„Strontín“: Munur á milli breytinga
m r2.7.2+) (Vélmenni: Bæti við: ckb:سترۆنشیۆم |
KamikazeBot (spjall | framlög) m r2.7.3) (Vélmenni: Bæti við: mk:Стронциум |
||
Lína 89: | Lína 89: | ||
[[lt:Stroncis]] |
[[lt:Stroncis]] |
||
[[lv:Stroncijs]] |
[[lv:Stroncijs]] |
||
[[mk:Стронциум]] |
|||
[[ml:സ്ട്രോൺഷിയം]] |
[[ml:സ്ട്രോൺഷിയം]] |
||
[[mr:स्ट्राँशियम]] |
[[mr:स्ट्राँशियम]] |
Útgáfa síðunnar 25. janúar 2013 kl. 14:29
Kalsín | |||||||||||||||||||||||||
Rúbidín | Strontín | Yttrín | |||||||||||||||||||||||
Barín | |||||||||||||||||||||||||
|
Strontín eða strontíum (nefnt eftir skoska þorpinu Strontian) er frumefni með efnatáknið Sr og er númer 38 í lotukerfinu. Strontín er mjúkur, silfurhvítur eða gulleitur jarðalkalímálmur sem er mjög hvarfgjarn. Þessi málmur gulnar við oxun og finnst helst í formi strontínsúlfíðs (selestíni) og strontínkarbónats (strontíaníti). 90Sr-ísótópurinn er til staðar í geislavirku ofanfalli og hefur um 28 ára helmingunartíma. Fínn strontínsalli brennur af sjálfu sér með snertingu við loft við stofuhita.
Strontín er 15. algengasta efni jarðskorpunnar. Breski efnafræðingurinn Adair Crawford tók fyrstur eftir því í málmgrýti úr blýnámum í skosku hálöndunum, nálægt þorpinu Strontian. Thomas Charles Hope gaf efninu nafn sitt eftir þorpinu.
Eiginleikar
Strontín er mjög hvarfgjarn málmur sem hvarfast við snertingu við loft og vatn og finnst þess vegna einungis í efnasamböndum. Strontín er mýkra en kalsín og jafnvel enn hvarfgjarnara í vatni, en við þau efnahvörf verður til strontínhýdroxíð og vetni. Við bruna í lofti myndar það bæði strontínnítríð og strontínoxíð. Hreint strontín er geymt í steinolíu til að koma í veg fyrir oxun. Rokgjörn strontínsölt brenna með rauðum loga og eru notuð við gerð blysa og í leifturljós.
Notkun
Strontín er aðallega notað í gler fyrir litasjónvörp til að koma í veg fyrir röntgengeislun frá bakskautslampanum.
Mannslíkaminn tekur strontín upp eins og kalsín og fellir það inn í beinabygginguna. Vegna þessara eiginleika eru geislavirkir ísótópar strontíns meðal annars notað í geislameðferð við beinkrabbameini.