
[[rue:Нїмецькый язык]] |
|||
[[rw:Ikidage]] |
|||
[[sa:जर्मन् भाषा]] |
|||
[[sah:Ниэмэс тыла]] |
|||
[[sc:Limba tedesca]] |
|||
[[scn:Lingua tidesca]] |
|||
[[sco:German leid]] |
|||
[[se:Duiskkagiella]] |
|||
[[sh:Nemački jezik]] |
|||
[[simple:German language]] |
|||
[[sk:Nemčina]] |
|||
[[sl:Nemščina]] |
|||
[[sm:Fa'asiamani]] |
|||
[[so:Af-Jarmal]] |
|||
[[sq:Gjuha gjermane]] |
|||
[[sr:Немачки језик]] |
|||
[[ss:SíJalimáne]] |
|||
[[st:Se-jeremane]] |
|||
[[stq:Düütsk]] |
|||
[[su:Basa Jérman]] |
|||
[[sv:Tyska]] |
|||
[[sw:Kijerumani]] |
|||
[[szl:Mjymjecko godka]] |
|||
[[ta:இடாய்ச்சு மொழி]] |
|||
[[te:జర్మన్ భాష]] |
|||
[[tet:Lia-alemaun]] |
|||
[[tg:Забони олмонӣ]] |
|||
[[th:ภาษาเยอรมัน]] |
|||
[[tk:Nemes dili]] |
|||
[[tl:Wikang Aleman]] |
|||
[[tpi:Tok Jeman]] |
|||
[[tr:Almanca]] |
|||
[[tt:Alman tele]] |
|||
[[ty:Reo Heremani]] |
|||
[[udm:Немец кыл]] |
|||
[[ug:نېمىس تىلى]] |
|||
[[uk:Німецька мова]] |
|||
[[ur:جرمن زبان]] |
|||
[[uz:Nemis tili]] |
|||
[[vec:Łéngua todésca]] |
|||
[[vep:Saksan kel']] |
|||
[[vi:Tiếng Đức]] |
|||
[[vls:Duuts (toale)]] |
|||
[[vo:Deutänapük]] |
|||
[[wa:Almand (lingaedje)]] |
|||
[[war:Inaleman]] |
|||
[[wuu:德语]] |
|||
[[xal:Немшин келн]] |
|||
[[xh:IsiJamani]] |
|||
[[xmf:გერმანული ნინა]] |
|||
[[yi:דייטשיש]] |
|||
[[yo:Èdè Jẹ́mánì]] |
|||
[[za:Vah Dwzgoz]] |
|||
[[zea:Duuts]] |
|||
[[zh:德语]] |
|||
[[zh-classical:德語]] |
|||
[[zh-min-nan:Tek-gí]] |
|||
[[zh-yue:德文]] |
|||
[[zu:IsiJalimani]] |
Útgáfa síðunnar 7. mars 2013 kl. 18:14
Þýska Deutsch | ||
---|---|---|
Málsvæði | Þýskalandi, Sviss, Austurríki auk 38 annarra landa | |
Heimshluti | Evrópa | |
Fjöldi málhafa | 120 milljónir | |
Sæti | 10 | |
Ætt | Indóevrópskt Germanskt | |
Opinber staða | ||
Opinbert tungumál |
Þýskalandi, Liechtenstein, Austurríki, Belgíu, Sviss og Lúxemborg | |
Tungumálakóðar | ||
ISO 639-1 | de
| |
ISO 639-2 | ger og deu
| |
ISO 639-3 | deu
| |
SIL | GER
| |
ATH: Þessi grein gæti innihaldið hljóðfræðitákn úr alþjóðlega hljóðstafrófinu í Unicode. |
Þýska (þýska: Deutsch; ⓘ) er tungumál, sem talað er og ritað aðallega í Þýskalandi, Austurríki og Sviss. Þýska tilheyrir germönskum málum, eins og danska, norska, sænska, íslenska, færeyska, enska og hollenska. Germönsk mál flokkast síðan til indó-evrópskrar málaættar og eru fjarskyld málum eins og til dæmis sanskrít.
Einkenni
Þýska er nokkuð lík íslensku hvað varðar málfræði, m.a. varðandi beygingar á fallorðum. Nafnorðin sjálf hafa oftast sömu beygingarmynd í eintölu, ákvæðisorðin sem stýra fallinu breytast hins vegar. Undantekningar frá þessu eru eignarfallsmyndir karlkyns og hvorugkyns nafnorða, veik og óreglulega beygð nafnorð auk karlkynsorða af erlendum uppruna. Nafnorðin hljóðvarpast sum hver í fleirtölu og eða bæta við sig endingu. Ólíkt flestum málum skyldri þýsku eru öll nafnorð og ávarpsfornöfn rituð með stórum staf og þérun er algeng. Í þýska stafrófinu er líka bókstafurinn ß („das Eszett“) sem ekki er að finna í öðrum germönskum málum. Setningarfræði í þýsku er ólík þeirri íslensku að því leyti að aðalsagnir sem fylgja hjálparsögnum koma aftast í setningar. Eins standa öll sagnorð í aukasetningum aftast.
Málfræði
Orðflokkur | Dæmi | Hlutverk |
Nafnorð | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er hat Samen für den Vogel. | Að tilgreina einstaka hluti, eða flokka hluta, jafnt raunverulega sem ímyndaða. |
Sagnorð | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er hat Samen für den Vogel. | Að gefa til kynna aðgerð eða atburð. |
Lýsingarorð | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er hat Samen für den Vogel. | Að lýsa einhverjum hlut nánar. Oftast notað með nafnorði. |
Fornöfn | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er hat Samen für den Vogel. | Gefa til kynna með almennum hætti um hvern eða hvað setningin á við. |
Greinir | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er hat Samen für den Vogel. | Að gera nafnorð ákveðin (ákveðinn greinir) eða óákveðin (óákveðinn greinir). Greinir getur verið viðskeyttur eða settur fyrir framan nafnorð sem sér orð. |
Töluorð | Siebzehn große Vögel springen zu den drei wichtigen Männern, die in dem Garten stehen. Sie erhielten zwei Säcke Samen für die Vögel. | Gefa til kynna fjölda eða magn. |
Smáorð í þýsku | ||
Forsetningar | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er hat Samen für den Vogel. | Hafa áhrif á merkingu fallorðs í setningu. |
Atviksorð | ||
Nafnháttarmerki | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er denkt, dass es sehr nett ist zu geben. | Nafnháttarmerkið er orðið „zu“ á undan sagnorði í nafnhætti. Sögn í nafnhætti er án tíðar og endar oftast á „e“. |
Samtengingar | Der große Vogel springt zu dem wichtigen Mann, der in dem Garten steht. Er denkt, dass es sehr nett ist zu geben. | Tengir saman einstök orð eða setningar til að mynda málsgrein. Skiptist í aðaltengingar og aukatengingar. |
Upphrópanir |
Ath: Þetta þarfnast yfirferðar.