„Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Dagvidur (spjall | framlög)
→‎Skipulag: Laga texta
Dagvidur (spjall | framlög)
laga málfar
Lína 1: Lína 1:
{{Félagasamtök
{{Félagasamtök|nafn=Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna|gerð=Milliríkjastofnun|leader_name=Li Yong|leader_title=Forstjóri|tungumál=[[enska]], [[arabíska]], [[franska]], [[kínverska]], [[rússneska]] og [[spænska]]|meðlimir=|höfuðstöðvar=[[Vínarborg]], [[Austurríki]]|móðurfélag=[[Efnahags- og félagsmálaráð Sameinuðu þjóðanna]]|stofnun=[[17. nóvember]] [[1966]]|mynd=UNIDO_Logo.svg|undanfari=|skammstöfun=UNIDO (enska)|kortaheiti={{small
|nafn=Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna
|Sérstofnun Sameinuðu þjóðanna}}|kortastærð=100px|kort=Emblem_of_the_United_Nations.svg|myndaheiti={{small|Merki Iðnþróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna}}|myndastærð=350px|vefsíða=[https://www.unido.org/ www.unido.org]}}
|gerð=Milliríkjastofnun
'''Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna''' ('''UNIDO''') ), sem er [[alþjóðastofnun]] og ein sérstofnana [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðanna]], aðstoðar ríki við efnahags- og iðnþróun. Hún ýtir sérstaklega undir framfarir í iðnaði þróunarríkja með því að veita tæknilega aðstoð, ráðgjafarþjónustu og þjálfun. <ref>{{Vefheimild|url=https://www.un.is/idnthrounarstofnun-sth-unido/|titill=Iðnþróunarstofnun SÞ|höfundur=Félag sameinuðu þjóðanna|mánuðurskoðað=30. mars|árskoðað=2021}}</ref>
|leader_name=Li Yong
|leader_title=Forstjóri
Höfuðstöðvar þess eru á skrifstofum Sameinuðu þjóðanna í [[Vínarborg]], [[Austurríki]], og starfsmenn með fasta viðveru í yfir 60 löndum. Frá og með apríl 2019 samanstendur UNIDO af 170 aðildarríkjum, sem saman setja stefnu, áætlanir og meginreglur stofnunarinnar í gegnum aðalráðstefnuna stofnunarinnar annað hvert ár.
|tungumál=[[enska]], [[arabíska]], [[franska]], [[kínverska]], [[rússneska]] og [[spænska]]
|meðlimir=
|höfuðstöðvar=[[Vínarborg]], [[Austurríki]]
|móðurfélag=[[Efnahags- og félagsmálaráð Sameinuðu þjóðanna]]
|stofnun=[[17. nóvember]] [[1966]]
|mynd=UNIDO_Logo.svg
|undanfari=
|skammstöfun=UNIDO (enska)|kortaheiti={{small
|Sérstofnun Sameinuðu þjóðanna}}|kortastærð=100px
|kort=Emblem_of_the_United_Nations.svg
|myndaheiti={{small|Merki Iðnþróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna}}
|myndastærð=350px
|vefsíða=[https://www.unido.org/ www.unido.org
]}}


'''Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna''' ('''UNIDO''') sem er [[alþjóðastofnun]] og ein sérstofnana [[Sameinuðu þjóðirnar|Sameinuðu þjóðanna]], aðstoðar ríki við efnahags- og iðnþróun. Hún ýtir sérstaklega undir framfarir í iðnaði þróunarríkja með því að veita tæknilega aðstoð, ráðgjafarþjónustu og þjálfun.<ref>{{Vefheimild|url=https://www.un.is/idnthrounarstofnun-sth-unido/|titill=Iðnþróunarstofnun SÞ|höfundur=Félag sameinuðu þjóðanna|mánuðurskoðað=30. mars|árskoðað=2021}}</ref>
Höfuðstöðvar UNIDO eru á skrifstofum Sameinuðu þjóðanna í [[Vínarborg]], [[Austurríki]], en starfsmenn eru í yfir 60 löndum. Árið 2019 voru aðildarríki stofnunarinnar 170. Þau setja UNIDO stefnu, áætlanir og meginreglur á aðalráðstefnu sem haldin er annað hvert ár.

== Markmið ==
== Markmið ==

Útgáfa síðunnar 31. mars 2021 kl. 22:46

Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna
Merki Iðnþróunarstofnunar Sameinuðu þjóðanna

Sérstofnun Sameinuðu þjóðanna
SkammstöfunUNIDO (enska)
Stofnun17. nóvember 1966
GerðMilliríkjastofnun
HöfuðstöðvarVínarborg, Austurríki
Opinber tungumálenska, arabíska, franska, kínverska, rússneska og spænska
ForstjóriLi Yong
MóðurfélagEfnahags- og félagsmálaráð Sameinuðu þjóðanna
Vefsíða[https://www.unido.org/ www.unido.org ]

Iðnþróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna (UNIDO) sem er alþjóðastofnun og ein sérstofnana Sameinuðu þjóðanna, aðstoðar ríki við efnahags- og iðnþróun. Hún ýtir sérstaklega undir framfarir í iðnaði þróunarríkja með því að veita tæknilega aðstoð, ráðgjafarþjónustu og þjálfun.[1]

Höfuðstöðvar UNIDO eru á skrifstofum Sameinuðu þjóðanna í Vínarborg, Austurríki, en starfsmenn eru í yfir 60 löndum. Árið 2019 voru aðildarríki stofnunarinnar 170. Þau setja UNIDO stefnu, áætlanir og meginreglur á aðalráðstefnu sem haldin er annað hvert ár.

Markmið

Segja má að níunda heimsmarkmið Sameinuðu þjóðanna nái yfir meginmarkmið Iðnþróunarstofnunarinnar. „Nýsköpun og uppbygging: Byggja upp viðnámsþolna innviði fyrir alla, stuðla að sjálfbærri iðnvæðingu og hlúa að nýsköpun.“

Stofnunin er ætlað að efla frumkvöðlastarfsemi, greiða fyrir fjárfestingum, tækniflutningi og skilvirkni og sjálfbærri iðnþróun. Hún liðsinnir ríkjum við að hafa stjórn á heimsvæðingu og draga úr fátækt. Þetta á að nást með tæknilegri samvinnu þjóða, stefnumótun, greiningum og rannsóknum, þróun samræmdra staðla og gæðaeftirlits og samstarfs um þekkingarmiðlun, tengslanet og iðnaðarsamstarf.

Helstu forgangsmál UNIDO eru:

  • Að efla efnahagslega samkeppnishæfni.
  • Að vernda umhverfið.
  • Að efla þekkingu og stofnanir.

Stofnunin hefur stóraukið tækniþjónustu sína á liðnum áratug. Þá hafa fjárhagsleg úrræði hennar aukist, sem er til marks um alþjóðlega viðurkenningu á getu stofnunarinnar til að veita skilvirka þjónustu í þágu iðnþróunar.[2]

Saga

Iðnþróunarstofnunin var komið á fót 17. nóvember árið 1966 af Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna til að stuðla að og flýta fyrir iðnvæðingu þróunarríkja, sem flest voru fyrrum nýlenduríki með litla sem enga iðnaðargrunn. Árið 1979 varð UNIDO síðan ein af 15 sérhæfðu stofnunum Sameinuðu þjóðanna. Frá stofnun hefur UNIDO verið endurskipulögð og endurbætt nokkrum sinnum. Með svokallaðri Lima yfirlýsingu frá árinu 2013 voru verkefnin hennar víkkuð enn frekar út með því að til að fela í sér „sjálfbæra iðnþróun fyrir alla“, sem skilgreind var sem iðnþróun gagnleg stærri hópum fólks en jafnframt sé tekið mið af verndun umhverfisins. Þannig átti að styðja við efnahagsþróun og velmegun þar sem lögð verði áhersla á jafnt aðgengi á viðráðanlegu verði fyrir alla.[3]

Markmið UNIDO eiga að nást með tæknilegri samvinnu þjóða, stefnumótun, greiningum og rannsóknum, þróun samræmdra staðla og gæðaeftirlits og samstarfs um þekkingarmiðlun, tengslanet og iðnaðarsamstarf.

Eftir lok kalda stríðsins sætti Iðnþróunarstofnunin mikilli gagnrýni fyrir áherslur sínar. Vestræn ríki töldu að þróunarsamvinnu væri einnig þjónað með þátttöku einkaframtaks. Mikilvæg þátttökuríki sögðu sig frá starfi UNIDO. Þannig hættu á árunum 1993-2014 Kanada, Bandaríkin, Bretland, Ástralía, Nýja Sjáland, Frakkland og Portúgal þátttöku.[4]

Aðildarríki UNIDO brugðust við með því að samþykkja breytta áætlun um framtíðarhlutverk og störf stofnunarinnar árið 1997. Þar var reynt að draga fram starfsemi er byggir á styrkleikum stofnunarinnar en forðast skörun og tvíverknað við aðrar fjölþjóðlegar stofnanir. Þetta var mikil breyting á starfi UNIDO sem hagræddu þjónustu, mannauði og fjármagni næstu árin. [5]

Skipulag

Merki níunda sjálfbærnimarkmiðs Sameinuðu þjóðanna sem segja má að nái yfir meginmarkmið Iðnþróunarstofnunar samtakanna.
Segja má að níunda sjálfbærnimarkmið Sameinuðu þjóðanna nái yfir meginmarkmið Iðnþróunarstofnunarinnar.

Í apríl 2019 voru 170 ríki með aðild að Iðnþróunarstofnunin. Ríkin marka stofnuninni stefnu, áætlanir og meginreglur á aðalráðstefnu sem haldin er annað hvert ár. Í sérstöku iðnaðarþróunarráði sitja 53 fulltrúar sem kosnir eru til fjörurra ára í senn af aðalfundi stofnunarinnar. Framkvæmdastjóri er skipaður til fjögurra ára í senn. Starfsmenn eru um 700 manns sem hafa fasta viðveru í höfuðstöðvunum og í yfir 60 löndum. Að auki starfa á vegum stofnunarinnar um 2.800 alþjóðlegir sérfræðingar og ráðgjafa í verkefnum um allan heim. Helmingur þeirra kemur frá þróunarlöndum.[6]

Höfuðstöðvar UNIDO eru á skrifstofum Sameinuðu þjóðanna í Vínarborg, Austurríki. Þær eru staðsettar í Alþjóðamiðstöð Vínarborgar, í hverfi Sameinuðu þjóðanna, sem hýsir einnig Alþjóðakjarnorkumálastofnunina, Fíkniefna- og glæpaskrifstofa Sameinuðu þjóðanna (UNODC) og undirbúningsnefnd um bann við tilraunum með kjarnavopn.[7]

UNIDO er einnig þátttakandi í Þróunarhópi Sameinuðu þjóðanna, sem vinnur að framgangi sjálfbærnimarkmiða Sameinuðu þjóðanna.

Þátttökuríki

Ísland er ekki meðal 170 þátttökuríkja í stofnuninni.[8]

Á síðustu árum hefur þátttökuríkjum fækkað hjá stofnuninni. Þannig hætti Kanada þátttöku árið 1993, Bandaríkin árið 1996, Bretland og Ástralía árið 1997, og Nýja Sjáland 2013. Loks hættu Frakkland og Portúgal þátttöku árið 2014. Frakkland og Portúgal greiða engu að síður einhvern hluta til stofnunarinnar vegna stuðnings Evrópusambandsins við UNID.[9]

Stærstu fjárframlög til UNIDO hafa verið frá Japan, Evrópusambandinu og Sviss.

Tenglar

Tilvísanir

  1. Félag sameinuðu þjóðanna. „Iðnþróunarstofnun SÞ“. Sótt 30. mars 2021.
  2. Upplýsingaskrifstofa Sameinuðu þjóðanna fyrir Vestur-Evrópu (25.júní 2020). „Að efla iðnþróun í heiminum“. Sótt 30. mars 2021.
  3. Wikipedia (ensk) (2021). „United Nations Industrial Development Organization“. Wikipedia (ensk). Sótt 30. mars 2021.
  4. Wikipedia (ensk) (2021). „United Nations Industrial Development Organization“. Wikipedia (ensk). Sótt 30. mars 2021.
  5. Wikipedia (ensk) (2021). „United Nations Industrial Development Organization“. Wikipedia (ensk). Sótt 30. mars 2021.
  6. Wikipedia (franska) (2021). „Organisation des Nations unies pour le développement industriel“. Wikipedia (franska). Sótt 30. mars 2021.
  7. Wikipedia (ensk) (2021). „United Nations Industrial Development Organization“. Wikipedia (ensk). Sótt 30. mars 2021.
  8. UNIDO. „Member States List (April 1st 2019)“. UNIDO. Sótt 30. mars 2021.
  9. Wikipedia (franska) (2021). „Organisation des Nations unies pour le développement industriel“. Wikipedia (franska). Sótt 30. mars 2021.