„Vilhjálmur Þór“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Efni eytt Efni bætt við
Dverghamar (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Dverghamar (spjall | framlög)
Ekkert breytingarágrip
Lína 3: Lína 3:
Vilhjálmur var kaupfélagsstjóri [[Kaupfélag Eyfirðinga|KEA]] 1923-1939. Þá var Vilhjálmur skipaður ræðismaður Íslands í [[New York]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] [[23. apríl]] [[1940]] þegar aðalræðisskrifstofa Íslands var stofnuð þar.<ref>[http://www.utanrikisraduneyti.is/raduneytid/sogulegt-yfirlit/ Sögulegt yfirlit um utanríkisþjónustuna]</ref> Hann hvatti bandarísk stjórnvöld til að telja Ísland til Vesturheims og veita landinu hervernd í samræmi við Monroe-kenninguna.<ref name=":0" />
Vilhjálmur var kaupfélagsstjóri [[Kaupfélag Eyfirðinga|KEA]] 1923-1939. Þá var Vilhjálmur skipaður ræðismaður Íslands í [[New York]] í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] [[23. apríl]] [[1940]] þegar aðalræðisskrifstofa Íslands var stofnuð þar.<ref>[http://www.utanrikisraduneyti.is/raduneytid/sogulegt-yfirlit/ Sögulegt yfirlit um utanríkisþjónustuna]</ref> Hann hvatti bandarísk stjórnvöld til að telja Ísland til Vesturheims og veita landinu hervernd í samræmi við Monroe-kenninguna.<ref name=":0" />


Vilhjálmur varð bankastjóri [[Landsbanki Íslands|Landsbanka Íslands]] [[1. október]] [[1940]], stærsta viðskiptabanka Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS). Þá var hann utanríkisráðherra í [[utanþingsstjórn]] [[Björn Þórðarson|Björns Þórðarsonar]] [[1942]]-[[1944|44]] sem Sveinn Björnsson skipaði, en Vilhjálmur Þór og Sveinn voru góðir vinir.<ref name=":0">{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/5364359?iabr=on|titill=Ný saga|höfundur=Svanur Kristjánsson|útgefandi=|mánuður=1. janúar|ár=2001|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Að því loknu tók hann á ný við starfi bankastjóra Landsbankans og var þar til loka ársins 1945. Þá tók hann við starfi forstjóra SÍS en því starfi sinnti hann til ársins 1954 þegar hann í þriðja sinn tók við starfi bankastjóra Landsbankans. Erlendur Einarsson, sem tók við forstjórastöðu SÍS af Vilhjálmi 1954 og segir í æviminningum sínum að Vilhjálmur Þór hafi þá látið þau orð falla að ekki væri verra fyrir Sambandið að hann væri í Landsbankanum og hann hafi verið fyrirtækinu hliðhollur.<ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/2697337?iabr=on|titill=Dagur|höfundur=|útgefandi=|mánuður=12. desember|ár=1991|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Hann fór úr Landsbankanum [[1961]] og gerðist þá bankastjóri í Seðlabanka Íslands þegar bankinn var settur á stofn. Þar var hann til [[1964]] þegar hann var kosinn í stjórn [[Alþjóðabankinn|Alþjóðabankans]] í [[Washington]] í Bandaríkjunum. Vilhjálmur vann í fjögur ár fyrir Alþjóðabankann og ferðaðist víða um [[þróunarland|þróunarlönd]].
Vilhjálmur varð bankastjóri [[Landsbanki Íslands|Landsbanka Íslands]] [[1. október]] [[1940]], stærsta viðskiptabanka Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS). Þá var hann utanríkisráðherra í [[utanþingsstjórn]] [[Björn Þórðarson|Björns Þórðarsonar]] [[1942]]-[[1944|44]] sem Sveinn Björnsson skipaði, en Vilhjálmur Þór og Sveinn voru góðir vinir.<ref name=":0">{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/5364359?iabr=on|titill=Ný saga|höfundur=Svanur Kristjánsson|útgefandi=|mánuður=1. janúar|ár=2001|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Vilhjálmur hvatti til þess að Sveini Björnssyni yrði boðið í opinbera heimsókn til Bandaríkjanna og sagði Sveinn að leynilegur tilgangur fararinnar væri að hefja viðræður um framtíðarviðskipti og flugmál. Töldu bandarísk stjórnvöld brýnt að hefja samningaviðræður um herstöð á Íslandi því erfiðara kynni að reynast að semja eftir væntanlegar alþingiskosningar og brotthvarf Vilhjálms og Sveins úr embættum.
Að því loknu tók hann á ný við starfi bankastjóra Landsbankans og var þar til loka ársins 1945. Þá tók hann við starfi forstjóra SÍS en því starfi sinnti hann til ársins 1954 þegar hann í þriðja sinn tók við starfi bankastjóra Landsbankans. Erlendur Einarsson, sem tók við forstjórastöðu SÍS af Vilhjálmi 1954 og segir í æviminningum sínum að Vilhjálmur Þór hafi þá látið þau orð falla að ekki væri verra fyrir Sambandið að hann væri í Landsbankanum og hann hafi verið fyrirtækinu hliðhollur.<ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/2697337?iabr=on|titill=Dagur|höfundur=|útgefandi=|mánuður=12. desember|ár=1991|mánuðurskoðað=|árskoðað=|safnár=}}</ref> Hann fór úr Landsbankanum [[1961]] og gerðist þá bankastjóri í Seðlabanka Íslands þegar bankinn var settur á stofn. Þar var hann til [[1964]] þegar hann var kosinn í stjórn [[Alþjóðabankinn|Alþjóðabankans]] í [[Washington]] í Bandaríkjunum. Vilhjálmur vann í fjögur ár fyrir Alþjóðabankann og ferðaðist víða um [[þróunarland|þróunarlönd]].


=== Olíumálið ===
=== Olíumálið ===

Útgáfa síðunnar 21. júlí 2020 kl. 18:43

Vilhjálmur Þór (f. á Æsustöðum í Eyjafirði 1. september 1899, d. 12. júlí 1972) var utanríkisráðherra Íslands 1942-44. Hann var forstjóri Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS) og bankastjóri Seðlabanka Íslands. Hann sat í stjórn Alþjóðabankans 1962-64.

Vilhjálmur var kaupfélagsstjóri KEA 1923-1939. Þá var Vilhjálmur skipaður ræðismaður Íslands í New York í Bandaríkjunum 23. apríl 1940 þegar aðalræðisskrifstofa Íslands var stofnuð þar.[1] Hann hvatti bandarísk stjórnvöld til að telja Ísland til Vesturheims og veita landinu hervernd í samræmi við Monroe-kenninguna.[2]

Vilhjálmur varð bankastjóri Landsbanka Íslands 1. október 1940, stærsta viðskiptabanka Sambands íslenskra samvinnufélaga (SÍS). Þá var hann utanríkisráðherra í utanþingsstjórn Björns Þórðarsonar 1942-44 sem Sveinn Björnsson skipaði, en Vilhjálmur Þór og Sveinn voru góðir vinir.[2] Vilhjálmur hvatti til þess að Sveini Björnssyni yrði boðið í opinbera heimsókn til Bandaríkjanna og sagði Sveinn að leynilegur tilgangur fararinnar væri að hefja viðræður um framtíðarviðskipti og flugmál. Töldu bandarísk stjórnvöld brýnt að hefja samningaviðræður um herstöð á Íslandi því erfiðara kynni að reynast að semja eftir væntanlegar alþingiskosningar og brotthvarf Vilhjálms og Sveins úr embættum.

Að því loknu tók hann á ný við starfi bankastjóra Landsbankans og var þar til loka ársins 1945. Þá tók hann við starfi forstjóra SÍS en því starfi sinnti hann til ársins 1954 þegar hann í þriðja sinn tók við starfi bankastjóra Landsbankans. Erlendur Einarsson, sem tók við forstjórastöðu SÍS af Vilhjálmi 1954 og segir í æviminningum sínum að Vilhjálmur Þór hafi þá látið þau orð falla að ekki væri verra fyrir Sambandið að hann væri í Landsbankanum og hann hafi verið fyrirtækinu hliðhollur.[3] Hann fór úr Landsbankanum 1961 og gerðist þá bankastjóri í Seðlabanka Íslands þegar bankinn var settur á stofn. Þar var hann til 1964 þegar hann var kosinn í stjórn Alþjóðabankans í Washington í Bandaríkjunum. Vilhjálmur vann í fjögur ár fyrir Alþjóðabankann og ferðaðist víða um þróunarlönd.

Olíumálið

Vilhjálmur Þór var ákærður árið 1962 í svonefndu olíumáli fyrir að hafa ráðstafað fé ólöglega þegar hann var stjórnarformaður Olíufélagsins. Í tilkynningu frá saksóknara sagði m.a. að Vilhjálmur væri ákærður ásamt öðrum fyrir að hafa árið 1954 ráðstafað háum fjárhæðum af innistæðu Olíufélagsins hf. á reikningum í Bandaríkjunum án leyfis gjaldeyrisyfirvalda og ekki gert þeim grein fyrir þessu fé fyrr en í febrúar 1957.[4] Árið 1964 kvað Hæstiréttur upp dóm og var Vilhjálmur Þór þá sýknaður þar sem meint sök hans taldist fyrnd en aðrir ákærðir í málinu voru dæmdir til greiðslu sekta og einn hlaut fangelsisdóm. Vilhjálmur hafði sagt sig úr stjórn Olíufélagsins áramótin 1954 og 1955 og taldi Hæstiréttur að telja ætti fyrningarfrest hans frá þeim tíma.[5]

Tilvísanir

  1. Sögulegt yfirlit um utanríkisþjónustuna
  2. 2,0 2,1 Svanur Kristjánsson (1. janúar 2001). „Ný saga“.
  3. „Dagur“. 12. desember 1991.
  4. „Nýi Tíminn“. 15. mars 1962.
  5. „Alþýðumaðurinn“. 21. janúar 1964.

Tenglar