Tíberíus

Tíberíus
Rómverskur keisari
Valdatími	14 – 37
Fæddur:	16. nóvember 42 f.Kr
Fæðingarstaður	Róm
Dáinn:	16. mars 37
Dánarstaður	Misenum
Forveri	Ágústus
Eftirmaður	Calígúla
Maki/makar	Vipsania Agrippina, Julia eldri
Börn	Drusus Julius Caesar, Germanicus (ættleiddur)
Faðir	Tiberius Nero
Móðir	Livia Drusilla
Fæðingarnafn	Tiberius Claudius Nero
Keisaranafn	Tiberius Caesar Augustus
Ætt	Júlíska-cládíska ættin

Brjóstmynd af Tíberíusi.

Tiberius Caesar Augustus, fæddur Tiberius Claudius Nero, (16. nóvember 42 f.Kr. – 16. mars 37) var annar keisari Rómar frá dauða Ágústusar árið 14 þar til hann lést sjálfur. Hann var af cládísku ættinni, sonur Tiberiusar Neros og Liviu Drusillu. Móðir hans skildi við föður hans og giftist Ágústusi 39 f.Kr. Tíberíus giftist síðar dóttur Ágústusar (af fyrra hjónabandi) Juliu eldri og var síðar ættleiddur af Ágústusi og varð við það hluti af júlísku ættinni. Keisaratignin átti síðan eftir að haldast innan þessara tveggja ætta næstu fjörutíu árin þannig að sagnfræðingar hafa talað um júlíska-cládíska veldið.

Tíberíusar er minnst sem eins af hæfustu herforingjum Rómaveldis sem lagði grundvöllinn að norðurmörkum heimsveldisins með herförum sínum í Pannóníu, Illyríu, Retíu og Germaníu. Síðar varð hann þekktur sem skapþungur og sérlundaður keisari, sem var embætti sem hann óskaði sér aldrei, og valdatíð hans endaði með ógnarstjórn eftir lát sonar hans Drususar árið 23. Árið 26 fluttist hann til eyjarinnar Kaprí og sneri aldrei aftur til Rómar en hélt tengslum við öldungaráðið með bréfaskriftum. Stjórn ríkisins var að mestu leyti í höndum hins ófyrirleitna Sejanusar. Ættleiddur sonur hans, Calígúla, tók við af honum.

Æska og uppvöxtur

Tíberíus var sonur Liviu Drusillu og Tiberiusar Neros, en þegar hann var þriggja ára voru foreldrar hans látnir skilja svo að Octavianus (sem síðar varð þekktur sem Ágústus) gæti giftst móður hans. Faðir Tíberíusar lést árið 33 f.Kr. og eftir það var Tíberíus hjá móður sinni og Ágústusi. Árið 16 f.Kr. giftist hann Vipsaniu Agrippinu en með henni eignaðist hann soninn Drusus Julius Caesar árið 13 f.Kr. Ágústus fékk Tíberíus svo til þess að skilja við Vipsaniu til þess að giftast dóttur sinni frá fyrra hjónabandi, Juliu eldri, árið 11 f.Kr. Að sögn var fyrra hjónaband Tíberíusar hamingjusamt, en seinna hjónabandið var alla tíð óhamingjusamt. Árið 6 f.Kr. dró Tíberíus sig út úr sviðsljósinu í Róm og flutti til Rhodos þar sem hann var næstu átta árin. Árið 2 f.Kr. skildi hann við Juliu vegna framhjáhalds hennar.

Arftaki Ágústusar

Ágústus hafði ættleitt Lucius og Gaius, syni Juliu dóttur sinnar frá fyrra hjónabandi hennar. Þeir voru ættleiddir árið 17 f.Kr. með það fyrir augum að þeir myndu taka við af honum keisaratigninni. Lucius lést árið 2 og Gaius árið 4 og því þurfti Ágústus að finna nýjan arftaka. Nýji arftakinn reyndist vera Tíberíus því Ágústus ættleiddi hann 27. júní árið 4.

Hershöfðinginn Tíberíus

Tíberíus hafði sýnt það frá unga aldri að hann var hæfur hershöfðingi, en hann hafði m.a. barist gegn Pörþum árið 20 f.Kr., þar sem hann hefndi fyir ósigur Crassusar 33 árum fyrr. Einnig lagði hann ný landsvæði undir Rómaveldi í Ölpunum, ásamt bróður sínum, Drususi. Eftir að hafa verið ættleiddur af Ágústusi hélt hann til herdeildanna á ný og kvað niður uppreisn á Balkanskaga og stjórnaði vörnum við ánna Rín eftir að hershöfðinginn Varus hafði tapað bardaganum í Teutoburg skógi þar sem þrjár rómverskar herdeildir (legio) höfðu farist.

Valdatími

Tíberíus var augljós erfingi Ágústusar þegar sá síðarnefndi lést árið 14 og var því fljótlega hylltur sem keisari af öldungaráðinu. Engu að síður voru ekki allar herdeildirnar tilbúnar til að sverja honum hollustu og uppreisnir áttu sér stað í Pannoniu og við Rín. Drusus sonur Tíberíusar kvað niður uppreisnina í Pannoniu og Germanicus, bróðursonur Tíberíusar sem hann hafði ættleitt, kvað niður uppreisnina við Rín, með nokkrum erfiðleikum.

Germanicus jók á hróður sinn sem sigursæll hershöfðingi þegar hann hefndi fyrir ósigur Varusar í Germaníu á árunum 14 til 16. Árangrinum fagnaði hann í Róm með hátíðarhöldum og var svo í kjölfarið skipaður ræðismaður (consul). Með þessu var hann orðinn líklegastur til þess að verða arftaki Tíberíusar. Germanicus lést hins vegar skyndilega árið 19 og grunur lék á að eitrað hefði verið fyrir honum. Drusus, sonur Tíberíusar, varð þá líklegur arftaki, varð landsstjóri í Pannoniu og síðar ræðismaður, en hann lést einnig skyndilega, árið 23. Síðar kom í ljós að eiginkona hans Livilla og elskhugi hennar, Sejanus, höfðu eitrað fyrir honum.

Tenglar

Fyrirrennari: Ágústus

Keisari Rómar (14 – 37)

Eftirmaður: Calígúla

  Þessi fornfræðigrein sem tengist sögu er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.