„Yttrín“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Breyti: mr:इट्रियम
mEkkert breytingarágrip
Lína 1: Lína 1:
{{Frumefni
{{Frumefni
|uppi=Skandín
|uppi=Skandín
|niðri=Lútetín
|niðri=Lantan
|vinstri=Strontín
|vinstri=Strontín
|hægri=Sirkon
|hægri=Sirkon
|Mynd = Y,39.jpg|
|Mynd = Y-39-yttrium-sample-crop.jpg|
Efnatákn = Y|
Efnatákn = Y|
Sætistala = 39|
Sætistala = 39|
Lína 14: Lína 14:
Suðumark = 3609,0|
Suðumark = 3609,0|
Efnisástand = Fast form}}
Efnisástand = Fast form}}
'''Yttrín''' (eftir sænska bænum [[Ytterby]]) er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Y''' og er númer 39 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. Yttrín er silfraður, málmkenndur [[hliðarmálmur]]. Það er algengt í [[lantaníð]]agrýti en finnst aldrei í hreinu formi. Eina stöðuga samsæta yttríns, <sup>89</sup>Y, er líka eina sem finnst í náttúrunni.

Tvö efnasambönd þess eru notuð í [[ljómefni]] til að gera rauða litinn í [[litasjónvarp|litasjónvörpum]] og [[ljóstvistur|ljóstvistum]]. Yttrín er líka notað í [[rafskaut]], [[raflausn]]ir, [[rafsía|rafsíur]], [[leysigeisli|leysigeislatæki]] og [[ofurleiðari|ofurleiðara]].

==Einkenni==
Yttrín er gljáandi, silfurlitur, kristallskenndur málmur. Það er fyrsti málmurinnn í fjórðu lotu [[d-blokk]] lotukerfisins.

Hreinn yttrínmassi er tiltölulega stöðugur vegna oxíðfilmu (Y<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) sem myndast utaná honum. Fínrifið yttrín er hins vegar mjög óstöðugt og hvarfast auðveldlega við [[loft]]. Yttrínsvarf getur brunnið fyrirvaralaust með snertingu við loft í yfir 400°C hita.

==Notkun==


'''Yttrín''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Y''' og er númer 39 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. Silfraður, málmkenndur [[hliðarmálmur]], yttrín er algengt í [[lantaníð]]agrýti. Tvö efnasambönd þess eru notuð til gera rauða litinn í [[litasjónvarp|litasjónvörpum]].


{{Stubbur|efnafræði}}
{{Stubbur|efnafræði}}

Útgáfa síðunnar 10. desember 2009 kl. 13:27

  Skandín  
Strontín Yttrín Sirkon
  Lantan  
Efnatákn Y
Sætistala 39
Efnaflokkur Hliðarmálmur
Eðlismassi 4472,0 kg/
Harka Óþekkt
Atómmassi 88,90585 g/mól
Bræðslumark 1799,0 K
Suðumark 3609,0 K
Efnisástand
(við staðalaðstæður)
Fast form
Lotukerfið

Yttrín (eftir sænska bænum Ytterby) er frumefni með efnatáknið Y og er númer 39 í lotukerfinu. Yttrín er silfraður, málmkenndur hliðarmálmur. Það er algengt í lantaníðagrýti en finnst aldrei í hreinu formi. Eina stöðuga samsæta yttríns, 89Y, er líka sú eina sem finnst í náttúrunni.

Tvö efnasambönd þess eru notuð í ljómefni til að gera rauða litinn í litasjónvörpum og ljóstvistum. Yttrín er líka notað í rafskaut, raflausnir, rafsíur, leysigeislatæki og ofurleiðara.

Einkenni

Yttrín er gljáandi, silfurlitur, kristallskenndur málmur. Það er fyrsti málmurinnn í fjórðu lotu d-blokk lotukerfisins.

Hreinn yttrínmassi er tiltölulega stöðugur vegna oxíðfilmu (Y2O3) sem myndast utaná honum. Fínrifið yttrín er hins vegar mjög óstöðugt og hvarfast auðveldlega við loft. Yttrínsvarf getur brunnið fyrirvaralaust með snertingu við loft í yfir 400°C hita.

Notkun

  Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

Snið:Tengill ÚG