„Efnasamband“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m r2.5.5) (robot Bæti við: ceb:Kompuwesto |
Tæmdi síðuna |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:2006-01-28 Drop-impact.jpg|thumb|Vatn]] |
|||
'''Efnasamband''' er myndað af tveimur eða fleiri [[frumefni|frumefnum]] þar sem að fast hlutfall ákveður samsetningu, og flokkast með [[frumefni|frumefnum]] til [[hreint efni|hreinna efna]] til aðgreiningar frá [[efnablanda|efnablöndum]]. Sem dæmi er [[tvívetnismónoxíð]] (betur þekkt sem [[vatn]], H<sub>2</sub>O) efnasamband sem samanstendur af tveimur [[vetni]]sfrumeindum fyrir hverja [[súrefni]]sfrumeind. |
|||
Almennt séð, þarf þetta fasta hlutfall að vera til sökum efnislegra eiginleika, frekar en handahófskennt val af mannavöldum. Þess vegna eru efni eins og [[látún]], [[ofurleiðari]]nn [[YBKS]], [[hálfleiðari]]nn [[ál-gallín-arsen]], eða [[súkkulaði]] talin sem [[efnablanda|efna-]] eða [[málmblanda|málmblöndur]] frekar en efnasambönd. |
|||
Skýrt einkenni efnasambands er að það hefur [[efnaformúla|efnaformúlu]]. Formúlur lýsa hlutfalli frumeinda í efni, ásamt fjölda frumeinda af hverju frumefni fyrir sig í efninu (af þessum ástæðum er formúlan fyrir [[etýlen]] C<sub>2</sub>H<sub>4</sub>, en ekki CH<sub>2</sub>). Formúlan segir ekki til um hvort að efnis sé sett saman úr sameindum; til dæmis, [[natrínklóríð]] (matarsalt, NaCl) er [[jónískt efnasamaband]]. |
|||
Efnasambönd geta verið í margvíslegu [[efnisástand]]i. Flest efnasambönd eru í [[storkuhamur|föstu formi]]. Sameindaefnasambönd eru einnig til í [[vökvahamur|vökva-]] eða [[gashamur|gasformi]]. Öll efnasambönd brotna niður í smærri efnasambönd eða einstakar frumeindir af þau eru [[hiti|hituð]] upp að ákveðnu [[hitastig]]i (kallað [[sundurleysishitastig]]). Öllum efnasamböndum sem að lýst hefur verið, bera með sér einstakt talnaheiti sem kallast [[CAS númer]]. |
|||
== Tegundir efnasambanda == |
|||
* [[Sýra|Sýrur]] |
|||
* [[Lútur|Lútar]] |
|||
* [[Jónískt efnasamband|Jónísk efnasambönd]] |
|||
* [[Salt|Sölt]] |
|||
* [[Oxíð]] |
|||
* [[Lífrænt efnasamband|Lífræn efnasambönd]] |
|||
[[Flokkur:Efnasambönd|*]] |
|||
[[an:Compuesto quimico]] |
|||
[[ar:مركب كيميائي]] |
|||
[[ba:Химик ҡушылмалар]] |
|||
[[bat-smg:Kemėnis jongėnīs]] |
|||
[[be:Хімічнае злучэнне]] |
|||
[[be-x-old:Хімічнае злучэньне]] |
|||
[[bg:Химично съединение]] |
|||
[[bn:রাসায়নিক যৌগ]] |
|||
[[bs:Hemijski spojevi]] |
|||
[[ca:Compost químic]] |
|||
[[ceb:Kompuwesto]] |
|||
[[cs:Chemická sloučenina]] |
|||
[[cy:Cyfansoddyn cemegol]] |
|||
[[da:Kemisk forbindelse]] |
|||
[[de:Chemische Verbindung]] |
|||
[[el:Χημική ένωση]] |
|||
[[en:Chemical compound]] |
|||
[[eo:Kemia kombinaĵo]] |
|||
[[es:Compuesto químico]] |
|||
[[et:Keemiline ühend]] |
|||
[[eu:Konposatu kimiko]] |
|||
[[fa:ترکیب شیمیایی]] |
|||
[[fi:Yhdiste]] |
|||
[[fiu-vro:Liitollus]] |
|||
[[fo:Evnasambinding]] |
|||
[[fr:Composé chimique]] |
|||
[[ga:Comhdhúil]] |
|||
[[gd:Co-thàth]] |
|||
[[gl:Composto químico]] |
|||
[[gv:Co-vunstoo]] |
|||
[[he:תרכובת]] |
|||
[[hi:रासायनिक यौगिक]] |
|||
[[hif:Chemical compound]] |
|||
[[hr:Kemijski spojevi]] |
|||
[[ht:Konpoze]] |
|||
[[hu:Vegyület]] |
|||
[[ia:Composito chimic]] |
|||
[[id:Senyawa kimia]] |
|||
[[io:Kemiala kompozajo]] |
|||
[[it:Composto chimico]] |
|||
[[ja:化合物]] |
|||
[[jbo:xukmi veljmina]] |
|||
[[ka:რთული ნივთიერება]] |
|||
[[kk:Күрделі зат]] |
|||
[[ko:화합물]] |
|||
[[la:Compositum chemicum]] |
|||
[[lmo:Cumpost chimigh]] |
|||
[[lt:Cheminis junginys]] |
|||
[[lv:Ķīmiskā viela]] |
|||
[[mk:Хемиско соединение]] |
|||
[[ml:സംയുക്തം]] |
|||
[[mn:Химийн холбоо]] |
|||
[[mr:संयुगे]] |
|||
[[ms:Sebatian kimia]] |
|||
[[my:ဒြပ်ပေါင်း]] |
|||
[[nds:Cheemsch Verbinnen]] |
|||
[[nl:Samengestelde stof]] |
|||
[[nn:Kjemisk sambinding]] |
|||
[[no:Kjemisk forbindelse]] |
|||
[[oc:Compausat quimic]] |
|||
[[os:Буаргъæд]] |
|||
[[pl:Związek chemiczny]] |
|||
[[pnb:کیمیائی کمپاؤنڈ]] |
|||
[[pt:Composto químico]] |
|||
[[qu:T'inkisqa]] |
|||
[[ro:Compus chimic]] |
|||
[[ru:Химическое соединение]] |
|||
[[sh:Hemijsko jedinjenje]] |
|||
[[si:රසායනික සංයෝග]] |
|||
[[simple:Chemical compound]] |
|||
[[sk:Chemická zlúčenina]] |
|||
[[sl:Spojina]] |
|||
[[sq:Komponim kimik]] |
|||
[[sr:Хемијско једињење]] |
|||
[[su:Sanyawa kimia]] |
|||
[[sv:Kemisk förening]] |
|||
[[sw:Kampaundi]] |
|||
[[ta:சேர்மம்]] |
|||
[[th:สารประกอบ]] |
|||
[[tl:Kumpuwesto]] |
|||
[[tr:Bileşik]] |
|||
[[tt:Химик катнашма]] |
|||
[[uk:Хімічна сполука]] |
|||
[[ur:کیمیائی مرکب]] |
|||
[[vi:Hợp chất]] |
|||
[[war:Kumpuwesto kimikal]] |
|||
[[yi:כעמישע פארבינדונג]] |
|||
[[zh:化合物]] |
|||
[[zh-min-nan:Hoà-ha̍p-bu̍t]] |
|||
[[zh-yue:化合物]] |