„Volfram“: Munur á milli breytinga
m r2.7.1) (Vélmenni: Bæti við: am:ተንግስተን |
m r2.7.3) (Vélmenni: Bæti við: br:Wolfram Breyti: ml:ടങ്സ്റ്റൺ |
||
Lína 45: | Lína 45: | ||
[[bg:Волфрам]] |
[[bg:Волфрам]] |
||
[[bn:টাংস্টেন]] |
[[bn:টাংস্টেন]] |
||
[[br:Wolfram]] |
|||
[[bs:Volfram]] |
[[bs:Volfram]] |
||
[[ca:Tungstè]] |
[[ca:Tungstè]] |
||
Lína 90: | Lína 91: | ||
[[lt:Volframas]] |
[[lt:Volframas]] |
||
[[lv:Volframs]] |
[[lv:Volframs]] |
||
[[ml:ടങ്സ്റ്റൺ]] |
|||
[[ml:ടങ്സ്റ്റണ്]] |
|||
[[mr:टंग्स्टन]] |
[[mr:टंग्स्टन]] |
||
[[mrj:Вольфрам]] |
[[mrj:Вольфрам]] |
Útgáfa síðunnar 27. október 2012 kl. 01:38
Mólýbden | |||||||||||||||||||||||||
Tantal | Volfram | Renín | |||||||||||||||||||||||
Seborgín | |||||||||||||||||||||||||
|
Volfram (stundum skrifað wolfram) eða þungsteinn er frumefni með efnatáknið W og er númer 74 í lotukerfinu. Volfram er mjög harður hliðarmálmur sem að er stálgrár yfir í hvítan á litinn. Volfram finnst í nokkrum steintegundum, þar á meðal volframíti og scheelíti, og er markvert fyrir kröftuga efniseiginleika sína. Í hreinu formi er það notað aðallega í raffræðilegum tilgangi, en mörg efnasambönd og málmblöndur þess eru víða notuð (þá aðallega í glóarþræði í ljósaperur og í framúrstefnulegar ofurmálmblöndur).
Almennir eiginleikar
Hreint volfram er stálgrár yfir í tinhvítan á litinn og er harður málmur. Það er hægt að saga það í sundur með járnsög þegar það er mjög hreint (það er stökkt og erfitt til vinnslu í óhreinu formi) og er að öðru leyti unnið með því að móta, teygja eða pressa það. Þetta frumefni hefur hæsta bræðslumark (3422 °C), lægsta gufuþrýsting og hæsta togþol, við hitastig yfir 1650 °C, allra málma. Viðmót þess við tæringu er framúrskarandi og virka eingöngu ólífrænar sýrur á það, og þá bara rétt aðeins. Volfram myndar verndandi oxíð við snertingu við loft. Þegar það er blandað í litlum mæli við stál, eykur það styrk stálsins all verulega.
Notkun
Volfram er málmur með stórt notkunarsvið. Mest er það notað í volframkarbíð (W2C) í sindruðum harðmálmum. Sindraðir harðmálmar eru slitþolin efni sem að notuð eru í málmiðnaði, námugreftri, olíu- og byggingariðnaði. Volfram er einnig mikið notað í glóðaþræði í ljósaperur og útvarpslampa, ásamt rafskautum, vegna þess að hægt er að draga það í fíngerðann vír með hátt bræðslumark.
Önnur not:
- Harka og þéttleiki þess málms gerir hann tilvalinn í framleiðslu á þungmálmblöndur sem notaðir eru í vígbúnað, varmagleypi, lóð og mótvægi.
- Hár þéttleiki gerir það tilvalinn í gerð pílna og er stundum allt að 80% af efnisinnihaldi.
- Stál í háhraðatæki eru oft blönduð með volfram, þarsem volframstál inniheldur allt að 18% volfram.
- Ofurmálmblöndur sem innihalda þennan málm eru notaðar í túrbínublöð, stáláhöld, og slitþolna hluti og húðanir.
- Volframefnablöndur eru notaðar í stað blýs í byssukúlur.
- Volframefnasambönd eru notuð í hvata, ólífræn litarefni, og volfram tvísúlfíð háhita smurningu sem að eru stöðugar upp að 500 °C.
- Sökum þess að varmaþennsla þess er svipuð gleri, er það notað til að búa til gler-málm þéttingar.