„Rafstraumur“: Munur á milli breytinga
mEkkert breytingarágrip |
mEkkert breytingarágrip |
||
Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Electromagnetism.svg|thumb|right|Samkvæmt [[lögmál |
[[Mynd:Electromagnetism.svg|thumb|right|Samkvæmt [[lögmál Amperes|lögmáli Amperes]] myndar rafstraumur [[segulsvið]].]] |
||
'''Rafstraumur''' eða einfaldlega '''straumur''' er færsla [[rafhleðsla]], oftast óbundinna [[rafeind]]a í [[rafleiðari|rafleiðara]] úr [[málmur|málmi]], en einnig [[jón (efnafræði)|jóna]] í [[raflausn]] eða [[rafgas]]i, eða [[hola (rafeindafræði)|hola]] í [[hálfleiðari|hálfleiðara]]. [[SI]]-mælieining er [[amper]]. Rafstraumur er ýmist fastur, óbreyttur [[jafnstraumur]], eða [[riðstraumur]], þ.e. rafstraumur sem sveiflast reglulega með ákveðinni [[tíðni]]. |
'''Rafstraumur''' eða einfaldlega '''straumur''' er færsla [[rafhleðsla]], oftast óbundinna [[rafeind]]a í [[rafleiðari|rafleiðara]] úr [[málmur|málmi]], en einnig [[jón (efnafræði)|jóna]] í [[raflausn]] eða [[rafgas]]i, eða [[hola (rafeindafræði)|hola]] í [[hálfleiðari|hálfleiðara]]. [[SI]]-mælieining er [[amper]]. Rafstraumur er ýmist fastur, óbreyttur [[jafnstraumur]], eða [[riðstraumur]], þ.e. rafstraumur sem sveiflast reglulega með ákveðinni [[tíðni]]. |
||
Útgáfa síðunnar 1. nóvember 2009 kl. 03:30
Rafstraumur eða einfaldlega straumur er færsla rafhleðsla, oftast óbundinna rafeinda í rafleiðara úr málmi, en einnig jóna í raflausn eða rafgasi, eða hola í hálfleiðara. SI-mælieining er amper. Rafstraumur er ýmist fastur, óbreyttur jafnstraumur, eða riðstraumur, þ.e. rafstraumur sem sveiflast reglulega með ákveðinni tíðni.
Skilgreining
Meðalrafstraumur I, sem fer gegnum svæði A á tíma t er
þar sem J er rafstraumsþéttleiki og Q er rafhleðslan, sem fer um S á tímanum t.
Ef fæst augnabliksstraumur
Rekhraði rafhleðsla
Í rafleiðara hliðrast s.n. hleðsluberar, oftast rafeindir, með hraða v, sem nefnist rekhraði. Skilgreina má rafstraum í leiðara með eftirfarandi jöfnu:
I = nAQv, þar sem
I er rafstraumur, n er fjöldi hleðslubera á rúmmálseiningu, A er flöturinn sem hleðslurnar fara gegnum, Q er rafhleðsla hleðsluberanna, v er rekhraði hleðsluberanna.
Rekhraði rafeinda í málmleiðara er af stærðargráðunni mm/s.
Rafstraumsþéttleiki
Skilgreina má rafstraumsþéttleika J, þ.a. J = nQv og rafstraum I = J A. Almennt, þá eru J og v vigrar og ef ρ = n Q er hleðsluþéttleiki þá er rafstraumsþéttleiki skilgreindur með J = ρ v.
Skilgreinum rafstraum I, sem fer um flötinn A, með eftirfarandi heildi af þverþætti rafstraumsþéttleika J:
Straumstefna
Óbundnnar rafeindir leiðara í föstu rafsviði (jafnstraumur) hliðrast frá bakskauti (-) að forskauti (+) leiðarans, en straumstefna er skilgreind í hina áttina, þ.e. frá forskauti að bakskauti. Í leiðara, sem ber riðstraum, verður engin nettó hliðrun á rafeindum.
Samband straums og spennu
Lögmál Ohms gefur samband rafstraums og -spennu í rafrás með því að skilgreina rafviðnám.
Straumlögmál
Straumlögmálið segir að summa allra rafstrauma í hnútpunkti rafrásar sé núll.
Jöfnur Maxwells
Jöfnur Maxwells gefa samband rafsegulsviðs og rafstraums.