„Tíðbeyging sagna“: Munur á milli breytinga
m + iw |
m robot Bæti við: bg:Време (глагол), ml:കാലം (വ്യാകരണം) |
||
Lína 20: | Lína 20: | ||
[[Flokkur:Sagnorð]] |
[[Flokkur:Sagnorð]] |
||
[[bg:Време (глагол)]] |
|||
[[br:Amzer (yezhoniezh)]] |
[[br:Amzer (yezhoniezh)]] |
||
[[cs:Čas (mluvnice)]] |
[[cs:Čas (mluvnice)]] |
||
Lína 25: | Lína 26: | ||
[[en:Grammatical tense]] |
[[en:Grammatical tense]] |
||
[[es:Tiempo gramatical]] |
[[es:Tiempo gramatical]] |
||
⚫ | |||
[[fr:Temps (grammaire)]] |
[[fr:Temps (grammaire)]] |
||
[[gd:Tràth (gràmar)]] |
[[gd:Tràth (gràmar)]] |
||
Lína 31: | Lína 33: | ||
[[ja:時制]] |
[[ja:時制]] |
||
[[la:Tempus (verborum)]] |
[[la:Tempus (verborum)]] |
||
[[ml:കാലം (വ്യാകരണം)]] |
|||
[[nn:Tempus]] |
[[nn:Tempus]] |
||
[[pl:Czas (językoznawstwo)]] |
[[pl:Czas (językoznawstwo)]] |
||
Lína 37: | Lína 40: | ||
[[se:Áigi (giellaoahpalaš)]] |
[[se:Áigi (giellaoahpalaš)]] |
||
[[simple:Tense]] |
[[simple:Tense]] |
||
⚫ | |||
[[sv:Tempus]] |
[[sv:Tempus]] |
||
[[uk:Час (мовознавство)]] |
[[uk:Час (мовознавство)]] |
Útgáfa síðunnar 6. október 2007 kl. 14:34
Eiginlegar tíðir sagna í íslensku eru tvær; nútíð og þátíð. Íslenskan gerir formlegan greinarmun á nútíð og þátíð sagna; hann talar (nt.), hann talaði (þt.). Með „nútíð“ er þó ekki einungis átt við verknað sem stendur yfir nákvæmlega þá stundina sem sögnin er yrt heldur einnig ýmsum tímahorfum; nýliðnum tíma, óliðnum tíma, reglubundnum tíma o.s.frv. Af þessu ræðst tíðbeyging sagna. Með hjálparsögnunum hafa og munu má mynda sex samsettar tíðir sagna:
- Núliðin tíð: Ég hef talað
- Þáliðin tíð: Ég hafði talað
- Framtíð: Ég mun tala
- Þáframtíð: Ég mun hafa talað
- Skildagatíð: Ég mundi tala
- Þáskildagatíð: Ég mundi hafa talað
Þessar sex tíðir hafa allar sérstaka merkingu sem snertir stöðu atburðar eða verknaðar miðað við tímann í setningunni. Núliðin og þáliðin tíð gefa til kynna að verknaði sé lokið. Framtíð með munu lýsir óloknum verknaði en henni fylgir oft vafi. Hrein framtíð er oftast mynduð með nútíðarsniði; „Ég tala á morgun“. Þáframtíð segir að verknaði sé lokið en sýnir óvissu. Skildagatíðirnar tákna skilyrtan verknað.
Hjálparsagnir geta verið fleiri en hafa og munu, t.d. skulu, vilja, vera, verða, ætla.
Heimildir
- Bjarni Ólafsson (1995). Íslenskur málfræðilykill. Mál og menning. ISBN 9979308745.
- Þórunn Blöndal (1985). Almenn málfræði. Mál og menning.