„Breiðafjörður“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Masae (spjall | framlög)
Viðbót
Masae (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 8: Lína 8:
Berggrunur Breiðarfjarðar tilheyrir elsta hluta berggrunns Íslands og er um 6 til 12 miljón ára gamall, hluti af tertíer berggrunninum. Hann er að mestu leyti byggður upp af misþykkum [[basalt]]hraunlögum. Á [[Hrappsey]] má finna bergtegundina [[anortosíts]] og er það eini fundarstaðurinn á Íslandi. Antortosíts er stundum nefnd tunglberg eftir annarri aðalbergtegund [[Tunglið|tunglsins]]. Stór [[skriðjökull]] lág yfir Breiðafirði á síðustu ísöld og hefur hann að mestu mótað núverandi landslag í firðinum.
Berggrunur Breiðarfjarðar tilheyrir elsta hluta berggrunns Íslands og er um 6 til 12 miljón ára gamall, hluti af tertíer berggrunninum. Hann er að mestu leyti byggður upp af misþykkum [[basalt]]hraunlögum. Á [[Hrappsey]] má finna bergtegundina [[anortosíts]] og er það eini fundarstaðurinn á Íslandi. Antortosíts er stundum nefnd tunglberg eftir annarri aðalbergtegund [[Tunglið|tunglsins]]. Stór [[skriðjökull]] lág yfir Breiðafirði á síðustu ísöld og hefur hann að mestu mótað núverandi landslag í firðinum.


Óvenjumikið og fjölskrúðugt lífríki er í firðinum og á eyjunum. Þar eru meðal annars mikilvægar hrygningar- og uppeldissvæði fyrir margar tegundir t.d. [[Þorskur|þorsk]], [[Rækja|rækju]], [[hörpuskel]] og [[hrognkelsi]]. Um 20 % af íslenska [[Landselur|landsselsstofninum]] og um helmingur [[Útselur|útselsstofninum]] halda sig við Breiðafjörð. Þar er einnig eitt mikilvægasta svæða landsins fyrir fuglalíf. Sjófuglar einkenna svæðið og er fjöldi einstaklinga mestur hjá [[Lundi|lunda]] en [[æðarfugl]]ar eru næstflestir. [[Fýll]], [[dílaskarfur]], [[toppskarfur]], [[rita]], [[hvítmáfur]], [[svartbakur]], [[kría]] og [[teista]] eru einnig mjög áberandi tegundir en [[grágæs]], [[þúfutittlingur]], [[maríuerla]] og [[snjótittlingur]] eru einnig algengar tegundir. Um 70 % af íslenska [[Haförn|hafarnarstofninum]] lifir við Breiðafjörð. Toppskarfur verpir nánast eingöngu við fjörðin og um 90 % dílaskarfa verpa þar.
Óvenjumikið og fjölskrúðugt lífríki er í firðinum og á eyjunum. Þar eru meðal annars mikilvægar hrygningar- og uppeldissvæði fyrir margar tegundir t.d. [[Þorskur|þorsk]], [[Rækja|rækju]], [[hörpuskel]] og [[hrognkelsi]]. Um 20 % af íslenska [[Landselur|landsselsstofninum]] og um helmingur [[Útselur|útselsstofninum]] halda sig við Breiðafjörð. Þar er einnig eitt mikilvægasta svæða landsins fyrir fuglalíf. Sjófuglar einkenna svæðið og er fjöldi einstaklinga mestur hjá [[Lundi|lunda]] en [[æðarfugl]]ar eru næstflestir. [[Fýll]], [[dílaskarfur]], [[toppskarfur]], [[Rita (fugl)|rita]], [[hvítmáfur]], [[svartbakur]], [[kría]] og [[teista]] eru einnig mjög áberandi tegundir en [[grágæs]], [[þúfutittlingur]], [[maríuerla]] og [[snjótittlingur]] eru einnig algengar tegundir. Um 70 % af íslenska [[Haförn|hafarnarstofninum]] lifir við Breiðafjörð. Toppskarfur verpir nánast eingöngu við fjörðin og um 90 % dílaskarfa verpa þar.


{{Stubbur|ísland|landafræði}}
{{Stubbur|ísland|landafræði}}

Útgáfa síðunnar 29. júlí 2008 kl. 13:42

Helstu firðir og flóar við Ísland.
Breiðafjörður og Faxaflói eru stærstu firðir við Ísland.

Breiðafjörður er stór og grunnur fjörður við vesturströnd Íslands, um 50 km breiður og 125 km langur. Breiðafjörður er á milli Vestfjarðakjálkans og Snæfellsness og er umkringdur fjöllum á þrjá vegu og ganga margir firðir inn úr honum, stærstur þeirra Hvammsfjörður í austurátt. Sunnan veginn við fjörðin eru nokkur þéttbýlissvæði en engin norðanmegin.

Náttúra

Fjaran í Skáleyjum á Breiðafirði

Mjög sérstök náttúra er á Breiðafirði og einkennist mjög af fjölda eyja. Talið er að þar séu um 3000 eyjar, hólmar og sker. Sjávarföll eru mjög mikil á firðinum og er munur á flóði og fjöru allt að 6 metrum á meðal stórstreymi. Landslagið tekur því miklum breytingum eftir stöðu sjávar og er þar um fjórðungur af öllum fjörum á Íslandi.

Berggrunur Breiðarfjarðar tilheyrir elsta hluta berggrunns Íslands og er um 6 til 12 miljón ára gamall, hluti af tertíer berggrunninum. Hann er að mestu leyti byggður upp af misþykkum basalthraunlögum. Á Hrappsey má finna bergtegundina anortosíts og er það eini fundarstaðurinn á Íslandi. Antortosíts er stundum nefnd tunglberg eftir annarri aðalbergtegund tunglsins. Stór skriðjökull lág yfir Breiðafirði á síðustu ísöld og hefur hann að mestu mótað núverandi landslag í firðinum.

Óvenjumikið og fjölskrúðugt lífríki er í firðinum og á eyjunum. Þar eru meðal annars mikilvægar hrygningar- og uppeldissvæði fyrir margar tegundir t.d. þorsk, rækju, hörpuskel og hrognkelsi. Um 20 % af íslenska landsselsstofninum og um helmingur útselsstofninum halda sig við Breiðafjörð. Þar er einnig eitt mikilvægasta svæða landsins fyrir fuglalíf. Sjófuglar einkenna svæðið og er fjöldi einstaklinga mestur hjá lunda en æðarfuglar eru næstflestir. Fýll, dílaskarfur, toppskarfur, rita, hvítmáfur, svartbakur, kría og teista eru einnig mjög áberandi tegundir en grágæs, þúfutittlingur, maríuerla og snjótittlingur eru einnig algengar tegundir. Um 70 % af íslenska hafarnarstofninum lifir við Breiðafjörð. Toppskarfur verpir nánast eingöngu við fjörðin og um 90 % dílaskarfa verpa þar.

  Þessi Íslandsgrein sem tengist landafræði er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.