„Kalsín“: Munur á milli breytinga
Luckas-bot (spjall | framlög) m r2.7.1) (robot Bæti við: ia:Calcium |
m r2.7.2) (Vélmenni: Bæti við: br:Kalsiom, pms:Càuss (element) |
||
Lína 49: | Lína 49: | ||
[[bg:Калций]] |
[[bg:Калций]] |
||
[[bn:ক্যালসিয়াম]] |
[[bn:ক্যালসিয়াম]] |
||
[[br:Kalsiom]] |
|||
[[bs:Kalcijum]] |
[[bs:Kalcijum]] |
||
[[ca:Calci]] |
[[ca:Calci]] |
||
Lína 116: | Lína 117: | ||
[[pa:ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ]] |
[[pa:ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ]] |
||
[[pl:Wapń]] |
[[pl:Wapń]] |
||
[[pms:Càuss (element)]] |
|||
[[pnb:کیلشیم]] |
[[pnb:کیلشیم]] |
||
[[pt:Cálcio]] |
[[pt:Cálcio]] |
Útgáfa síðunnar 1. janúar 2012 kl. 07:03
Magnesín | |||||||||||||||||||||||||
Kalín | Kalsín | Skandín | |||||||||||||||||||||||
Strontín | |||||||||||||||||||||||||
|
Kalsín eða kalsíum (úr latínu: calcis, „kalk“) er frumefni með efnatáknið Ca og er númer 20 í lotukerfinu. Kalsín er mjúkur grár jarðalkalímálmur sem að er notaður sem afoxari í útdrætti á þóríni, sirkoni og úrani. Þetta er einnig fimmta algengasta frumefnið í skorpu jarðar. Það er líka fimmta algengasta uppleysta jónin í sjó á eftir natríni, klóríði, magnesíni og súlfati.
Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í steinefnum eins og kalsíti, dólómíti og gifsi. Kalk sem er eitt form kalksteins er aðallega myndað úr kalsíti. Kalsín er nauðsynlegt lífverum þá sérstaklega í lífeðlisfræði fruma. Kalsín er uppistaðan í beinum og er því algengasti málmurinn í mörgum dýrum.
Einkenni
Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður málmur sem oxast auðveldlega í snertingu við loft og myndar þá gráhvíta oxíð- og nítríðhúð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. blý.
Notkun
- Sem afoxari við hreinsun annarra málma
- Sem hjálparefni við gerð málmblanda
- Sem bætiefni í ostagerð þar sem það hefur áhrif á virkni ostahleypis
- Kalsíumkarbónat (krít) er notað sem íblöndunarefni við sementsgerð
- Kalsíumarsenat er notað í skordýraeitur.
- Kalsíumklóríð er notað til að rykbinda og íshreinsa vegi.
- Kalsíumfosfíð er notað í flugelda.
Efnahvörf
Í snertingu við vatn myndar kalsín hýdroxíð (kalkvatn). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni:
- Ca + 2H2O → Ca(OH)2 + H2