„Smástirni“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Luckas-bot (spjall | framlög) m r2.7.1) (robot Bæti við: ia:Asteroide |
Skipti út innihaldi með „You are animal, pig and an idiot and you make me sick, I will kill you.“ |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
You are animal, pig and an idiot and you make me sick, I will kill you. |
|||
'''Smástirni''' eru tiltölulega lítil berg- og málmkennd [[geimfyrirbæri]] í [[sólkerfið|sólkerfinu]], sem hafa ekki [[halastjarna|halastjörnuvirkni]] og eru of smá til að geta talist til [[pláneta|reikistjarna]]. [[Þvermál]] smástirna er innan við 1000 km. |
|||
== Fyrstu smástirnin uppgötvuð == |
|||
Milli brauta [[Mars]] og [[Júpíter]]s eru þúsundir smástirna í s.n. '''smástirnabelti''' og er umferðartími þeirra um [[sólin]]a 4 til 5 jarðar[[ár]]um að meðaltali. Stærð smástirna er mjög mismunandi og ekki er nákvæmlega vitað um hve lítil þau minnstu eru, en talið er að mikill fjöldi þeirra sé undir 1 km í þvermál. [[Seres (dvergreikistjarna)|Ceres]], 785 km í þvermál, var fyrsta smástirnið sem uppgötvaðist [[1801]], en er nú talinn til [[dvergreikistjarna]]. Eftir að Ceres fannst var farið svipast um eftir fleiri himintunglum (vísbendingar voru um himinhnött milli Mars og Júpíters, sem gæti jafnvel verið [[reikistjarna]]), en sá fannst [[1804]]. [[Stjörnufræði]]ngar komust að þeirri niðurstöðu að um smástrini væri að ræða og hlaut það nafnið [[Pallas (smástirni)]]. |
|||
== Fleiri smástirni finnast == |
|||
Þriðja smástirnið, [[Júnó (smástirni)|Júnó]] fannst skömmu eftir Pallas, en það fjórða, [[Vesta (smástrini)|Vesta]] fannst þremur árum síðar, [[1807]]. Fimmta smástirnið, [[Astrea (smástirni)|Astrea]] fannst ekki fyrr en árið [[1845]] af [[Þýskaland|þýskum]] áhugamanni, sem hafi leitað þess í fimmtán ár, eftir því sem sagan segir. Árið [[1847]] fundust svo þrjú í viðbót, en síðan hefur þeim fjölgað ört, sem sést best á því að fjöldi þekktra smástirna í smástirnabeltinu er kominn yfir 3000. (Sumir telja fjölda þeirra allt að 50 þúsund.) |
|||
Brautir margra smástirna hafa verið ákvarðaðar með útreikningum og eru margar nærri [[hringur (stærðfræði)|hringlaga]], en aðrar mjög sporöskjulega með [[sólin]]a sem [[brennipunktur|brennipunkt]]. |
|||
== Lögun smástirna == |
|||
Álitið er að flest smástirni séu óregluleg að lögun, en ekki hnattlaga eins og reikistjörnur og [[tungl]]. |
|||
== Tenglar == |
|||
* [http://stjornuskodun.is/smastirni Ítarlegar upplýsingar um smástirni á Stjörnufræðivefnum] |
|||
{{Stubbur|stjörnufræði}} |
|||
{{Tengill ÚG|de}} |
|||
{{Tengill ÚG|la}} |
|||
[[Flokkur:Stjörnufræði]] |
|||
[[Flokkur:Sólkerfið]] |
|||
{{Tengill GG|de}} |
|||
[[af:Asteroïde]] |
|||
[[als:Asteroid]] |
|||
[[an:Asteroide]] |
|||
[[ar:كويكب]] |
|||
[[ast:Asteroide]] |
|||
[[az:Asteroid]] |
|||
[[bar:Asteroid]] |
|||
[[bat-smg:Asteruoids]] |
|||
[[be:Астэроід]] |
|||
[[be-x-old:Астэроід]] |
|||
[[bg:Астероид]] |
|||
[[bn:গ্রহাণু]] |
|||
[[br:Asteroidenn]] |
|||
[[bs:Asteroidi]] |
|||
[[ca:Asteroide]] |
|||
[[cs:Asteroid]] |
|||
[[cv:Астероид]] |
|||
[[cy:Asteroid]] |
|||
[[da:Asteroide]] |
|||
[[de:Asteroid]] |
|||
[[el:Αστεροειδής]] |
|||
[[eml:Asteròid]] |
|||
[[en:Asteroid]] |
|||
[[eo:Asteroido]] |
|||
[[es:Asteroide]] |
|||
[[et:Asteroid]] |
|||
[[eu:Asteroide]] |
|||
[[fa:سیارک]] |
|||
[[fi:Asteroidi]] |
|||
[[fr:Astéroïde]] |
|||
[[fy:Asteroïde]] |
|||
[[ga:Astaróideach]] |
|||
[[gl:Asteroide]] |
|||
[[he:אסטרואיד]] |
|||
[[hi:क्षुद्रग्रह]] |
|||
[[hif:Chhota tara]] |
|||
[[hr:Asteroidi]] |
|||
[[ht:Astewoyid]] |
|||
[[hu:Kisbolygó]] |
|||
[[ia:Asteroide]] |
|||
[[id:Asteroid]] |
|||
[[io:Asteroido-zono]] |
|||
[[it:Asteroide]] |
|||
[[ja:小惑星]] |
|||
[[jv:Asteroid]] |
|||
[[ka:მცირე ცთომილები]] |
|||
[[kk:Астероид]] |
|||
[[kn:ಕ್ಷುದ್ರ ಗ್ರಹ]] |
|||
[[ko:소행성]] |
|||
[[krc:Астероид]] |
|||
[[ksh:Asteroid]] |
|||
[[la:Asteroides]] |
|||
[[lb:Asteroid]] |
|||
[[li:Planetoïed]] |
|||
[[lt:Asteroidas]] |
|||
[[lv:Asteroīds]] |
|||
[[mk:Астероид]] |
|||
[[ml:ഛിന്നഗ്രഹം]] |
|||
[[ms:Asteroid]] |
|||
[[mt:Asterojde]] |
|||
[[nds:Asteroid]] |
|||
[[nl:Planetoïde]] |
|||
[[nn:Asteroide]] |
|||
[[no:Asteroide]] |
|||
[[oc:Asteroïde]] |
|||
[[os:Астероид]] |
|||
[[pam:Asteroid]] |
|||
[[pl:Planetoida]] |
|||
[[pnb:تارے ورگا]] |
|||
[[pt:Asteroide]] |
|||
[[qu:Puriq quyllurcha]] |
|||
[[ro:Asteroid]] |
|||
[[ru:Астероид]] |
|||
[[rue:Астероід]] |
|||
[[sah:Астероид]] |
|||
[[scn:Astiròidi]] |
|||
[[sh:Asteroid]] |
|||
[[simple:Asteroid]] |
|||
[[sk:Asteroid]] |
|||
[[sl:Asteroid]] |
|||
[[sq:Asteroidet]] |
|||
[[sr:Астероид]] |
|||
[[stq:Planetoiden]] |
|||
[[su:Astéroid]] |
|||
[[sv:Asteroid]] |
|||
[[sw:Asteroidi]] |
|||
[[ta:சிறுகோள்]] |
|||
[[th:ดาวเคราะห์น้อย]] |
|||
[[tk:Asteroid]] |
|||
[[tl:Asteroyd]] |
|||
[[tr:Asteroyit]] |
|||
[[tt:Asteroidlar]] |
|||
[[uk:Астероїд]] |
|||
[[ur:نجمانی]] |
|||
[[uz:Asteroid]] |
|||
[[vec:Asteroide]] |
|||
[[vi:Tiểu hành tinh]] |
|||
[[vls:Asteroïde]] |
|||
[[war:Asteroyd]] |
|||
[[yi:אסטערויד]] |
|||
[[zh:小行星]] |
|||
[[zh-min-nan:Sió-he̍k-chheⁿ]] |
|||
[[zh-yue:小行星]] |
Útgáfa síðunnar 31. júlí 2011 kl. 07:21
You are animal, pig and an idiot and you make me sick, I will kill you.