„Skjálfandafljót“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
TXiKiBoT (spjall | framlög)
TXiKiBoT (spjall | framlög)
m robot Bæti við: eu:Skjalfandi Floi
Lína 20: Lína 20:
[[de:Skjálfandafljót]]
[[de:Skjálfandafljót]]
[[en:Skjálfandafljót]]
[[en:Skjálfandafljót]]
[[eu:Skjalfandi Floi]]
[[fr:Skjálfandafljót]]
[[fr:Skjálfandafljót]]
[[ja:スキャゥルファンダフリョゥト]]
[[ja:スキャゥルファンダフリョゥト]]

Útgáfa síðunnar 21. mars 2009 kl. 20:43

Skjálfandafljót nálægt ósum þess. Í bakgrunni má sjá Aðaldalshraun og Skjálfanda.

Skjálfandafljót er jökulfljót sem á uppruna sinn í norðvestur hluta Vatnajökuls, nánar tiltekið í Vonarskarði sem er á milli Vatnajökuls og Tungnafellsjökuls og fellur til sjávar í botni Skjálfanda. Fljótið er um 180 km. á lengd og er það því fjórða lengsta vatnsfall á Íslandi. Vatnið í fljótinu er ekki eingöngu jökulvatn heldur rennur mikið af lindarvatni í það undan Ódáðahrauni. Þetta gerir það að verkum að fiskur gengur upp í fljótið og er umtalsverð silungs- og laxveiði í því. Einnig gengur fiskur upp í margar af þverám þess.

Farvegur fljótsins

Eftir að hafa runnið norður eftir Sprengisandi fellur fljótið niður Bárðardal og hefur verið íbúum dalsins umtalsverður farartálmi í gegnum tíðina. Goðafoss, einn af þekktari fossum landsins er staðsettur í Skjálfandafljóti neðst í Bárðardal. Þar fellur það fram af brún sem er á bilinu 9-17 metra há niður í þröngt gil. Nokkrum kílómetrum neðar klofnar fljótið í tvennt og umvefur þar Þingey, hinn forna þingstað héraðsins sem Þingeyjarsýslur heita eftir. Meginkvíslin liggur vestan við eynna en báðar falla kvíslarnar í fossum niður í Skipapoll, Barnafoss að vestanverðu, Ullarfoss að austanverðu.

Norður frá Skipapolli liðast fljótið eftir miklu flatlendi það sem eftir er leiðarinnar til sjávar. Sökum þess hversu flatt svæðið er norður af Skipapolli hefur fljótið átt það til að flæða yfir bakka sína í vorleysingum og hlákutíð. Síðast gerðist þetta í febrúar 2004 en þá ollu flóð í fljótinu töluverðu tjóni á vegum á svæðinu. Rauf meðal annars skarð í þjóðveg 85 og rauf vegasamband nokkurra bæja í Köldukinn við umheiminn.

Ós fljótsins var lengi vel upp við Ógöngufjall sem er nyrsta fjall Kinnarfjalla. Ósinn var síðan færður fyrir nokkrum áratugum, umtalsvert austar. Við þessa framkvæmd varð til nokkuð stór lón upp við fjallið þar sem eru kjöraðstæður til silungsveiði þar sem engin straumur er í vatninu. Á þeim tíma sem liðin ef frá þessari framkvæmd hefur sandfjara sem var lengi þar sem Ógöngufjall stendur út í sjó, horfið og telja menn að það orsakist af því að framburðar Skjálfandafljóts njóti ekki lengur við. Á síðustu árum hafa hafa verið uppi hugmyndir um að færa ósinn aftur upp að fjallinu þar sem hann hefur verið að færast austur á bóginn. Sumir óttast jafnvel að hann kunni að fara það nálægt ósum Laxár í Aðaldal að það spilli laxagengd.

Heimildir