„Þjórsárhraunið mikla“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
BiT (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 8: Lína 8:
* Árni Hjartarson 2000: ''Þjórsárhraunið mikla. Þykktir, flatarmál, rúmmál''. 2000/02 (Orkustofnun).
* Árni Hjartarson 2000: ''Þjórsárhraunið mikla. Þykktir, flatarmál, rúmmál''. 2000/02 (Orkustofnun).
* Elsa G. Vilmundardóttir 1977: Tungnárhraun, jarðfræðiskýrsla. OS ROD 7702, 156 bls. + kort.
* Elsa G. Vilmundardóttir 1977: Tungnárhraun, jarðfræðiskýrsla. OS ROD 7702, 156 bls. + kort.

{{stubbur|Ísland}}

Útgáfa síðunnar 25. janúar 2008 kl. 11:20

Mynd:Þjórsárhraun.jpg
Þjórsárhraunið mikla og fleiri hraun. Byggt á teikn. Guðm. Kjartanssonar 1960

Þjórsárhraunið mikla (The Great Thjorsa Lava) er stærsta hraun á Íslandi bæði að flatarmáli og rúmmáli og stærsta hraun sem vitað er um að komið hafi upp í einu gosi á jörðinni á nútíma (þ.e. frá lokum síðasta jökulskeiðs fyrir um 11500 árum). Hraunið kom upp í eldstöðvum á Veiðivatnasvæðinu fyrir 8700 árum (um 6700 f. Kr.). Eldstöðvarnar eru horfnar undir yngri gosmyndanir og á um 70 km löngum kafla niður með Tungná og Þjórsá er það nær alstaðar hulið yngri hraunum. Gloppubrún á Landi myndar framjaðar þessa yngra hraunaflæmis en þar fyrir neðan þekur Þjórsárhraunið mikil svæði í Landsveit og Gnúpverjahreppi, á Skeiðum og í Flóa. Hraunið myndar ströndina milli Þjórsár og Ölfusár og Eyrarbakki og Stokkseyri standa á því. Fremsti jaðar hraunsins er neðansjávar mörg hundruð metra úti fyrir ströndinni. Flatarmál Þjórsárhraunsins er áætlað 974 km², meðalþykktin er 26 m og rúmtakið því 26 km³.

Heimildir

  • Árni Hjartarson 1988: „Þjórsárhraunið mikla - stærsta nútímahraun jarðar“. Náttúrufræðingurinn 58: 1-16.
  • Árni Hjartarson 1994: „Environmental changes in Iceland following the Great Þjórsá Lava Eruption 7800 14C years BP“. Hjá J. Stötter og F. Wilhelm (ritstj.) Environmental Change in Iceland (Munchen): 147-155.
  • Árni Hjartarson 2000: Þjórsárhraunið mikla. Þykktir, flatarmál, rúmmál. 2000/02 (Orkustofnun).
  • Elsa G. Vilmundardóttir 1977: Tungnárhraun, jarðfræðiskýrsla. OS ROD 7702, 156 bls. + kort.
  Þessi Íslandsgrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.