Max Weber

Max Weber árið 1894

Max Weber (21. apríl 1864 – 14. júní 1920) var þýskur hagfræðingur og félagsvísindamaður. Hann er einn áhrifamesti fræðimaður á sviði félagsvísinda fyrr og síðar. Ásamt samstarfsmanni sínum Georg Simmel var hann leiðandi talsmaður eigindlegra rannsóknaraðferða í félagsvísindum.

Ævi

Hann fæddist í Erfurt í Thϋringen og var sonur umsvifamikils lögmanns þar í borg er sat um skeið á prússneska þinginu og ríkisþinginu í Berlín. Móðir Webers var aftur á móti mjög trúrækinn og heittrúaður kalvínstrúarmaður. Weber var framúrskarandi námsmaður og lauk hinu meira doktorsprófi við Háskólann í Berlín árið 1891. Sérsvið hans var réttarsaga, en rannsóknir hans í þeirri grein gengu einnig mjög inn á svið hagsögu.

Weber var undir áhrifum frá tveimur skólum hugsunar, annars vegar var það þýski sagnfræðiskólinn þar sem hann tók margt frá Heinrich Rickert, og hins vegar var það marxíski hagfræðiskólinn. Afskipti hans af þýska sagnfræðiskólanum leiddu til þess að hann dróst inn í deilur um aðferðafræði. Þar varð hann að taka afstöðu sem var gagnrýnin í garð sögulegrar hagfræði og aðferða náttúruvísindanna.

Weber var afkastamikill fræðimaður og skrifaði mikið, mest þó á seinni árum. Eru verk hans best þekkt fyrir sögulega yfirsýn á vestræn samtímasamfélög og þróun þeirra á sviði efnahags, laga og trúarbragða. Hann skrifaði m.a. um hagfræði og hagsögu, aðferðafræði félagsvísindanna, charisma, skrifræði, lagskiptingu samfélagsins og um trúarbrögð í Kína og Indlandi. Þekktasta verk hans er líklega bókin Die protestantische Ethik und der 'Geist' des Kapitalismus sem hann skrifaði á árunum 1904 og 1905. Weber var einn fyrsti kennismiður skrifræðislegra skipulagsheilda sem hafðar voru sem fyrirmyndir bæði í stjórnun opinberra stofnana og fyrirtækja á einkamarkaði.

Bókin Mennt og máttur i íslenskri þýðingu Helga Skúla Kjartanssonar á tveimur fyrirlestrum sem Weber flutti upp úr aldamótunum 1900 - 1901 og kom út í lærdómsritaröð Bókmenntafélagsins 1973.

Ljósmyndir

• 
  Max Weber árið 1878
• 
  Max Weber ásamt bræðrum sínum árið 1879
• 
  Max Weber árið 1894
• 
  Max og Marianne Weber árið 1894
• 
  Max Weber 1917 við Lauensteiner Tagung. Í bakgrunni er leikskáldið Ernst Toller
• 
• 
  Max Weber 14. júní 1920

Bókakápur

• 
  Politik als Beruf
• 
  Wissenschaft als Beruf
• 
  Die protestantische Ethik und der 'Geist' des Kapitalismus
• 
  Der Sozialismus

Heimildir

• Weber, Max (1978(2. útgáfa)). Mennt og máttur. Hið íslenska bókmenntafélag.
• Barnard, Alan (2000). History and Theory in Anthropology. Cambridge University Press.
• Morrison, Ken (2000). Marx, Durkheim, Weber: Formations of Modern Social Thought. Sage Publications.

Tenglar

• Stanford Encyclopedia of Philosophy: „Max Weber“
• „Hver var Max Weber og hvert var framlag hans til félagsvísinda?“. Vísindavefurinn.