„Lagrange-punktur“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
You are very stupid, I will kill you.
m Tók aftur breytingar 46.109.114.104 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Moi
Lína 1: Lína 1:
[[Mynd:Lagrange points2.svg|thumb|250px|right|Staðsetning Lagrange-punkta. Bláar örvar tákna jafnvægi krafta og rauðar tákna ójafnvægi. Lagrange-punktar fimm og fjögur eru mjög stöðugir, á meðan hinir þurfa sífellt að vega á móti kröftunum sem vega ofan og neðan á þá.]]
You are very stupid, I will kill you.

'''Lagrange-punktar'''<ref>{{vísindavefurinn|4021|Hvenær verður næstu kynslóð geimsjónauka skotið á loft?}}</ref> nefnast [[punktur (rúmfræði)|punktar]] í [[þyngdarsvið]]i þar sem að [[þyngdarafl|aðdráttarkraftar]] tveggja [[massi|massa]] eru jafnstórir, en með gagnstæðar stefnur þ.a. enginn nettó þyngdarkraftur verkar á hlut í punktunum. Stærðfræðingurinn [[Joseph-Louis Lagrange]] fann þessa punkta, sem eru nefndir eftir honum. Lýsing á þeim birtist í riti hans ([[enska]]: ''Three body problem'') sem kom út árið [[1772]].

Kenningar [[Johannes Kepler|Jóhannesar Keplers]] segja að því minni sem [[sporbaugur]] [[reikistjarna|reikistjörnu]] er, því hraðar ferðast hún eftir braut sinni. Lagrange bætti við hinsvegar, að sé hlutur staðsettur í vissum punkti bæði í þyngdarsviði [[sólin|sólar]] og [[reikistjarna|plánetu]], þá jafnist kraftarnir og ferð hlutarins sé þá jöfn hraða plánetunnar. Fimm Lagrange-punktar eru umhverfis sporbaug plánetunnar.

''Fyrsti punkturinn'' er fyrir framan plánetuna. Í þeim punkti togar sólin sterkt í hlutinn en plánetan heldur aftur af sólinni og fær hlutinn til þess að ferðast hægar um sporbaug. Punkturinn er tilvalinn til þess að fylgjast með sólinni.
[[File:L2 rendering.jpg|thumb|250px|right|Fjarlægð Lagrange-punkts nr. 2 frá jörðu]]

''Annar punkturinn'' er fyrir aftan plánetuna. Í þeim punkti togar sólin veikt í hlutinn, en plánetan bætir upp þyngdarkraftinn og fær hlutinn til þess að ferðast hraðar um sporbaug. Punkturinn er í hvarfpunkti við sólu og er því tilvalinn fyrir geimsjónauka.

''Þriðji punkturinn'' er andspænis plánetunni á sporbaugi hennar. Samspil krafta plánetunnar og sólarinnar gera það að verkum að hluturinn ferðast á sama hraða og plánetan.

''Fjórði og fimmti punkturinn'' liggja 60 gráður fyrir aftan eða á undan plánetunni á sporbaug sínum. Á þeim punktum togar sólin jafnt á hlutinn eins og á plánetuna. Bæði plánetan og hluturinn ferðast á sama hraða.

== Heimildir ==
* [http://www.esa.int/esaMI/Planck/SEMM17XJD1E_0.html What are Lagrange points?] Geimferðastofnun Evrópu. Skoðað þann 2. desember 2010
* ''Michael Khan'' [http://www.scilogs.eu/en/blog/go-for-launch/2009-05-28/how-to-orbit-a-lagrangian-point How to Orbit a Lagrangian Point] Skoðað þann 2. desember 2010

== Tilvísanir ==
<references/>

== Tenglar ==
* [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/brautarherma-lagrange/ Stjörnufræðivefurinn: Brautarherma, Lagrange punktar og bundin snúningshreyfing]

[[Flokkur:Stjörnufræði]]

{{Link GA|de}}
[[ar:نقاط لاغرانج]]
[[zh-min-nan:Lagrange tiám]]
[[bg:Точки на Лагранж]]
[[ca:Punt de Lagrange]]
[[cv:Лагранж пăнчи]]
[[cs:Librační centrum]]
[[cy:Pwynt Lagrange]]
[[da:Lagrange-punkt]]
[[de:Lagrange-Punkte]]
[[en:Lagrangian point]]
[[es:Puntos de Lagrange]]
[[eo:Punkto de Lagrange]]
[[fa:نقاط لاگرانژی]]
[[fr:Point de Lagrange]]
[[ko:라그랑주점]]
[[it:Punti di Lagrange]]
[[he:נקודת לגראנז']]
[[kn:ಲಗ್ರಾಂಜನ ಬಿಂದು]]
[[lt:Lagranžo taškas]]
[[hu:Lagrange-pont]]
[[nl:Lagrangepunt]]
[[ja:ラグランジュ点]]
[[no:Lagrange-punkt]]
[[pl:Punkt libracyjny]]
[[pt:Pontos de Lagrange]]
[[ro:Punct Lagrange]]
[[ru:Точки Лагранжа]]
[[scn:Punti di Lagrange]]
[[sk:Libračný bod]]
[[sl:Lagrangeeva točka]]
[[sr:Лагранжова тачка]]
[[fi:Lagrangen piste]]
[[sv:Lagrangepunkter]]
[[uk:Точки Лагранжа]]
[[vi:Điểm Lagrange]]
[[zh:拉格朗日点]]

Útgáfa síðunnar 17. júlí 2011 kl. 12:05

Staðsetning Lagrange-punkta. Bláar örvar tákna jafnvægi krafta og rauðar tákna ójafnvægi. Lagrange-punktar fimm og fjögur eru mjög stöðugir, á meðan hinir þurfa sífellt að vega á móti kröftunum sem vega ofan og neðan á þá.

Lagrange-punktar[1] nefnast punktar í þyngdarsviði þar sem að aðdráttarkraftar tveggja massa eru jafnstórir, en með gagnstæðar stefnur þ.a. enginn nettó þyngdarkraftur verkar á hlut í punktunum. Stærðfræðingurinn Joseph-Louis Lagrange fann þessa punkta, sem eru nefndir eftir honum. Lýsing á þeim birtist í riti hans (enska: Three body problem) sem kom út árið 1772.

Kenningar Jóhannesar Keplers segja að því minni sem sporbaugur reikistjörnu er, því hraðar ferðast hún eftir braut sinni. Lagrange bætti við hinsvegar, að sé hlutur staðsettur í vissum punkti bæði í þyngdarsviði sólar og plánetu, þá jafnist kraftarnir og ferð hlutarins sé þá jöfn hraða plánetunnar. Fimm Lagrange-punktar eru umhverfis sporbaug plánetunnar.

Fyrsti punkturinn er fyrir framan plánetuna. Í þeim punkti togar sólin sterkt í hlutinn en plánetan heldur aftur af sólinni og fær hlutinn til þess að ferðast hægar um sporbaug. Punkturinn er tilvalinn til þess að fylgjast með sólinni.

Fjarlægð Lagrange-punkts nr. 2 frá jörðu

Annar punkturinn er fyrir aftan plánetuna. Í þeim punkti togar sólin veikt í hlutinn, en plánetan bætir upp þyngdarkraftinn og fær hlutinn til þess að ferðast hraðar um sporbaug. Punkturinn er í hvarfpunkti við sólu og er því tilvalinn fyrir geimsjónauka.

Þriðji punkturinn er andspænis plánetunni á sporbaugi hennar. Samspil krafta plánetunnar og sólarinnar gera það að verkum að hluturinn ferðast á sama hraða og plánetan.

Fjórði og fimmti punkturinn liggja 60 gráður fyrir aftan eða á undan plánetunni á sporbaug sínum. Á þeim punktum togar sólin jafnt á hlutinn eins og á plánetuna. Bæði plánetan og hluturinn ferðast á sama hraða.

Heimildir

Tilvísanir

  1. „Hvenær verður næstu kynslóð geimsjónauka skotið á loft?“. Vísindavefurinn.

Tenglar

Snið:Link GA