„Stjörnuþoka“: Munur á milli breytinga
You are very stupid, I will kill you. |
m Tók aftur breytingar 46.109.114.104 (spjall), breytt til síðustu útgáfu Shb |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:NGC 4414 (NASA-med).jpg|right|thumb|'''[[NGC 4414]]''' er dæmigerð þyrilþoka, rúmlega 50 þúsund ljósár í þvermál, og í um það bil 60 milljóna ljósára fjarlægð frá jörðu.]] |
|||
You are very stupid, I will kill you. |
|||
'''Stjörnuþoka''' eða '''geimþoka''' (stundum kölluð '''vetrarbraut''') er þyrping fjölmargra [[stjarna]] og annarra [[stjarnfræðilegt fyrirbæri|stjarnfræðilegra fyrirbæra]], sem haldast í nágrenni hvert við annað vegna sameiginlegs [[þyngdarsvið]]s stjörnuþokunnar. Orðið nágrenni er auðvitað afstætt, og stjörnuþokur eru mjög stórar. Dæmigerðar stjörnuþokur geta verið frá [[þúsund]]um til hundraða þúsunda [[ljósár]]a í [[þvermál]] og innihaldið allt frá því um tíu [[milljón]]um (10<sup>7</sup>) stjarna, og upp í [[billjón]] (10<sup>12</sup>) stjörnur. Í flestum tilvikum er vegalengdin á milli stjörnuþoka talin í milljörðum ljósára, en þó eru til stjörnuþokur sem eru mun nær, og þess eru jafnvel dæmi að tvær stjörnuþokur „rekist saman“. Talið er að finna megi [[svarthol]] í miðju allra störnuþoka. |
|||
[[Sólkerfið]] er í stjörnuþoku sem nefnist [[Vetrarbrautin]]. |
|||
== Tenglar == |
|||
* [http://www.stjornuskodun.is/alheimurinn/vetrarbrautir Stjörnufræðivefurinn: Vetrarbrautir] |
|||
* [http://www.eso.org/public/iceland/news/eso1041/ ESO frétt: Brotist út úr þokunni – Fjarlægasta vetrarbraut sem mælst hefur] |
|||
* [http://www.eso.org/public/iceland/news/eso1108/ ESO frétt: Fjarlægasta þroskaða vetrarbrautaþyrpingin] |
|||
* [http://www.eso.org/public/iceland/news/eso1120/ ESO frétt: Árekstur vetrarbrautaþyrpinga grannskoðaður] |
|||
* [http://www.stjornuskodun.is/frettir/nr/330 Stjörnufræðivefurinn: Fjarlægasta vetrarbraut sem sést hefur í alheimi hingað til] |
|||
* {{Vísindavefurinn|5283|Getur þú sagt mér allt um stjörnuþokur?}} |
|||
* {{Vísindavefurinn|51427|Hvað eru margar stjörnuþokur í alheiminum?}} |
|||
{{Stubbur|stjörnufræði}} |
|||
{{Tengill ÚG|af}} |
|||
{{Tengill ÚG|en}} |
|||
{{Tengill ÚG|eo}} |
|||
{{Tengill ÚG|it}} |
|||
{{Tengill ÚG|ru}} |
|||
{{Tengill ÚG|th}} |
|||
[[Flokkur:Stjörnufræði]] |
|||
[[Flokkur:Heimsfræði]] |
|||
{{Tengill GG|sv}} |
|||
[[af:Sterrestelsel]] |
|||
[[an:Galaxia]] |
|||
[[ar:مجرة]] |
|||
[[arz:جالاكسى]] |
|||
[[ast:Galaxa]] |
|||
[[az:Qalaktika]] |
|||
[[bat-smg:Galaktėka]] |
|||
[[be:Галактыка]] |
|||
[[be-x-old:Галяктыка]] |
|||
[[bg:Галактика]] |
|||
[[bn:ছায়াপথ]] |
|||
[[br:Galaksienn]] |
|||
[[bs:Galaksija]] |
|||
[[ca:Galàxia]] |
|||
[[ce:Голакхтигал]] |
|||
[[ckb:کاکێشان]] |
|||
[[cs:Galaxie]] |
|||
[[cv:Галактика]] |
|||
[[cy:Galaeth]] |
|||
[[da:Galakse]] |
|||
[[de:Galaxie]] |
|||
[[el:Γαλαξίες]] |
|||
[[eml:Galâsia]] |
|||
[[en:Galaxy]] |
|||
[[eo:Galaksio]] |
|||
[[es:Galaxia]] |
|||
[[et:Galaktika]] |
|||
[[eu:Galaxia]] |
|||
[[fa:کهکشان]] |
|||
[[fi:Galaksi]] |
|||
[[fiu-vro:Tsirgurada (tähetiidüs)]] |
|||
[[fr:Galaxie]] |
|||
[[fy:Stjerrestelsel]] |
|||
[[ga:Réaltra]] |
|||
[[gl:Galaxia]] |
|||
[[he:גלקסיה]] |
|||
[[hif:Tara ke samundar]] |
|||
[[hr:Galaktika]] |
|||
[[ht:Galaksi]] |
|||
[[hu:Galaxis]] |
|||
[[id:Galaksi]] |
|||
[[io:Galaxio]] |
|||
[[it:Galassia]] |
|||
[[ja:銀河]] |
|||
[[jbo:barda tarci bo girzu]] |
|||
[[jv:Galaksi]] |
|||
[[ka:გალაქტიკა]] |
|||
[[kk:Галактика]] |
|||
[[kn:ನಕ್ಷತ್ರಕೂಟ]] |
|||
[[ko:은하]] |
|||
[[ku:Galaksî]] |
|||
[[la:Galaxias]] |
|||
[[lb:Galaxis]] |
|||
[[li:Starestèlsel]] |
|||
[[lt:Galaktika]] |
|||
[[lv:Galaktika]] |
|||
[[mg:Galaksia]] |
|||
[[mk:Галаксија]] |
|||
[[ml:താരാപഥം]] |
|||
[[mn:Галактик]] |
|||
[[mr:दीर्घिका]] |
|||
[[ms:Galaksi]] |
|||
[[mwl:Galáxia]] |
|||
[[my:ဂယ်လက်ဆီ]] |
|||
[[mzn:کهکشون]] |
|||
[[nds:Galaxie]] |
|||
[[ne:तारापुञ्ज]] |
|||
[[nl:Sterrenstelsel]] |
|||
[[nn:Galakse]] |
|||
[[no:Galakse]] |
|||
[[nov:Galaxie]] |
|||
[[oc:Galaxia]] |
|||
[[pam:Galaxy]] |
|||
[[pl:Galaktyka]] |
|||
[[pnb:گیلکسی]] |
|||
[[pt:Galáxia]] |
|||
[[qu:Ñuñu warani]] |
|||
[[rm:Galaxia]] |
|||
[[ro:Galaxie]] |
|||
[[ru:Галактика]] |
|||
[[rue:Ґалаксія]] |
|||
[[scn:Galassia]] |
|||
[[sh:Galaksija]] |
|||
[[si:චක්රාවාට]] |
|||
[[simple:Galaxy]] |
|||
[[sk:Galaxia]] |
|||
[[sl:Galaksija]] |
|||
[[sq:Galaktika]] |
|||
[[sr:Галаксија]] |
|||
[[su:Galaksi]] |
|||
[[sv:Galax]] |
|||
[[sw:Galaksi]] |
|||
[[ta:விண்மீன் பேரடை]] |
|||
[[te:గేలక్సీ]] |
|||
[[th:ดาราจักร]] |
|||
[[tk:Galaktika]] |
|||
[[tl:Galaxia]] |
|||
[[tr:Galaksi]] |
|||
[[tt:Галактика]] |
|||
[[uk:Галактика]] |
|||
[[ur:کہکشاں]] |
|||
[[vec:Gałasia]] |
|||
[[vi:Thiên hà]] |
|||
[[war:Galaxiya]] |
|||
[[yi:גאלאקסיע]] |
|||
[[zh:星系]] |
|||
[[zh-min-nan:Gîn-hô]] |
|||
[[zh-yue:星系]] |
Útgáfa síðunnar 17. júlí 2011 kl. 12:04
Stjörnuþoka eða geimþoka (stundum kölluð vetrarbraut) er þyrping fjölmargra stjarna og annarra stjarnfræðilegra fyrirbæra, sem haldast í nágrenni hvert við annað vegna sameiginlegs þyngdarsviðs stjörnuþokunnar. Orðið nágrenni er auðvitað afstætt, og stjörnuþokur eru mjög stórar. Dæmigerðar stjörnuþokur geta verið frá þúsundum til hundraða þúsunda ljósára í þvermál og innihaldið allt frá því um tíu milljónum (107) stjarna, og upp í billjón (1012) stjörnur. Í flestum tilvikum er vegalengdin á milli stjörnuþoka talin í milljörðum ljósára, en þó eru til stjörnuþokur sem eru mun nær, og þess eru jafnvel dæmi að tvær stjörnuþokur „rekist saman“. Talið er að finna megi svarthol í miðju allra störnuþoka.
Sólkerfið er í stjörnuþoku sem nefnist Vetrarbrautin.
Tenglar
- Stjörnufræðivefurinn: Vetrarbrautir
- ESO frétt: Brotist út úr þokunni – Fjarlægasta vetrarbraut sem mælst hefur
- ESO frétt: Fjarlægasta þroskaða vetrarbrautaþyrpingin
- ESO frétt: Árekstur vetrarbrautaþyrpinga grannskoðaður
- Stjörnufræðivefurinn: Fjarlægasta vetrarbraut sem sést hefur í alheimi hingað til
- „Getur þú sagt mér allt um stjörnuþokur?“. Vísindavefurinn.
- „Hvað eru margar stjörnuþokur í alheiminum?“. Vísindavefurinn.
Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill ÚG