„Neptúnus (reikistjarna)“: Munur á milli breytinga
orð Merki: Breyting tekin til baka Sýnileg breyting |
m Reverted 1 edit by 82.112.90.2 (talk) to last revision by 90.154.70.173 (TwinkleGlobal) Merki: Afturkalla |
||
| Lína 25: | Lína 25: | ||
|Helíum = 19 |
|Helíum = 19 |
||
}} |
}} |
||
'''Neptúnus''' er áttunda og ysta [[reikistjarna]]n frá [[sól]]u talið og einn af [[gasrisi|gasrisum]] [[sólkerfið|sólkerfisins]]. Neptúnus er nefndur eftir [[Neptúnus (guð)|rómverska sjávarguðinum]] og er tákn [[þríforkur]]inn hið sama. Vitað er að Neptúnus hefur 14 [[tungl]], en það þekktasta er [[Tríton]]. Neptúnus var uppgötvaður þann 23. september 1846 og síðan þá hefur aðeins eitt [[geimfar]] kannað hann, það var [[Voyager 2]] sem fór þar hjá 25. ágúst 1989. [[Sporbaugur]] [[dvergreikistjarna|dvergreikistjörnunnar]] [[Plútó]]s liggur að hluta fyrir innan sporbaug Neptúnusar. Helstu einkenni Neptúnusar eru 4 hringar um hann og bergkjarni sem er umlukinn vatni og frosnu metani. Eitt ár eru 165 jarðár. |
'''Neptúnus''' er áttunda og ysta [[reikistjarna]]n frá [[sól]]u talið og einn af [[gasrisi|gasrisum]] [[sólkerfið|sólkerfisins]]. Neptúnus er nefndur eftir [[Neptúnus (guð)|rómverska sjávarguðinum]] og er tákn [[þríforkur]]inn hið sama. Vitað er að Neptúnus hefur 14 [[tungl]], en það þekktasta er [[Tríton]]. Neptúnus var uppgötvaður þann 23. september 1846 og síðan þá hefur aðeins eitt [[geimfar]] kannað hann, það var [[Voyager 2]] sem fór þar hjá 25. ágúst 1989. [[Sporbaugur]] [[dvergreikistjarna|dvergreikistjörnunnar]] [[Plútó]]s liggur að hluta fyrir innan sporbaug Neptúnusar. Helstu einkenni Neptúnusar eru 4 hringar um hann og bergkjarni sem er umlukinn vatni og frosnu metani. Eitt ár eru 165 jarðár. |
||
== Saga == |
== Saga == |
||
Útgáfa síðunnar 23. september 2021 kl. 13:05
- Fyrir rómverska guðinn, sjá Neptúnus (guð).
 Neptúnus, tekin af geimfarinu Voyager 2 | |
| Einkenni sporbaugs | |
|---|---|
| Sólnánd | 4.452.940.833 km (29,76607095 AU) |
| Sólfirrð | 1,77 AU |
| Tungl | 14 |
| Eðliseinkenni | |
| Pólfletja | 0,0171 ± 0,0013 |
| Massi | 1,0243×1026 kg |
| Þéttleiki | 1,638 g/cm³ |
| Lausnarhraði | 23,5 km/s |
| Snúningshraði við miðbaug | 2,68 km/s |
| Möndulhalli | 28,32° |
Neptúnus er áttunda og ysta reikistjarnan frá sólu talið og einn af gasrisum sólkerfisins. Neptúnus er nefndur eftir rómverska sjávarguðinum og er tákn þríforkurinn hið sama. Vitað er að Neptúnus hefur 14 tungl, en það þekktasta er Tríton. Neptúnus var uppgötvaður þann 23. september 1846 og síðan þá hefur aðeins eitt geimfar kannað hann, það var Voyager 2 sem fór þar hjá 25. ágúst 1989. Sporbaugur dvergreikistjörnunnar Plútós liggur að hluta fyrir innan sporbaug Neptúnusar. Helstu einkenni Neptúnusar eru 4 hringar um hann og bergkjarni sem er umlukinn vatni og frosnu metani. Eitt ár eru 165 jarðár.
Saga
Uppgötvun
Sumar af fyrstu skráðu athugunum sem gerðar hafa verið með sjónauka, teikningar Galileo 28. desember 1612 og 27. janúar 1613, eru teiknaðir punktar sem passa við það sem nú er vitað að er staða Neptúnusar. Í bæði skiptin virðist Galíleó hafa gert Neptúnusi skylt að vera fastastjarna þegar hún virtist nálægt - í sambandi - við Júpíter á næturhimninum. Árið 1821 birti Alexis Bouvard stjarnfræðitöflur um braut Úranus nágranna Neptúnusar. Síðari athuganir leiddu í ljós veruleg frávik frá borðum og leiddu Bouvard tilgátu um að óþekkt líkami truflaði brautina með þyngdarsamspili. Árið 1843 hóf John Couch Adams vinnu á braut Úranusar með því að nota gögnin sem hann hafði. Hann óskaði eftir viðbótargögnum frá Sir George Airy, stjörnufræðingnum Royal, sem afhenti þau í febrúar 1844. Adams hélt áfram að vinna 1845–46 og framleiddi nokkrar mismunandi áætlanir um nýja plánetu.
Á árunum 1845–46 þróaði Urbain Le Verrier óháð Adams eigin útreikninga en vakti engan áhuga hjá samlöndum sínum. Í júní 1846, þegar hann sá fyrsta birta mat Le Verrier á lengdargráðu reikistjörnunnar og líkingu hennar við mat Adams, sannfærði Airy James Challis um að leita að plánetunni. Challis sótti hégómlega í loftið allan ágúst og september.
Líkamlegir eiginleikar
Massi Neptúnusar 1.0243 × 1026 kg er millibili milli jarðarinnar og stærri gasrisanna: hann er 17 sinnum meiri en jarðarinnar en aðeins 1 / 19. massi Júpíters. Í leitinni að plánetum utan sólar hefur Neptúnus verið notað sem samheiti: uppgötvuð lík af svipuðum massa eru oft kölluð „Neptunes“, rétt eins og vísindamenn vísa til ýmissa líkama utan geisla sem „Júpíter“.
