Eiríkur Magnússon prestahatari

Líkneski Eiríks prestahatara Magnússonar í dómkirkjunni í Stafangri.

Eiríkur II Magnússon prestahatari (1268 – 1299) var konungur Noregs á árunum 1280-1299.

Eiríkur kom til ríkis tólf ára gamall árið 1280 eftir föður sinn, Magnús 6. lagabæti, en móðir hans, Ingibjörg, var dóttir Eiríks 4. plógpenings Danakonungs. Fyrstu árin var ríkinu stýrt af móður hans og hópi norskra höfðingja. Þau tókust á um völd við norsku kirkjuna og þess vegna hlaut Eiríkur auknefnið prestahatari þótt hann ætti raunar sjálfur ekki hlut að máli.

Skömmu eftir að Eiríkur settist á konungsstól giftist hann Margréti, dóttur Alexanders 3. Skotakonungs. Hún dó af barnsförum 1283 og var Eiríkur því orðinn ekkill og faðir fimmtán ára að aldri. Dóttir þeirra, Margrét, var eini eftirlifandi afkomandi Alexanders afa síns þegar hann dó 1286 og varð því Skotadrottning þriggja ára. Árið 1290 var gengið frá trúlofun hennar og prinsins af Wales (sem seinna varð Játvarður 2.) og sama ár var prinsessan send til Skotlands og átti að alast þar upp þar til hún væri reiðubúin að ganga í hjónaband. En skipið hreppti vont veður og Margrét litla, sem var ekki heilsuhraust, þoldi ekki sjóferðina og dó skömmu eftir að komið var í höfn. Eiríkur var einn af þeim fjórtán sem gerðu tilkall til skosku krúnunnar eftir lát hennar þótt erfðaréttur hans væri í raun enginn.

Eiríkur hélt verndarhendi yfir dönsku aðalsmönnunum sem dæmdir höfðu verið fyrir morðið á Eiríki klipping Danakonungi og þess hefur jafnvel verið getið til að hann hafi átt þátt í morðinu. Hann herjaði á strendur Danmerkur frá 1289. Móðir hans átti inni arf eftir afa sinn sem samið var um 1297 og Eiríkur fékk greiddan. Hann átti einnig í stríði við þýska Hansakaupmenn, fór halloka og þurfti að gjalda þeim stórfé.

Seinni kona Eiríks var einnig skosk, Isobel Bruce, systir Roberts Bruce, sem síðar varð konungur Skotlands. Þau áttu engin börn og þegar Eiríkur dó erfði Hákon háleggur bróðir hans ríkið.

Fyrirrennari: Magnús lagabætir

Noregskonungur (1280 – 1299)

Eftirmaður: Hákon háleggur