„Silfurberg“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við

Innfellt

Útgáfa síðunnar 19. ágúst 2009 kl. 21:45

Silfurberg er tært afbrigði af kalkspati og er mjög fágætt utan Íslands enda gjarnan kennt við Ísland á erlendum tungumálum, sbr. Iceland spar á ensku. Silfurberg hefur verið unnið í Reyðarfirði og Hornafirði.

Í Helgustaðanámu var silfurberg sótt frá 17. öld fram á miðja 20. öld, en vottur af silfurbergi hefur t.d. fundist fyrir ofan Karlskála við Reyðarfjörð, enda ekki langt frá Helgustöðum. Miklar skemmdir urðu á silfurberginu í námunni þegar sprengiefni var notað í vinnslunni ^{[heimild vantar]}. Ástæðan er sú að silfurberg þolir illa högg og koma þá brestir í það. Ef mikið er um bresti missir silfurbergið tærleikann og verður hvítt. Slíkt silfurberg var kallað „rosti“. Eftir að farið var að steina hús að utan, var stundum blandað dálitlu af silfurbergi í steininguna til þess að glampaði á hana í sólskini.

Stærstu silfurbergskristallar sem fundist hafa í veröldinni komu úr Helgustaðanámu. Flestir þeirra fóru í vinnslu, en nokkrir eru á söfnum erlendis.

Silfurberg var áður mikið notað í ljósfræðitæki, en nú eru gjarnan notuð plastefni með áþekka eiginleika.

Heimildir

Leó Kristjánsson: Silfurberg: einstæð saga kristallanna frá Helgustöðum. Jökull 50, Rvík 2001:95-108.
Leó Kristjánsson: Um silfurberg frá Helgustöðum og þróun vísinda. Glettingur 12(3), Egilsstöðum 2002:35-39.

@@ Lína 1: / Lína 1: @@
-'''Silfurberg''' er tært afbrigði af [[kalkspat]]i og er mjög fágætt utan [[Ísland]]s enda gjarnan kennt við Ísland á erlendum [[tungumál]]um, sbr. ''Iceland spar'' á [[Enska|ensku]]. Silfurberg hefur verið unnið í [[Reyðarfjörður|Reyðarfirði]] og [[Hornafjörður|Hornafirði]]. Í [[Helgustaðarnáma|Helgustaðanámu]] var silfurberg sótt frá [[17. öld]] fram á miðja [[20. öld]], en vottur af silfurbergi hefur t.d. fundist fyrir ofan [[Karlskáli|Karlskála]] við Reyðarfjörð, enda ekki langt frá henni. Miklar skemmdir urðu á námunni þegar [[sprengiefni]] var notað í vinnslunni {{heimild vantar}}. Silfurberg var áður mikið notað í [[ljósfræði]]tæki, en nú eru gjarnan notuð plastefni með áþekka eiginleika.
+'''Silfurberg''' er tært afbrigði af [[kalkspat]]i og er mjög fágætt utan [[Ísland]]s enda gjarnan kennt við Ísland á erlendum [[tungumál]]um, sbr. ''Iceland spar'' á [[Enska|ensku]]. Silfurberg hefur verið unnið í [[Reyðarfjörður|Reyðarfirði]] og [[Hornafjörður|Hornafirði]].
+Í [[Helgustaðarnáma|Helgustaðanámu]] var silfurberg sótt frá [[17. öld]] fram á miðja [[20. öld]], en vottur af silfurbergi hefur t.d. fundist fyrir ofan [[Karlskáli|Karlskála]] við Reyðarfjörð, enda ekki langt frá Helgustöðum. Miklar skemmdir urðu á silfurberginu í námunni þegar [[sprengiefni]] var notað í vinnslunni {{heimild vantar}}. Ástæðan er sú að silfurberg þolir illa högg og koma þá brestir í það. Ef mikið er um bresti missir silfurbergið tærleikann og verður hvítt. Slíkt silfurberg var kallað „rosti“. Eftir að farið var að [[steining|steina]] hús að utan, var stundum blandað dálitlu af silfurbergi í steininguna til þess að glampaði á hana í sólskini.
+Stærstu silfurbergskristallar sem fundist hafa í veröldinni komu úr Helgustaðanámu. Flestir þeirra fóru í vinnslu, en nokkrir eru á söfnum erlendis.
+Silfurberg var áður mikið notað í [[ljósfræði]]tæki, en nú eru gjarnan notuð plastefni með áþekka eiginleika.
+== Heimildir ==
+* Leó Kristjánsson: Silfurberg: einstæð saga kristallanna frá Helgustöðum. ''Jökull'' 50, Rvík 2001:95-108.
+* Leó Kristjánsson: Um silfurberg frá Helgustöðum og þróun vísinda. ''Glettingur'' 12(3), Egilsstöðum 2002:35-39.
-{{Stubbur}}
 [[da:Solsten]]