„Cooks-eyjar“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
m uppfæri töflu
m bæti við inngang
Lína 31: Lína 31:
| tld = ck
| tld = ck
}}
}}
'''Cooks-eyjar''' eru eyríki í Suður-[[Kyrrahaf]]i, með sjálfstjórn en í frjálsu sambandi við [[Nýja-Sjáland]]. Eyjarnar eru fimmtán talsins og samtals um 240 km² að stærð. [[Landhelgi]] þeirra nær yfir tæpar 2 milljónir ferkílómetra.<ref>[http://www.seaaroundus.org/data/#/eez/184?chart=catch-chart&dimension=taxon&measure=tonnage&limit=10 Fisheries, Ecosystems and Biodiversity]. Sea Around Us</ref> Eyjarnar heita eftir [[James Cook]] skipstjóra sem sá þær árið [[1770]]. Þær voru gerðar að [[Breskt verndarríki|bresku verndarsvæði]] árið [[1888]], en árið [[1900]] var stjórn eyjanna færð undir Nýja-Sjáland.


Nýja-Sjáland fer með utanríkis- og varnarmál eyjanna í samráði við stjórn þeirra.<ref>{{cite news |title=Cook Islands push for independence from NZ |url=https://www.stuff.co.nz/world/south-pacific/68986939/cook-islands-push-for-independence-from-nz |access-date=26. júlí 2020 |work=[[Stuff.co.nz]] |date=30. maí 2015 |language=en}}</ref> Síðustu ár hafa eyjarnar í vaxandi mæli tekið sjálfstæðar ákvarðanir í utanríkismálum.<ref>{{Cite web|quote=Since 2001, the Cook Islands have complete sovereignty in managing their Foreign affairs according to the common declaration of 6 April 2001.|url=http://www.ambafrance-nz.org/Cook-Islands|title=Cook Islands|website=France in New Zealand|access-date=30. október, 2015|date=13. mars, 2014}}</ref> Cookseyingar hafa ríkisborgararétt á Nýja-Sjálandi auk Cooks-eyja, en Nýsjálendingar njóta ekki sömu réttinda á Cooks-eyjum. Cooks-eyjar hafa verið aðilar að [[Kyrrahafssambandið|Kyrrahafssambandinu]] frá 1980.
'''Cooks-eyjar''' eða '''Cookseyjar''' eru eyríki í Suður-[[Kyrrahaf|Kyrrahafi,]] með sjálfstjórn en í frjálsu sambandi við [[Nýja-Sjáland]]. [[Eyja]]rnar eru fimmtán talsins og samtals um 242 [[Ferkílómetri|km²]] að stærð. Eyjarnar heita eftir [[James Cook]] skipstjóra sem sá þær árið [[1770]]. Þær voru gerðar að [[Breskt verndarríki|bresku verndarsvæði]] árið [[1888]], en árið [[1900]] var stjórn eyjanna færð undir Nýja-Sjáland. [[Ferðaþjónusta]] er höfuðatvinnuvegur eyjanna.

Helstu byggðirnar á Cooks-eyjum eru á [[Rarotonga]], þar sem um 13.000 íbúar eru<ref>{{Cite web|url=http://www.mfem.gov.ck/census|title=Census 2016 - Cook Islands - Ministry of Finance and Economic Management|website=www.mfem.gov.ck|language=en-gb|access-date=2017-11-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20170828062044/http://www.mfem.gov.ck/census|archive-date=28. ágúst 2017|url-status=dead}}</ref> og þar sem [[Alþjóðaflugvöllurinn á Rarotonga]] er. Fleiri Cookseyingar búa á Nýja-Sjálandi en Cooks-eyjum, en rúmlega 60.000 íbúa Nýja-Sjálands töldu sig vera Cookseyinga árið 2013.<ref>{{Cite web|url=http://www.stats.govt.nz/Census/2013-census/profile-and-summary-reports/ethnic-profiles.aspx?request_value=24709&parent_id=24706&tabname=#24709|title=2013 Census ethnic group profiles|publisher=Statistics NZ|access-date=2017-11-11}}</ref>

[[Ferðaþjónusta]] er höfuðatvinnuvegur eyjanna sem tóku á móti um 170.000 ferðamönnum árið 2018.<ref>{{cite web|url=https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/382353/cook-islands-welcome-more-visitors|title=Cook Islands welcome more visitors
|publisher=Radio New Zealand|date=Febrúar 2019|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20190908142453/https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/382353/cook-islands-welcome-more-visitors|archive-date=8. september 2019|df=dmy-all}}</ref> Aðrar útflutningsgreinar eru [[fjármálaþjónusta]], perlur, sjávarfang og ávextir.

==Tilvísanir==
{{reflist}}


{{Stubbur|landafræði}}
{{Stubbur|landafræði}}

Útgáfa síðunnar 1. janúar 2021 kl. 16:44

Cook Islands
Fáni Cooks-eyja Skjaldarmerki Cooks-eyja
Fáni Skjaldarmerki
Þjóðsöngur:
Te Atua Mou E
Staðsetning Cooks-eyja
Höfuðborg Avarúa
Opinbert tungumál enska, cooks-eysk maóríska
Stjórnarfar Þingbundin konungsstjórn

Drottning Elísabet 2.
Drottningarfulltrúi Tom Marsters
Forsætisráðherra Mark Brown
Samstarfsríki Nýja-Sjálands
 • Sjálfstjórn 4. ágúst, 1965 
Flatarmál
 • Samtals
 • Vatn (%)

236,7 km²
~0
Mannfjöldi
 • Samtals (2016)
 • Þéttleiki byggðar

17.459
42/km²
VLF (KMJ) áætl. 2010
 • Samtals 0,2441 millj. dala
 • Á mann 12.300 dalir
Gjaldmiðill nýsjálenskur dalur (NZD)
Tímabelti UTC -10
Þjóðarlén .ck
Landsnúmer +682

Cooks-eyjar eru eyríki í Suður-Kyrrahafi, með sjálfstjórn en í frjálsu sambandi við Nýja-Sjáland. Eyjarnar eru fimmtán talsins og samtals um 240 km² að stærð. Landhelgi þeirra nær yfir tæpar 2 milljónir ferkílómetra.[1] Eyjarnar heita eftir James Cook skipstjóra sem sá þær árið 1770. Þær voru gerðar að bresku verndarsvæði árið 1888, en árið 1900 var stjórn eyjanna færð undir Nýja-Sjáland.

Nýja-Sjáland fer með utanríkis- og varnarmál eyjanna í samráði við stjórn þeirra.[2] Síðustu ár hafa eyjarnar í vaxandi mæli tekið sjálfstæðar ákvarðanir í utanríkismálum.[3] Cookseyingar hafa ríkisborgararétt á Nýja-Sjálandi auk Cooks-eyja, en Nýsjálendingar njóta ekki sömu réttinda á Cooks-eyjum. Cooks-eyjar hafa verið aðilar að Kyrrahafssambandinu frá 1980.

Helstu byggðirnar á Cooks-eyjum eru á Rarotonga, þar sem um 13.000 íbúar eru[4] og þar sem Alþjóðaflugvöllurinn á Rarotonga er. Fleiri Cookseyingar búa á Nýja-Sjálandi en Cooks-eyjum, en rúmlega 60.000 íbúa Nýja-Sjálands töldu sig vera Cookseyinga árið 2013.[5]

Ferðaþjónusta er höfuðatvinnuvegur eyjanna sem tóku á móti um 170.000 ferðamönnum árið 2018.[6] Aðrar útflutningsgreinar eru fjármálaþjónusta, perlur, sjávarfang og ávextir.

Tilvísanir

  1. Fisheries, Ecosystems and Biodiversity. Sea Around Us
  2. „Cook Islands push for independence from NZ“. Stuff.co.nz (enska). 30. maí 2015. Sótt 26. júlí 2020.
  3. „Cook Islands“. France in New Zealand. 13. mars, 2014. Sótt 30. október, 2015. „Since 2001, the Cook Islands have complete sovereignty in managing their Foreign affairs according to the common declaration of 6 April 2001.“
  4. „Census 2016 - Cook Islands - Ministry of Finance and Economic Management“. www.mfem.gov.ck (bresk enska). Afrit af upprunalegu geymt þann 28. ágúst 2017. Sótt 11. nóvember 2017.
  5. „2013 Census ethnic group profiles“. Statistics NZ. Sótt 11. nóvember 2017.
  6. „Cook Islands welcome more visitors“. Radio New Zealand. Febrúar 2019. Afrit af upprunalegu geymt þann 8. september 2019.
  Þessi landafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.