„Plöntufruma“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Ný síða: Plöntufruma er fruma sem er aðeins í plöntum.
 
Ekkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:

Plöntufruma er fruma sem er aðeins í plöntum.
[[Plöntufrumur]] eru heilkjörnungar, það er erfðaefni þeirra er varið í kjarna frumunnar. Fyrir utan kjarnann, þá er fruman gerð úr umfrymi þar sem öll frumulíffæri hennar eru staðsett og utan um frumuna er frumuhimnan. Það sem einkennir byggingu plöntufrumunnar eru eftirtalin atriði:



Utan um frumuhimnu plöntufruma er veggur úr sellulósa (beðmi). Frumuveggurinn gefur plöntufrumunni fasta lögun.
Í miðri plöntufrumunni er stór safabóla sem er fyllt vökva eða frumusafa. Vegna þessarar stóru safabólu þrýstist umfrymið að jöðrum frumunnar og kjarninn er því oftast út við frumuhimnuna. Til eru plöntufrumur sem hafa kjarnann í miðri safabólunni og er hann þá skorðaður með grönnum umfrymisþráðum.

Í umfrymi plöntufruma eru mjölvakorn. Þau geyma mjölvann sem er næringarforði plöntufrumunnar.
Margar plöntufrumur hafa grænukorn. Grænukornin innihalda litarefni sem nefnist laufgræna (chlorophyll). Laufgrænan drekkur í sig ljós og virkjar orku þess til að nýmynda lífrænt efni úr koltvíoxíði og vatni. Ferlið nefnist ljóstillífun. Úrgangsefni ljóstillífunar er súrefni. Grænukorn finnast aðeins í grænum hlutum plantna sem birta fellur, þau vantar í rætur og önnur neðanjarðarlíffæri.

Útgáfa síðunnar 30. ágúst 2012 kl. 00:25

Plöntufrumur eru heilkjörnungar, það er erfðaefni þeirra er varið í kjarna frumunnar. Fyrir utan kjarnann, þá er fruman gerð úr umfrymi þar sem öll frumulíffæri hennar eru staðsett og utan um frumuna er frumuhimnan. Það sem einkennir byggingu plöntufrumunnar eru eftirtalin atriði:


Utan um frumuhimnu plöntufruma er veggur úr sellulósa (beðmi). Frumuveggurinn gefur plöntufrumunni fasta lögun. Í miðri plöntufrumunni er stór safabóla sem er fyllt vökva eða frumusafa. Vegna þessarar stóru safabólu þrýstist umfrymið að jöðrum frumunnar og kjarninn er því oftast út við frumuhimnuna. Til eru plöntufrumur sem hafa kjarnann í miðri safabólunni og er hann þá skorðaður með grönnum umfrymisþráðum.

Í umfrymi plöntufruma eru mjölvakorn. Þau geyma mjölvann sem er næringarforði plöntufrumunnar. Margar plöntufrumur hafa grænukorn. Grænukornin innihalda litarefni sem nefnist laufgræna (chlorophyll). Laufgrænan drekkur í sig ljós og virkjar orku þess til að nýmynda lífrænt efni úr koltvíoxíði og vatni. Ferlið nefnist ljóstillífun. Úrgangsefni ljóstillífunar er súrefni. Grænukorn finnast aðeins í grænum hlutum plantna sem birta fellur, þau vantar í rætur og önnur neðanjarðarlíffæri.