„Flekakenningin“: Munur á milli breytinga
rm promotional link |
m Tók aftur breytingar Billinghurst (spjall), breytt til síðustu útgáfu 82.234.61.246 |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Plates tect2 en.svg|thumb|350px|[[Fleki (jarðfræði)|Flekar]] [[Jörðin|jarðarinnar]] voru kortlagðir á síðari hluta [[20. öldin|20. aldar]].]] |
[[Mynd:Plates tect2 en.svg|thumb|350px|[[Fleki (jarðfræði)|Flekar]] [[Jörðin|jarðarinnar]] voru kortlagðir á síðari hluta [[20. öldin|20. aldar]].]] |
||
'''Flekakenningin''', eða '''landrekskenningin''' er [[kenning]] sem ætlað er að útskýra rek [[meginland]]anna. Fleka- og landrekskenningin hefur verið rakin til þýska vísindamannsins [[Alfred Wegener]] en einnig til [[John Tuzo Wilson]]. |
'''Flekakenningin''', eða '''landrekskenningin''' er [[kenning]] sem ætlað er að útskýra rek [[meginland]]anna. Fleka- og landrekskenningin hefur verið rakin til þýska vísindamannsins [[Alfred Wegener]] en einnig til [[John Tuzo Wilson]]. |
||
[[Image:Tectonic plates Serret.png|thumb|300px|Tectonic plates (surfaces are preserved)]] |
[[Image:Tectonic plates Serret.png|thumb|300px|Tectonic plates (surfaces are preserved) [http://mappamundi.free.fr/pageF.php Mappamundi]]] |
||
Samkvæmt þessari kenningu skiptist [[jarðskorpa]]n í allnokkra [[jarðfleki|jarðfleka]] og fljóta þeir ofan á [[möttull|möttlinum]] og eru á hreyfingu hver gagnvart öðrum. Á [[flekaskil]]um færast tveir flekar í sundur og við það þrýstist [[bergkvika]] upp á yfirborð jarðar (hvort sem er ofan- eða neðansjávar) og myndar nýtt land. Á [[flekamót]]um þrýstast hins vegar tveir flekar saman. Þegar annar flekinn fer undir hinn getur myndast [[djúpsjávarrenna]]. Í því tilfelli er a.m.k. annar flekinn [[úthafsfleki]]. Ef tveir [[meginlandsfleki|meginlandsflekar]] mætast myndast svokölluð [[fellingafjöll]]. Ástæðan fyrir því að mismunandi jarðfræðileg fyrirbæri myndast er sú að [[úthafsfleki|úthafsflekar]] eru mun [[eðlismassi|eðlisléttari]] en [[meginlandsfleki|meginlandsflekar]].<ref>„Plate Tectonics“ (2009).</ref> <ref>Guðbjartur Kristófersson (2005).</ref> |
Samkvæmt þessari kenningu skiptist [[jarðskorpa]]n í allnokkra [[jarðfleki|jarðfleka]] og fljóta þeir ofan á [[möttull|möttlinum]] og eru á hreyfingu hver gagnvart öðrum. Á [[flekaskil]]um færast tveir flekar í sundur og við það þrýstist [[bergkvika]] upp á yfirborð jarðar (hvort sem er ofan- eða neðansjávar) og myndar nýtt land. Á [[flekamót]]um þrýstast hins vegar tveir flekar saman. Þegar annar flekinn fer undir hinn getur myndast [[djúpsjávarrenna]]. Í því tilfelli er a.m.k. annar flekinn [[úthafsfleki]]. Ef tveir [[meginlandsfleki|meginlandsflekar]] mætast myndast svokölluð [[fellingafjöll]]. Ástæðan fyrir því að mismunandi jarðfræðileg fyrirbæri myndast er sú að [[úthafsfleki|úthafsflekar]] eru mun [[eðlismassi|eðlisléttari]] en [[meginlandsfleki|meginlandsflekar]].<ref>„Plate Tectonics“ (2009).</ref> <ref>Guðbjartur Kristófersson (2005).</ref> |
||
Útgáfa síðunnar 20. febrúar 2012 kl. 00:24
Flekakenningin, eða landrekskenningin er kenning sem ætlað er að útskýra rek meginlandanna. Fleka- og landrekskenningin hefur verið rakin til þýska vísindamannsins Alfred Wegener en einnig til John Tuzo Wilson.
Samkvæmt þessari kenningu skiptist jarðskorpan í allnokkra jarðfleka og fljóta þeir ofan á möttlinum og eru á hreyfingu hver gagnvart öðrum. Á flekaskilum færast tveir flekar í sundur og við það þrýstist bergkvika upp á yfirborð jarðar (hvort sem er ofan- eða neðansjávar) og myndar nýtt land. Á flekamótum þrýstast hins vegar tveir flekar saman. Þegar annar flekinn fer undir hinn getur myndast djúpsjávarrenna. Í því tilfelli er a.m.k. annar flekinn úthafsfleki. Ef tveir meginlandsflekar mætast myndast svokölluð fellingafjöll. Ástæðan fyrir því að mismunandi jarðfræðileg fyrirbæri myndast er sú að úthafsflekar eru mun eðlisléttari en meginlandsflekar.[1] [2]
Tilvísanir
Heimildir
- Guðbjartur Kristófersson (2005). Jarðfræði. (Reykjavík: Offsetfjölritun).
- „Plate Tectonics“ (2009) í Encyclopedia Britannica (Sótt 12. apríl 2009).
Tengt efni
Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG