„Þjóðernishyggja“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 2. maí 2010 kl. 15:23

Þjóðernishyggja (eða þjóðernisstefna) er sú skoðun að þjóðir séu grunneiningar í samfélagi manna, að þær séu eini lögmæti grundvöllurinn fyrir ríkjum og að hver þjóð eigi rétt á eigin ríki. Ekki má rugla þjóðernishyggju saman við ættjarðarást þó vissulega geti þetta allt skarast.

Oft fylgir þjóðernishyggju sú skoðun að blöndun þjóða sé af hinu illa og sér í lagi að sumar þjóðir séu öðrum þjóðum með einhverjum hætti „æðri“. Þessi skoðun eða stefna hefur verið grundvöllur ofsókna þjóða gegn öðrum um aldir og er mjög áberandi víða í heiminum enn í dag. Margar styrjaldir hafa verið háðar vegna þessarar stefnu og eru einhverjar í fullum gangi á okkar tímum. Skemmst er að minnast borgarastyrjaldarinnar í fyrrum Júgóslavíu og eilífra deilna Ísraels og Palestínu.

Til eru ýmsar kenningar um þjóðernishyggju, orsakir hennar og afleiðingar. Samtímakenningum um þjóðernishyggju er stundum skipt í tvo hópa: annars vegar þær sem líta svo á að þjóðernishyggja hafi einfaldlega verið búin til af rómantískum höfundum á 18. og 19. öld, og hins vegar þær sem telja að þjóðernishyggja eigi sér eldri rætur í ættbálkasamfélögum þótt hún komi fyrst fram sem kenning á rómantíska tímabilinu. Benedict Anderson einn af þekktustu fulltrúum fyrri kenninganna, bendir engu að síður á að þjóðarhugtakið er óumdeilt í samtíma okkar sem grundvöllur samskipta fólks á öllum stigum samfélags og þjóðernishyggja sé síður en svo á undanhaldi.

Þessi grein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Snið:Tengill ÚG Snið:Tengill GG

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
 [[Mynd:Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg|thumb|right|Málverk [[Eugéne Delacroix]], ''[[Frelsið leiðir fólkið]]'', inniheldur ýmis tákn franskrar þjóðernishyggju í [[Júlíbyltingin|Júlíbyltingunni]] [[1830]].]]
-'''Þjóðernishyggja''' (eða '''þjóðernisstefna''') er sú skoðun að [[þjóð]]ir séu grunneiningar í samfélagi manna, að þær séu eini lögmæti grundvöllurinn fyrir [[ríki|ríkjum]] og að hver þjóð eigi rétt á eigin ríki. Ekki má rugla þjóðernishyggju saman við [[þjóðernisstolt]] eða [[föðurlandsást]] (þjóðernisást), þó vissulega geti þetta allt skarast.
+'''Þjóðernishyggja''' (eða '''þjóðernisstefna''') er sú skoðun að [[þjóð]]ir séu grunneiningar í samfélagi manna, að þær séu eini lögmæti grundvöllurinn fyrir [[ríki|ríkjum]] og að hver þjóð eigi rétt á eigin ríki. Ekki má rugla þjóðernishyggju saman við [[ættjarðarást]] þó vissulega geti þetta allt skarast.
 Oft fylgir þjóðernishyggju sú skoðun að blöndun þjóða sé af hinu illa og sér í lagi að sumar þjóðir séu öðrum þjóðum með einhverjum hætti „æðri“. Þessi skoðun eða stefna hefur verið grundvöllur [[ofsóknir|ofsókna]] þjóða gegn öðrum um aldir og er mjög áberandi víða í heiminum enn í dag. Margar [[styrjöld|styrjaldir]] hafa verið háðar vegna þessarar stefnu og eru einhverjar í fullum gangi á okkar tímum. Skemmst er að minnast borgarastyrjaldarinnar í fyrrum [[Júgóslavía|Júgóslavíu]] og eilífra deilna [[Ísrael]]s og [[Palestína|Palestínu]].
+Til eru ýmsar kenningar um þjóðernishyggju, orsakir hennar og afleiðingar. Samtímakenningum um þjóðernishyggju er stundum skipt í tvo hópa: annars vegar þær sem líta svo á að þjóðernishyggja hafi einfaldlega verið búin til af rómantískum höfundum á 18. og 19. öld, og hins vegar þær sem telja að þjóðernishyggja eigi sér eldri rætur í ættbálkasamfélögum þótt hún komi fyrst fram sem kenning á rómantíska tímabilinu. [[Benedict Anderson]] einn af þekktustu fulltrúum fyrri kenninganna, bendir engu að síður á að þjóðarhugtakið er óumdeilt í samtíma okkar sem grundvöllur samskipta fólks á öllum stigum samfélags og þjóðernishyggja sé síður en svo á undanhaldi.
 {{Stubbur}}