„Bergþórshvoll“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Viktoría (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Viktoría (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 15: Lína 15:


===Rannsókn Kristjáns Eldjárns===
===Rannsókn Kristjáns Eldjárns===
Rannsóknir [[Kristján Eldjárn|Kristjáns]] á Bergþórshvoli voru gerðar árið 1951 ásamt [[Gísli Gestsson|Gísla Gestssyni]] en uppgröfturinn var gerður fyrir útgáfu [[Brennu-Njáls saga|Brennu-Njáls sögu]] í [[Íslenzk fornrit|Íslenzkum fornritum]] og vegna áframhaldi pressu frá stjórnmála- og menntamönnum í að finna sögulegar leifar. Kristján hafði komið einu ári á undan og gert marga könnunarskurði og fann ekkert í fyrstu en þegar hann gróf í bæjarhól þá fann hann neðst í mannvistaleifunum brunalag sem var þess virði að skoða betur. Í þeirri rannsókn var fundið mikið af brunaleifum, í fyrstu hélt [[Kristján Eldjárn]] að hann hefði fundið brunninn skála og var þá freistandi að telja það vísbendingar um brennuna á bæ Njáls sem er sagt frá í [[Brennu-Njáls saga|Brennu-Njáls sögu]] en þegar það var farið að grafa betur þá kom í ljós að þetta var brunnið fjós fremur en skáli <ref>Gísli Guðmundsson (1982): 29.</ref> .
Rannsóknir [[Kristján Eldjárn|Kristjáns]] á Bergþórshvoli voru gerðar árið 1951 ásamt [[Gísli Gestsson|Gísla Gestssyni]] en uppgröfturinn var gerður fyrir útgáfu [[Brennu-Njáls saga|Brennu-Njáls sögu]] í [[Íslenzk fornrit|Íslenzkum fornritum]] og vegna áframhaldi pressu frá stjórnmála- og menntamönnum í að finna sögulegar leifar. [[Kristján Eldjárn|Kristján]] hafði komið einu ári á undan og gert marga könnunarskurði og fann ekkert í fyrstu en þegar hann gróf í bæjarhól þá fann hann neðst í mannvistaleifunum brunalag sem var þess virði að skoða betur. Í þeirri rannsókn var fundið mikið af brunaleifum, í fyrstu hélt [[Kristján Eldjárn]] að hann hefði fundið brunninn skála og var þá freistandi að telja það vísbendingar um brennuna á bæ [[Njáll Þorgeirsson|Njáls]] sem er sagt frá í [[Brennu-Njáls saga|Brennu-Njáls sögu]] en þegar það var farið að grafa betur þá kom í ljós að þetta var brunnið fjós fremur en skáli <ref>Gísli Guðmundsson (1982): 29.</ref> .





Útgáfa síðunnar 27. febrúar 2012 kl. 01:33

Bergþórshvoll er friðlýstur bær í Vestur-Landeyjum sem stendur á vesturbakka Affalls á hæð sem rís hæst í svonefndum Floshól austan við bæinn. Landið er marflatt en það er mjög víðsýnt þegar staðið er á toppi hólsins. Staðurinn er þekktastur fyrir hlutverk sitt í Íslendingasögunni Brennu-Njáls sögu fyrir að vera heimili Njáls og Bergþóru. Vegna sögunnar hafa verið gerðar misstórar fornleifarannsóknir þar í gegnum tíðinna. Kristian Kaalund er sá fyrsti sem vitað er til að hafa skoðað Bergþórhvoll árið 1877 en síðan hafa aðrir fræðingar fylgt í fótspor hans. Þeir sem gerðu flestar rannsóknir á Bergþórhvolli voru Sigurður Vigfússon, Matthías Þórðarson og Kristján Eldjárn .[1]


Bergþórhvoll í Brennu - Njálssögu

Sagan á að gerast í kringum aldamótin 1000 og segir frá Njáli Þorgeirssyni höfðingja, konu hans Bergþóru Skarphéðinsdóttur og sonum þeirra Helga, Grím og Skarphéðin. Sagan snýst um hefndaraðgerðir fram og til baka sem enda í bruna sem á að hafa gerst á Bergþórshvoli en synir Njáls hefndu dauða Gunnars á Hlíðarenda sem leiddi til þess að mörg hundruð manns brenndu bæ þeirra [2] .


Fornleifarannsóknir

Rannsókn Sigurð Vigfússonar

Sigurður Vigfússon var skráningamaður Hins Íslenska Fornleifafélags (stofnað 1879) og áhugi hans beindist aðallega að sögustaðafornleifafræði s.s. rannsóknir hans voru gerðar frá lýsingum sagna. Hann gerði rannsóknina á Bergþórshvoli þegar áhugi landsmanna á sögustaðafornleifafræði var sem mestur, í lok 19. aldar. Hann gerði aðeins könnunarskurði, fyrst árið 1883 en þá gróf hann meðfram vegg sem sást á yfirborðinu og síðan aftur 1885 þá gróf hann aftur meðfram vegg og einnig í herbergi. Fundir hans voru það sem hann túlkaði sem brenndar viðarleifar (seinna túlkaði Kristján Eldjárn að svo væri ekki) og hvítar leifar. Sigurður lét rannsaka hvítu leifarnar sem hann fann og það kom í ljós að þetta voru leifar af einhverskonar mjólkumat, hans ályktun frá rannsókninni var að þetta voru leifar af skyri Bergþóru Skarphéðinsdóttur úr Brennu-Njáls sögu. Sigurður las einnig í landslagið og bar saman við Brennu-Njáls sögu og sagði að dalur í grenndinni væri sá dalur sem er getið í Njáls sögu [3]

Rannsókn Matthíasar Þórðarssonar

Matthías Þórðarson sat í embætti þjóðminjavarða frá 1907 (stofnun þjóðminjalaganna) og gerði rannsóknir á Bergþórshvoll árið 1927-8 vegna pressu frá stjórnmála- og menntamönnum til að finna vott af Brennu-Njáls sögu. Þegar hann fór að Bergþórhvoll hefur verið búið að fletja túnið út og ekki sást í leifarnar sem höfðu verið á yfirborðinu þegar Sigurður Vigfússon heimsótti staðinn. Hann gróf í gegnum margar byggingar en fann engar vísbendingar um það að heill bær hafi brunnið en hann fann í kringum 800 gripi og 50 hús eða herbergi. Árið 1931 fór Matthías aftur á Bergþórshvoll og framkvæmdi nokkra könnunarskurði til að leita að bæ Njáls en fann ekki neitt. Hann gaf aldrei út skýrslu frá rannsókn sinni heldur gerði Kristján það þegar hann dó 1961. [4]

Rannsókn Kristjáns Eldjárns

Rannsóknir Kristjáns á Bergþórshvoli voru gerðar árið 1951 ásamt Gísla Gestssyni en uppgröfturinn var gerður fyrir útgáfu Brennu-Njáls sögu í Íslenzkum fornritum og vegna áframhaldi pressu frá stjórnmála- og menntamönnum í að finna sögulegar leifar. Kristján hafði komið einu ári á undan og gert marga könnunarskurði og fann ekkert í fyrstu en þegar hann gróf í bæjarhól þá fann hann neðst í mannvistaleifunum brunalag sem var þess virði að skoða betur. Í þeirri rannsókn var fundið mikið af brunaleifum, í fyrstu hélt Kristján Eldjárn að hann hefði fundið brunninn skála og var þá freistandi að telja það vísbendingar um brennuna á bæ Njáls sem er sagt frá í Brennu-Njáls sögu en þegar það var farið að grafa betur þá kom í ljós að þetta var brunnið fjós fremur en skáli [5] .


Tilvísanir

  1. Bergþórshvoll. "nat.is". http://nat.is/travelguide/ahugav_st_bergthorshvoll.htm. skoðað 24.02.12
  2. Bergþórshvoll. "nat.is". http://nat.is/travelguide/ahugav_st_bergthorshvoll.htm. skoðað 24.02.12
  3. Adolf Friðriksson (2007): 13-14.
  4. (09.09.1928): 286 - 287
  5. Gísli Guðmundsson (1982): 29.

Heimildir



Heimild

  Þessi Íslandsgrein sem tengist sögu er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.