„Kalsín“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá

← Eldri breyting Nýrri breyting →

Efni eytt Efni bætt við

MyndræntWiki-texti

Innfellt

Útgáfa síðunnar 1. desember 2009 kl. 14:38

Kalsín


Efnatákn	Ca
Sætistala	20
Efnaflokkur	Jarðalkalímálmur
Eðlismassi	1550,0 kg/m³
Harka	1,75
Atómmassi	40,078 g/mól
Bræðslumark	1115,0 K
Suðumark	1757,0 K
Efnisástand (við staðalaðstæður)	Fast form (meðseglandi)
Lotukerfið

Kalsín eða kalsíum (úr latínu: calcis, „kalk“) er frumefni með efnatáknið Ca og er númer 20 í lotukerfinu. Kalsín er mjúkur grár jarðalkalímálmur sem að er notaður sem afoxari í útdrætti á þóríni, sirkoni og úrani. Þetta er einnig fimmta algengasta frumefnið í skorpu jarðar. Það er líka fimmta algengasta uppleysta jónin í sjó á eftir natríni, klóríði, magnesíni og súlfati.

Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í steinefnum eins og kalsíti, dólómíti og gifsi. Kalk sem er eitt form kalksteins er aðallega myndað úr kalsíti. Kalsín er nauðsynlegt lífverum þá sérstaklega í lífeðlisfræði fruma. Kalsín er uppistaðan í beinum og er því algengasti málmurinn í mörgum dýrum.

Einkenni

Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður málmur sem oxast auðveldlega í snertingu við loft og myndar þá gráhvíta oxíð- og nítríðhúð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. blý.

Notkun

Sem afoxari við hreinsun annarra málma
Sem hjálparefni við gerð málmblanda
Sem bætiefni í ostagerð þar sem það hefur áhrif á virkni ostahleypis
Kalsíumkarbónat (krít) er notað sem íblöndunarefni við sementsgerð
Kalsíumarsenat er notað í skordýraeitur.
Kalsíumklóríð er notað til að rykbinda og íshreinsa vegi.
Kalsíumfosfíð er notað í flugelda.

Efnahvörf

Í snertingu við vatn myndar kalsín hýdroxíð (kalkvatn). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni:

Ca + 2H₂O → Ca(OH)₂ + H₂

Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
 {{Frumefni
-|uppi=Magnesín
+| uppi=Magnesín
-|niðri=Strontín
+| niðri=Strontín
-|vinstri=Kalín
+| vinstri=Kalín
-|hægri=Skandín
+| hægri=Skandín
-|Mynd = Ca,20.jpg|
+| Mynd = Calcium_unter_Argon_Schutzgasatmosphäre.jpg
-Efnatákn = Ca|
+| Efnatákn = Ca
-Sætistala = 20|
+| Sætistala = 20
-Efnaflokkur = [[Jarðalkalímálmur]]|
+| Efnaflokkur = [[Jarðalkalímálmur]]
-Eðlismassi = 1550,0|
+| Eðlismassi = 1550,0
-Harka = 1,75|
+| Harka = 1,75
-Atómmassi = 40,078|
+| Atómmassi = 40,078
-Bræðslumark = 1115,0|
+| Bræðslumark = 1115,0
-Suðumark = 1757,0|
+| Suðumark = 1757,0
-Efnisástand = Fast form ([[meðseglandi]])}}
+| Efnisástand = Fast form ([[meðseglandi]])
+}}
+'''Kalsín''' eða '''kalsíum''' (úr [[latína|latínu]]: ''calcis'', „[[kalk]]“) er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Ca''' og er númer 20 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. Kalsín er mjúkur grár [[jarðalkalímálmur]] sem að er notaður sem [[afoxari]] í útdrætti á [[þórín]]i, [[sirkon]]i og [[úran]]i. Þetta er einnig fimmta algengasta frumefnið í skorpu jarðar. Það er líka fimmta algengasta uppleysta [[jón (efnafræði)|jónin]] í [[sjór|sjó]] á eftir [[natrín]]i, [[klóríð]]i, [[magnesín]]i og [[súlfat]]i.
-'''Kalsín''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Ca''' og er númer 20 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. Kalsín er mjúkur grár [[jarðalkalímálmur]] sem að er notaður sem [[afoxari]] í útdrætti á [[þórín]]i, [[sirkon]]i og [[úran]]i. Þetta er einnig fimmta algengasta frumefnið í skorpu jarðar. Það er nauðsynlegt [[lífvera|lífverum]] þá sérstaklega í lífeðlisfræði [[fruma|frumna]]. Í snertingu við vatn myndar kalsín hydroxíð sitt. Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnalíkingunni:
+Vegna þess hversu hvarfgjarnt kalsín er finnst það ekki hreint í náttúrunni. Það er algengast í [[steinefni|steinefnum]] eins og [[kalsít]]i, [[dólómít]]i og [[gifs]]i. [[Kalk]] sem er eitt form [[kalksteinn|kalksteins]] er aðallega myndað úr [[kalsít]]i. Kalsín er nauðsynlegt [[lífvera|lífverum]] þá sérstaklega í lífeðlisfræði [[fruma]]. Kalsín er uppistaðan í [[bein]]um og er því algengasti [[málmur]]inn í mörgum [[dýr]]um.
+==Einkenni==
+Kalsín er hvarfgjarn, silfurlitaður [[málmur]] sem [[oxun|oxast]] auðveldlega í snertingu við [[loft]] og myndar þá gráhvíta [[oxíð]]- og [[nítríð]]húð. Það er mjúkur málmur, en þó ekki eins mjúkt og t.d. [[blý]].
+==Notkun==
+* Sem [[afoxari]] við hreinsun annarra málma
+* Sem hjálparefni við gerð málmblanda
+* Sem bætiefni í [[ost]]agerð þar sem það hefur áhrif á virkni [[ostahleypir|ostahleypis]]
+* [[Kalsíumkarbónat]] ([[krít]]) er notað sem íblöndunarefni við [[sement]]sgerð
+* [[Kalsíumarsenat]] er notað í [[skordýraeitur]].
+* [[Kalsíumklóríð]] er notað til að rykbinda og íshreinsa vegi.
+* [[Kalsíumfosfíð]] er notað í [[flugeldur|flugelda]].
+==Efnahvörf==
+Í snertingu við vatn myndar kalsín [[hýdroxíð]] ([[kalkvatn]]). Hvarfið er mjög útvermið og þess vegna getur kviknað í því vetni sem myndast. Kalsín hvarfast við vatn samkvæmt efnajöfnunni:
 : Ca + 2H<sub>2</sub>O → Ca(OH)<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>