„Alþjóðlega hljóðstafrófið“: Munur á milli breytinga
m robot Fjarlægi: ksh:Ingernazzjonaal Foneetisch Allfabeet; kosmetiske ændringer |
Ptbotgourou (spjall | framlög) m r2.6.5) (robot Breyti: su:Alfabét Fonétis Internasional |
||
Lína 105: | Lína 105: | ||
[[sq:Alfabeti Fonetik Ndërkombëtar]] |
[[sq:Alfabeti Fonetik Ndërkombëtar]] |
||
[[sr:Међународни фонетски алфабет]] |
[[sr:Међународни фонетски алфабет]] |
||
[[su: |
[[su:Alfabét Fonétis Internasional]] |
||
[[sv:Internationella fonetiska alfabetet]] |
[[sv:Internationella fonetiska alfabetet]] |
||
[[szl:Mjyndzynorodowe Fůnetyczne Abecadło]] |
[[szl:Mjyndzynorodowe Fůnetyczne Abecadło]] |
Útgáfa síðunnar 5. júní 2011 kl. 21:50
Alþjóðlega hljóðstafrófið eða Alþjóðlega hljóðritunarstafrófið (enska: International Phonetic Alphabet, skammstafað IPA) er sérstakt stafróf sem er sérstaklega hannað til að lýsa öllum hljóðum mannlegs máls til hljóðritunar. Það var að frumkvæði Alþjóðlega hljóðfræðifélagsins (e. International Phonetic Association) árið 1886 sem málvísindamenn hófu að þróa samræmt hljóðritunarstafróf. Nú til dags nýtist það málvísindamönnum, talmeinafræðingum, söngvurum og leikurum svo fátt eitt sé nefnt.
Með Alþjóðlega hljóðstafrófinu er leitast við að lýsa áþreifanlegum eiginleikum mælts máls, þá hljóðönum, hljómfalli og niðurgreiningu í orð og atkvæði. Því eru þó takmörk sett þegar kemur að smæstu smáatriðum, en reynt hefur verið að auka á notagildi þess með viðbótartáknum.
Þau grunntákn sem stuðst er við í Alþjóðlega hljóðstafrófinu eru stafir og sérmerki (e. diacritics). Hægt er að hljóðrita af mismikilli nákvæmni er stöðugt unnið að því að bæta nákvæmni stafrófsins. Alþjóðlega hljóðfræðifélagið bætir, fjarlægir og breytir táknum eftir þörf. Núorðið eru stafirnir alls 107, sérmerkin 52 og hljómfallstákn fjögur í stafrófinu.
Sérhljóð
Frammælt | ' | Miðmælt | ' | Uppmælt | |
Nálæg | |||||
Nær-nálæg | |||||
Hálfnálæg | |||||
Miðlæg | |||||
Hálffjarlæg | |||||
Nær-fjarlæg | |||||
Fjarlæg |
Samhljóð
Staður → | Varamælt | Tannmælt | Gómmælt | Kokmælt | Raddglufu- mælt | |||||||||||||||||||
↓ Háttur | Tvívara- mælt |
Tannvara- mælt |
Tannmælt | Tannbergs- mælt |
Tanngóm- mælt |
Rismælt | (Fram-) gómmælt |
Gómfyllu- mælt |
Vara- og gómmælt |
Úfmælt | Kokmælt | Raddglufu- mælt | ||||||||||||
Nefhljóð | m | ɱ | n̪ | n | n̠ | ɳ | ɲ | ŋ | ɴ | |||||||||||||||
Lokhljóð | p | b | p̪ | b̪ | t̪ | d̪ | t | d | t̠ | d̠ | ʈ | ɖ | c | ɟ | k | ɡ | q | ɢ | ʡ | ʔ | ||||
Blístursmæld önghl. | s̪ | z̪ | s | z | ʃ | ʒ | ʂ | ʐ | ||||||||||||||||
Miðmæld óblístursmæld önghl. | ɸ | β | f | v | θ | ð | θ̠ | ð̠ | ɹ̠˔̊ | ɹ̠˔ | ɻ˔̊ | ɻ˔ | ç | ʝ | x | ɣ | χ | ʁ | ħ | ʕ | ʜ | ʢ | h | ɦ |
Nálgunarhljóð | ʋ | ɹ | ɻ | j | ɰ | |||||||||||||||||||
Sveifluhljóð | ʙ | r | * | ʀ | * | |||||||||||||||||||
Sláttarhljóð | ⱱ̟ | ⱱ | ɾ | ɽ | * | ʡ̯ | ||||||||||||||||||
Hliðmælt önghl. | ɬ | ɮ | ɭ˔̊ | ɭ˔ | ʎ̥˔ | ʎ˔ | ʟ̝̊ | ʟ̝ | ||||||||||||||||
Hliðmælt nálg.hl. | l | ɭ | ʎ | ʟ | ||||||||||||||||||||
Hliðmælt sláttarhl. | ɺ | * | ʎ̯ |
Tengt efni
- interactive manner and place of articulation - samhljóðar staðir, nöfn og IPA