„Ilmbjörk“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m →Samlífi: birkimerla |
Bjarga 3 heimildum og merki 0 sem dauðar.) #IABot (v2.0.8 |
||
| Lína 102: | Lína 102: | ||
== Á Íslandi == |
== Á Íslandi == |
||
Ilmbjörkin er eina innlenda tré landsins sem myndar skóga. Við [[Landnám Íslands|landnám]] er talið að að fjórðungur Íslands hafi verið þakinn birkiskógi, jafnvel allt að 40% landsins.<ref>http://www.skogur.is/utgafa-og-fraedsla/trjategundir/lauftre/birkitegundir/</ref><ref>http://www.skog.is/index.php?option=com_content&view=article&id=172%3Anatturuskogur-a-islandi&catid=24%3Averkefni</ref> |
Ilmbjörkin er eina innlenda tré landsins sem myndar skóga. Við [[Landnám Íslands|landnám]] er talið að að fjórðungur Íslands hafi verið þakinn birkiskógi, jafnvel allt að 40% landsins.<ref>{{Cite web |url=http://www.skogur.is/utgafa-og-fraedsla/trjategundir/lauftre/birkitegundir/ |title=Geymd eintak |access-date=2015-08-20 |archive-date=2015-09-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150912135708/http://www.skogur.is/utgafa-og-fraedsla/trjategundir/lauftre/birkitegundir/ |dead-url=yes }}</ref><ref>http://www.skog.is/index.php?option=com_content&view=article&id=172%3Anatturuskogur-a-islandi&catid=24%3Averkefni</ref> |
||
Stórvöxnustu birkiskógar landsins eru allir á því austanverðu, þ.e. frá [[Fnjóskadalur|Fnjóskadal]] austur um og suður til Bæjarstaðar nálægt [[Skaftafell]]i. Vestlenska birkið er af einhverjum ástæðum kræklótt og fremur lágvaxið. Hæstu tré í birkiskógum Íslands ná sjaldnast meira en 12 m hæð. <ref>[http://www.vestskogar.is/ymis-frodleikur/ Ýmis fróðleikur] Vesturlandskógar. Skoðað 27. maí, 2016.</ref> |
Stórvöxnustu birkiskógar landsins eru allir á því austanverðu, þ.e. frá [[Fnjóskadalur|Fnjóskadal]] austur um og suður til Bæjarstaðar nálægt [[Skaftafell]]i. Vestlenska birkið er af einhverjum ástæðum kræklótt og fremur lágvaxið. Hæstu tré í birkiskógum Íslands ná sjaldnast meira en 12 m hæð. <ref>[http://www.vestskogar.is/ymis-frodleikur/ Ýmis fróðleikur] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160421121504/http://www.vestskogar.is/ymis-frodleikur/ |date=2016-04-21 }} Vesturlandskógar. Skoðað 27. maí, 2016.</ref> |
||
Hæsta þekkta birkið er á [[Akureyri]], tæpir 15 metrar.<ref>http://www.visitakureyri.is/static/files/vefmyndir/akureyri/pdf/Merk_tre.pdf</ref> Fundist hefur birki í allt að um 680 metra hæð hér á landi, við [[Útigönguhöfði|Útigönguhöfða]]. [[Kynbætur]] hafa verið gerðar á ilmbjörk til að rækta beinstofna tré. |
Hæsta þekkta birkið er á [[Akureyri]], tæpir 15 metrar.<ref>http://www.visitakureyri.is/static/files/vefmyndir/akureyri/pdf/Merk_tre.pdf</ref> Fundist hefur birki í allt að um 680 metra hæð hér á landi, við [[Útigönguhöfði|Útigönguhöfða]]. [[Kynbætur]] hafa verið gerðar á ilmbjörk til að rækta beinstofna tré. |
||
Árið 2015 fór fram kortlanging birkiskóga á landinu og niðurstöður voru þær að þá þakti birki 1,5% landsins, eða 1.506 ferkílómetra. Flatarmál þess jókst um tæp 10% frá árinu 1989, alls um 130 ferkílómetra.<ref>[http://www.skogur.is/um-skograekt-rikisins/frettir/nr/2411 Mögnuð stund] Skógrækt ríkisins. Skoðað 21. janúar 2016.</ref> |
Árið 2015 fór fram kortlanging birkiskóga á landinu og niðurstöður voru þær að þá þakti birki 1,5% landsins, eða 1.506 ferkílómetra. Flatarmál þess jókst um tæp 10% frá árinu 1989, alls um 130 ferkílómetra.<ref>[http://www.skogur.is/um-skograekt-rikisins/frettir/nr/2411 Mögnuð stund] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160423193527/http://www.skogur.is/um-skograekt-rikisins/frettir/nr/2411 |date=2016-04-23 }} Skógrækt ríkisins. Skoðað 21. janúar 2016.</ref> |
||
Birki hefur verið valið [[tré ársins]] árin 1989,1993 og 1998 af [[Skógræktarfélag Íslands|Skógræktarfélagi Íslands]]. |
Birki hefur verið valið [[tré ársins]] árin 1989,1993 og 1998 af [[Skógræktarfélag Íslands|Skógræktarfélagi Íslands]]. |
||
Útgáfa síðunnar 17. janúar 2021 kl. 10:06
| Ilmbjörk | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||||
| Betula pubescens Ehrh. | ||||||||||||||||
 Útbreiðsla
| ||||||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||||||
|
Listi
|
Ilmbjörk (fræðiheiti: Betula pubescens) eða birki í daglegu tali er tré af birkiætt. Það er algengt í Norður-Evrópu. Tegundin er ljóselsk, hægvaxta, vind og frostþolin. Hún getur blandast við fjalldrapa og er þá afkvæmið runnkennt.
Á Íslandi
Ilmbjörkin er eina innlenda tré landsins sem myndar skóga. Við landnám er talið að að fjórðungur Íslands hafi verið þakinn birkiskógi, jafnvel allt að 40% landsins.[3][4] Stórvöxnustu birkiskógar landsins eru allir á því austanverðu, þ.e. frá Fnjóskadal austur um og suður til Bæjarstaðar nálægt Skaftafelli. Vestlenska birkið er af einhverjum ástæðum kræklótt og fremur lágvaxið. Hæstu tré í birkiskógum Íslands ná sjaldnast meira en 12 m hæð. [5] Hæsta þekkta birkið er á Akureyri, tæpir 15 metrar.[6] Fundist hefur birki í allt að um 680 metra hæð hér á landi, við Útigönguhöfða. Kynbætur hafa verið gerðar á ilmbjörk til að rækta beinstofna tré.
Árið 2015 fór fram kortlanging birkiskóga á landinu og niðurstöður voru þær að þá þakti birki 1,5% landsins, eða 1.506 ferkílómetra. Flatarmál þess jókst um tæp 10% frá árinu 1989, alls um 130 ferkílómetra.[7]
Birki hefur verið valið tré ársins árin 1989,1993 og 1998 af Skógræktarfélagi Íslands.
Samlífi
Ilmbjörk lifir í samlífi við fjölda annarra lífverutegunda. Vitað er um að minnsta kosti 94 mismunandi tegundir smásveppa sem lifa í samlífi við ilmbjörk á Íslandi, hvort sem það er samhjálp eða sníkjulífi.[8] Meðal þessara tegunda eru birkiryðsveppur og bládoppa.[8]
Á berki ilmbjarkar finnst fjöldi fléttutegunda, meðal annars hin sjaldgæfa birkimerla sem finnst aðeins á örfáum stöðum á Íslandi.[9]
Myndir
-
Ilmbjörk í Svíþjóð -
Stofn og laufblað -
Birki í Hallormsstaðaskógi.
Heimildir
- ↑ Betula pubescens The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2014: e.T194521A116337224.
- ↑ The Plant List
- ↑ „Geymd eintak“. Afrit af upprunalegu geymt þann 12. september 2015. Sótt 20. ágúst 2015.
- ↑ http://www.skog.is/index.php?option=com_content&view=article&id=172%3Anatturuskogur-a-islandi&catid=24%3Averkefni
- ↑ Ýmis fróðleikur Geymt 21 apríl 2016 í Wayback Machine Vesturlandskógar. Skoðað 27. maí, 2016.
- ↑ http://www.visitakureyri.is/static/files/vefmyndir/akureyri/pdf/Merk_tre.pdf
- ↑ Mögnuð stund Geymt 23 apríl 2016 í Wayback Machine Skógrækt ríkisins. Skoðað 21. janúar 2016.
- ↑ 8,0 8,1 Helgi Hallgrímsson & Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir (2004). Íslenskt sveppatal I - smásveppir. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar. Náttúrufræðistofnun Íslands. ISSN 1027-832X
- ↑ Hörður Kristinsson (2016). Íslenskar fléttur. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag. ISBN 978-9979-66-347-8
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Ilmbjörk.
