Rúanda

Republika y'u Rwanda
Fáni	Skjaldarmerki
Kjörorð: Frelsi, samvinna, framþróun
Þjóðsöngur: Rwanda nziza
Höfuðborg	Kígalí
Opinbert tungumál	kinyarwanda, franska og enska
Stjórnarfar	Lýðveldi
Forseti Forsætisráðherra	Paul Kagame Édouard Ngirente
Flatarmál  • Samtals  • Vatn (%)	144. sæti 26.338 km² 5,3
Mannfjöldi  • Samtals (2013)  • Þéttleiki byggðar	81. sæti 12.012.589 419,8/km²
VLF (KMJ)	áætl. 2013
• Samtals	7,769 millj. dala (134. sæti)
• Á mann	1.592 dalir (165. sæti)
Gjaldmiðill	rúandískur franki
Tímabelti	UTC+2
Þjóðarlén	.rw
Landsnúmer	+250

Rúanda er lítið landlukt land í Mið-Afríku við Stóru vötnin. Það á landamæri að Úganda, Búrúndí, Lýðveldinu Kongó og Tansaníu. Rúanda er frjósamt, hæðótt land og hefur verið kallað „þúsund hæða landið“ (pays des mille collines). Það er með þéttbýlustu löndum álfunnar. Landið varð hluti af Þýsku Austur-Afríku 1895, en varð að belgísku verndarsvæði eftir fyrri heimsstyrjöld, þar til það fékk sjálfstæði árið 1962. Árið 1994 komst þjóðarmorðið í Rúanda í heimsfréttirnar þar sem hundruð þúsunda voru drepin á örskömmum tíma. Árið 2008 varð rúandska þingið það fyrsta í heiminum þar sem konur voru meirihluti þingmanna. Í Rúanda vinna konur í öllum starfsgreinum og aukin völd kvenna hafa meðal annars leitt til þess að forn feðraveldislög hafa verið afnumin.

Borgarastyrjöldin

Árið 1990 varð borgarastyrjöld í Rúanda á milli þjóðarbrotanna Hútúa sem voru í ríkistjórn og Tútsa sem voru andspyrnusinnar. Tútsar voru ljósari yfirlitum og hávaxnir og þar með líkari Belgum. Hútúar eru þeldökkir og ólíkari Belgum. Hvort sem það var af þeim sökum eða öðrum höfðu Belgar gert Tútsum hærra undir höfði þegar Rúanda var nýlenda Belgíu en þegar Belgar fóru fengu Hútúar, sem eru fjölmennari, völdin. Hútúmenn ákváðu að hefna sín á Tútsum og ætluðu hreinlega að drepa alla Tútsímenn í landinu.

Í apríl 1994 var flugvél þáverandi forseta skotin niður og varð sá atburður kveikjan að þjóðarmorðinu. Útvarpsstöð sem var kölluð "Hutu power" eða "Kraftur Hútú" hafði mjög mikil áhrif á Hútúmenn og hvatti þá til þess að drepa alla Tútsa og líka Hútúmenn ef þeir voru að hýsa eða reyna að hjálpa Tútsímönnum. Vestrænar þjóðir gerðu lítið sem ekkert til þess að grípa inn í ástandið sem upp var komið og hafa margar Afríkuþjóðir fordæmt vestrænar þjóðir eftir þessi hræðilegu þjóðarmorð. Talið er að um 800 þúsund manns hafið látið lífið í þessum átökum.

Íþróttir

Mikilli orku hefur verið varið í uppbyggingu íþróttastarfs í Rúanda, þar sem íþróttir eru taldar vel til þess fallnar að sameina þjóðina og græða sár borgarastyrjaldarinnar. Opinber stefna yfirvalda er að hærra hlutfall íbúa skuli æfa íþróttir en í nokkru öðru Afríkulandi.

Rúanda hefur sent íþróttamenn á alla sumarólympíuleika frá leikunum 1984. Enginn þeirra hefur náð á verðlaunapall en Mathias Ntawulikura varð 8. í 10 þús. metra hlaupi í Aþenu 2004. Sama ár hlaut Jean de Dieu Nkundabera bronsverðlaun á Ólympíuleikum fatlaðra.

Körfubolti er í miklum metum í Rúanda. Eftir 2010 hefur karlalandsliðið verið í mikilli sókn og er í hópi sterkari liða Afríku.

Knattspyrna er sú grein sem dregur að sér flesta áhorfendur. Karlalandslið Rúanda hefur einu sinni komist í úrslitakeppni Afríkumótsins, 2004 og aldrei verið nálægt því að komast í úrslitakeppni HM. Sigursælasta knattspyrnulið Rúanda er APR frá Kigali, sem vann sinn tuttugasta meistaratitil árið 2020, þrátt fyrir að vera ekki stofnað fyrr en árið 1993. Tengsl íþrótta og stjórnmála eru náin í Rúanda sem sést af því að APR er rekið af stjórnarflokknum RFP.

  Þessi Afríkugrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.